43.-(1) Λαμβανομένων υπόψη των διατάξεων του περί του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Κυρωτικού) Νόμου, κάθε δήμος ασκεί εντός των δημοτικών ορίων του τις αρμοδιότητες που καθορίζονται στο εδάφιο (2), σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του παρόντος Νόμου, οποιουδήποτε άλλου Νόμου που εφαρμόζεται, καθώς και των εκάστοτε σε ισχύ δημοτικών κανονισμών, λαμβάνοντας ειδικότερα υπόψη-
(α) την εκάστοτε καθορισμένη κρατική πολιτική και τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης που σχετίζονται με τις αρμοδιότητές τους,
(β) την ανάγκη συντονισμού και συνεργασίας με κρατικές υπηρεσίες και άλλες τοπικές αρχές και οργανισμούς που ασκούν παράλληλη αρμοδιότητα,
(γ) τους διαθέσιμους πόρους, ώστε να διασφαλίζεται η επωφελής, αποτελεσματική και ισόρροπη κατανομή τους, καθώς και η χρηστή οικονομική διαχείριση,
(δ) την οργάνωση της παροχής υπηρεσιών, με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση των κατοίκων του δήμου, και
(ε) την ανάγκη για υψηλής ποιότητας περιβαλλοντική προστασία και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.
(2) Οι αρμοδιότητες των δήμων διακρίνονται στους ακόλουθους τομείς:
(α) Στον τομέα ανάπτυξης και υποδομών, ο οποίος περιλαμβάνει-
(i) εκπόνηση τοπικών προγραμμάτων για την προστασία και αναβάθμιση του φυσικού, δομημένου και πολιτιστικού περιβάλλοντος και της αισθητικής των οικισμών,
(ii) διαχείριση, αξιοποίηση και εκμετάλλευση της δημοτικής περιουσίας και κατασκευή, συντήρηση και διαχείριση των κτιρίων των οποίων η κυριότητα ή κατοχή ανήκει στον δήμο,
(iii) διαχείριση επικίνδυνων οικοδομών, όπως καθορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 52,
(iv) ίδρυση και λειτουργία δημοτικής συγκοινωνίας, όπως καθορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 49, και προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας και προσβασιμότητας όλων των δημοτών,
(v) εκπόνηση μελετών για κατασκευή, συντήρηση, καθαριότητα, φωτισμό και χρήση οδών, γεφυρών, πεζοδρομίων, πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων, που εμπίπτουν εντός των δημοτικών ορίων, έλεγχο της κατασκευής, της μετατροπής, του κλεισίματος ή της αλλαγής κατεύθυνσης οδών, γεφυρών, πεζοδρομίων, πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων και παρεμπόδιση της με οποιονδήποτε τρόπο παρακώλυσης της ελεύθερης χρήσης οδού, γέφυρας, πεζοδρομίου, πεζοδρόμου ή ποδηλατοδρόμου ή άλλου κοινόχρηστου χώρου εντός των δημοτικών ορίων,
(vi) συντήρηση, καθαριότητα, φωτισμό και ελεύθερη χρήση δρόμων πρωταρχικής σημασίας που βρίσκονται εντός των δημοτικών ορίων, με εξαίρεση τους αυτοκινητόδρομους,
(vii) ovoματοδοσία όλων των οδών μέσω της τοποθέτησης κατάλληλων πινακίδων σε περίοπτα μέρη τους και αρίθμηση όλων των παρόδιων υποστατικών,
(viii) κατασκευή, συντήρηση, λειτουργία και διαχείριση δημόσιων χώρων στάθμευσης,
(ix) εφαρμογή, τηρουμένων των διατάξεων του περί Προστασίας της Παραλίας Νόμου και του περί Αποβαθρών Νόμου, του οικείου σχεδίου χρήσης της παραλίας, περιλαμβανομένων όρων αναφορικά με την ασφάλεια των λουόμενων, την πρόληψη της θαλάσσιας ρύπανσης, την καθαρότητα του ύδατος, τη δημιουργία επαρκών υποδομών και διευκολύνσεων προς εξυπηρέτηση του κοινού, την εκπλήρωση υψηλής ποιότητας όρων καθαριότητας και υγιεινής και την επιτήρηση της νόμιμης χρήσης και διαχείρισης της παραλίας,
(x) ίδρυση, λειτουργία και επιτήρηση της λειτουργίας κολυμβητικών δεξαμενών και αδειοδότηση τέτοιων δεξαμενών, τηρουμένων των διατάξεων του περί Δημόσιων Κολυμβητικών Δεξαμενών Νόμου, εφόσον πληρούνται καθορισμένοι όροι αναφορικά με την ασφάλεια των λουομένων, την καθαρότητα του ύδατος, τη δημιουργία επαρκών υποδομών και διευκολύνσεων προς εξυπηρέτηση του κοινού, την εκπλήρωση υψηλής ποιότητας όρων καθαριότητας και υγιεινής και την επιτήρηση της νόμιμης χρήσης και διαχείρισης κολυμβητικών δεξαμενών,
(xi) ίδρυση, είτε εντός των δημοτικών ορίων είτε εκτός αυτών, κοιμητηρίων δυνάμει των διατάξεων του περί Κοιμητηρίων (Ταφή και Εκταφή) Νόμου και καθορισμός κριτηρίων βάσει των οποίων ορίζονται οι τιμές των τάφων και, σε συνεργασία με τις οικείες θρησκευτικές αρχές, μέριμνα για τη συντήρηση και λειτουργία των κοιμητηρίων και έλεγχο της εκφοράς των vεκρώv,
(xii) δημιουργία βιοτεχνικών περιοχών και ρύθμιση της διαχείρισης, της εποπτείας και του ελέγχου της λειτουργία τους,
(xiii) διαχείριση, αξιοποίηση, συντήρηση, σχεδιασμό και βελτίωση χώρων πρασίνου που παραχωρούνται προς διαχείριση στον δήμο ή που ανήκουν στον δήμο, καθώς και φύτευση δένδρων κατά μήκος δημόσιων οδών, με την τοποθέτηση προστατευτικών καλυμμάτων, όπου αυτό είναι απαραίτητο,
(xiv) ίδρυση, κατασκευή, συντήρηση και διαχείριση δημοτικών αγορών, για σκοπούς πώλησης φθαρτών ειδών, σύμφωνα με τις ειδικές εφαρμοστέες νομοθετικές διατάξεις, καθώς και καθορισμό δικαιωμάτων χρήσης αυτών,
(xv) καθορισμό χώρων για την τοποθέτηση υπαίθριων διαφημίσεων, καθώς και προσδιορισμό ειδικότερων προδιαγραφών και προϋποθέσεων για την τοποθέτηση διαφημιστικών πινακίδων, ώστε να διασφαλίζεται η ασφαλής και απρόσκοπτη χρήση των δημόσιων οδών και των κοινόχρηστων χώρων από το κοινό, καθώς και η αισθητική του περιβάλλοντος χώρου, και
(xvi) παροχή διευκολύνσεων ως προς τη ζύγιση, όπως καθορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 57·
(β) στον τομέα καθαριότητας, υγείας και ποιότητας ζωής, ο οποίος περιλαμβάνει-
(i) άσκηση ελέγχου για τη διατήρηση και προστασία της καλής εμφάνισης τoυ δήμου και την προστασία τoυ φυσικού του περιβάλλοντος και λήψη κάθε μέτρου ή κατασκευή κάθε αναγκαίου ή χρήσιμου έργου για την εκπλήρωση των ως άνω σκοπών,
(ii) έλεγχο και μέριμνα για τη δημόσια υγεία, την υγιεινή των τροφίμων και ποτών που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση, την καθαριότητα και υγιεινή κατάσταση των υποστατικών ή χώρων στα οποία τα τρόφιμα ή τα ποτά αυτά παρασκευάζονται, πωλούνται, εκτίθενται πρoς πώληση ή καταναλώνονται, όπως και των συσκευών που χρησιμοποιούνται στα υποστατικά ή στους χώρους αυτούς, περιλαμβανομένων μηχανημάτων, εργαλείων και αντικειμένων, καθώς και λήψη των αναγκαίων μέτρων για τη διασφάλιση και προστασία της δημόσιας υγείας, όπως καθορίζεται στο άρθρο 47,
(iii) καθαριότητα και υγιεινή κατάσταση του δήμου, συλλογή, αποκομιδή, διάθεση, διαχείριση και επεξεργασία των σκυβάλων ή/και αποβλήτων, για τα οποία δύναται να επιβάλλει τέλη αποκομιδής, όπως καθορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 46, έλεγχο και παρεμπόδιση της συσσώρευσης σκυβάλων ή/και αποβλήτων, σε οποιοδήποτε δημόσιο ή ιδιωτικό υποστατικό ή χώρο, σε μη εγκεκριμένα σημεία ή χωρίς τον εγκεκριμένο τρόπο, καθώς και προμήθεια και διατήρηση σε υγιεινή κατάσταση των δημόσιων σκυβαλoδoχείων ή άλλων δοχείων ή χώρων για προσωρινή εναπόθεση και αποκομιδή σκυβάλων και λήψη κάθε αναγκαίου μέτρου για την εξάλειψη και μετακίνηση οποιασδήποτε ακαθαρσίας ή απορριμμάτων και περιορισμό οποιασδήποτε συναφούς oχληρίας,
(iv) κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία δημόσιων λουτρών, αποχωρητηρίων και άλλων υγειovoμικώv εγκαταστάσεων, καθώς και ρύθμιση της υγιεινής αυτών και των πληρωτέων δικαιωμάτων για τη χρήση αυτών,
(v) ρύθμιση της λειτουργίας των χώρων αναψυχής και ψυχαγωγίας, καθορισμό του ωραρίου λειτουργίας των υποστατικών τα οποία δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του περί Κέντρων Αναψυχής Νόμου, κατά τρόπο που να συνάδει με τις ώρες κοινής ησυχίας, έλεγχο της ηχορρύπανσης και της εκπομπής ρύπων, θορύβων και άλλων επιβαρύνσεων που επηρεάζουν το φυσικό, πολιτιστικό και αρχιτεκτονικό περιβάλλον, καθώς και την αισθητική, φυσιογνωμία και τις εν γένει λειτουργίες του δήμου, όπως καθορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 55,
(vi) ρύθμιση, έλεγχο, περιορισμό ή απαγόρευση άσκησης οποιουδήποτε επιτηδεύματος, επιχείρησης, επαγγέλματος ή εργασίας που δυνατό να είναι επιβλαβής για τη δημόσια υγεία ή πηγή δημόσιου κινδύνου ή oχληρίας ή ενόχλησης των κατοίκων που διαμένουν στην περιοχή ή εάν αυτό κρίνεται σκόπιμo για το δημόσιο συμφέρον, όπως καθορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 56,
(vii) μέριμνα και λήψη μέτρων για την προστασία της ζωής και της περιουσίας των κατοίκων και της πολιτιστικής κληρονομιάς, περιλαμβανομένης της αδειοδότησης για εκσκαφές και άλλες εργασίες, όπως καθορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 51, του ελέγχου της σήμανσης των εργασιών που εκτελούνται στις οδούς και της τήρησης των υποχρεώσεων αυτών που εκτελούν έργα και εναποθέτουν υλικά και εργαλεία στις οδούς, του ελέγχου για την προστασία από επικίνδυνες οικοδομές και της λήψης μέτρων ασφάλειας και υγιεινής σε σχέση με εργασίες που εκτελούνται, τηρουμένων των διατάξεων του περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμου, και γενικότερα από δραστηριότητες που εγκυμονούν κινδύνους για τη ζωή και την περιουσία των κατοίκων,
(viii) ρύθμιση και απαγόρευση της διατήρησης, εκτροφής ή φύλαξης οποιωνδήποτε ζώων ή πτηνών χωρίς να τηρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις, καθώς και μέριμνα για τα αδέσποτα ζώα, εξαιρουμένων των άγριων ζώων, με τη δημιουργία καταφυγίων, καθώς και ρύθμιση της διέλευσης οποιωνδήποτε ζώων μέσω ή επί οποιασδήποτε οδού εντός των δημοτικών ορίων, σύμφωνα με τις εκάστοτε καθορισμένες με νόμο προϋποθέσεις,
(ix) ρύθμιση της πλανοδιοπώλησης, στατικής ή κινητής, όπως ειδικότερα καθορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 59, και
(x) παροχή ψηφιακών ή/και ηλεκτρονικών διευκολύνσεων αναφορικά με τις παρεχόμενες δημοτικές υπηρεσίες στους δημότες·
(γ) στον τομέα κοινωνικής πρόνοιας και κοινωνικής συνοχής, ο οποίος περιλαμβάνει-
(i) εφαρμογή πολιτικών ή συμμετοχή σε δράσεις και προγράμματα που στοχεύουν στη μέριμνα, υποστήριξη και φροντίδα κοινωνικά ευπαθών ομάδων με την παροχή υπηρεσιών υγείας και την προαγωγή ψυχικής υγείας, όπως δημιουργία δημοτικών ιατρείων, κέντρων αγωγής υγείας, υποστήριξης και αποκατάστασης ατόμων με αναπηρία, κέντρων ψυχικής υγείας, συμβουλευτικής στήριξης των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας και βίας κατά συνοικούντων προσώπων και κέντρων πρόληψης κατά εξαρτησιογόνων ουσιών, καθώς και παραϊατρικών υπηρεσιών και πρώτων ιατρικών βοηθειών,
(ii) παροχή υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας με την ίδρυση, συντήρηση και λειτουργία αναπαυτηρίων και αγαθοεργών ή φιλανθρωπικών κέντρων, διαχείριση, λειτουργία και συντήρηση δημόσιων κοινωνικών υποδομών και ίδρυση, συντήρηση και λειτουργία παιδοκομικών και βρεφονηπιακών σταθμών, κέντρων απασχόλησης παιδιών και εφήβων, κέντρων νεότητας, κέντρων ανοικτής περίθαλψης ή/και ημερήσιας φροντίδας, ψυχαγωγίας και αναψυχής ηλικιωμένων, γηροκομείων και κέντρων συμβουλευτικών υπηρεσιών ή/και υπηρεσιών ψυχολογικής υποστήριξης, όπως καθορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 48,
(iii) εφαρμογή πολιτικών ή συμμετοχή σε δράσεις που αποσκοπούν στην υποστήριξη και κοινωνική φροντίδα της βρεφικής και της παιδικής ηλικίας, των εφήβων και της τρίτης ηλικίας και μελέτη και εφαρμογή σχετικών κοινωνικών προγραμμάτων,
(iv) μέριμνα για τη στήριξη αστέγων και οικονομικά αδύνατων δημοτών, με την παροχή βοηθημάτων, ειδών διαβίωσης και περίθαλψης σε κατοίκους που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα διαβίωσης και ανέγερση, συντήρηση και λειτουργία δημοτικών κατοικιών, σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται εκάστοτε από τον δήμο,
(v) σχεδίαση, οργάνωση, συντονισμός και εφαρμογή προγραμμάτων και πρωτοβουλιών για την πρόληψη της παραβατικότητας,
(vi) συμμετοχή σε σχέδια και προγράμματα δράσης και πρωτοβουλίες για την εφαρμογή και ανάπτυξη πολιτικών προώθησης της απασχόλησης και της κοινωνικής ενσωμάτωσης διαφόρων κατηγοριών ανέργων και συμβολή στην απορρόφηση του εργατικού δυναμικού της περιοχής τους, με την ανάπτυξη συμβουλευτικών δράσεων που παρέχονται δωρεάν προς τους ανέργους, με στόχο την υποστήριξη και την ενθάρρυνσή τους για την εξεύρεση απασχόλησης, καθώς και στην προώθηση ίσων ευκαιριών πρόσβασης στην αγορά εργασίας, με τη δημιουργία δημοτικών υπηρεσιών ενημέρωσης, σε συνεργασία με τους αρμόδιους δημόσιους φορείς και τις επιχειρήσεις της περιοχής,
(vii) σχεδιασμό και εφαρμογή προγραμμάτων ή συμμετοχή σε προγράμματα και δράσεις για την ένταξη μεταναστών και προσφύγων στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ζωή της τοπικής κοινωνίας,
(viii) σχεδιασμό και εφαρμογή προγραμμάτων ή συμμετοχή σε προγράμματα και δράσεις για την προώθηση και ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και παροχή υπηρεσιών επαγγελματικής κατάρτισης, προσαρμοσμένων στις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες, στο πλαίσιο της κρατικής πολιτικής και των ευρωπαϊκών πολιτικών, και
(ix) προώθηση και ανάπτυξη του εθελοντισμού, με τη δημιουργία τοπικών δικτύων εθελοντικών οργανώσεων και ομάδων εθελοντών που δραστηριοποιούνται για την επίτευξη των στόχων και την υποβοήθηση του έργου της κοινωνικής προστασίας και της κοινωνικής συνοχής:
(δ) στον τομέα παιδείας και πολιτισμού, ο οποίος περιλαμβάνει-
(i) διαχείριση και βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής των δημόσιων σχολείων προδημοτικής, δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης και ιδιαίτερα συντήρηση, καθαριότητα και φύλαξη των σχολικών κτιρίων, καθώς και επισκευή, συντήρηση και αξιοποίηση παραδοσιακών και ιστορικών σχολικών κτιρίων και κτιρίων που παραχωρούνται από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς,
(ii) ίδρυση και λειτουργία πολιτιστικών και πνευματικών κέντρων, θεάτρων, μουσείων, βιβλιοθηκών, πινακοθηκών, κινηματογράφων, μουσικών αιθουσών, ορχήστρας, χορωδίας, φιλαρμονικής, ομάδων χορού, κέντρων εικαστικών τεχνών, κέντρων δημιουργικής απασχόλησης και πάρκων κυκλοφοριακής αγωγής,
(iii) διοργάνωση και συμμετοχή σε πολιτιστικές και ψυχαγωγικές εκδηλώσεις και εφαρμογή πολιτικών για την ενθάρρυνση της πνευματικής, καλλιτεχνικής, πολιτιστικής, μορφωτικής, αθλητικής και οποιασδήποτε άλλης παρόμοιας δραστηριότητας ή εκδήλωσης, περιλαμβανομένης της επιβράβευσης προσώπων, σωματείων ή ιδρυμάτων που διακρίνονται σε οποιαδήποτε αναφερόμενη πιο πάνω δραστηριότητα,
(iv) κατασκευή, συντήρηση και διαχείριση αθλητικών εγκαταστάσεων, όπως δημοτικών γυμναστηρίων, αθλητικών κέντρων και δημοτικών χώρων άθλησης, προώθηση και εφαρμογή προγραμμάτων ενίσχυσης μαζικού αθλητισμού και διοργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων, σε συνεργασία με τον Κυπριακό Οργανισμό Αθλητισμού,
(v) εφαρμογή πολιτικών για την ανάδειξη και προστασία του τοπικού πολιτισμού, την ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού, την προβολή των πολιτιστικών αγαθών και των σύγχρονων πολιτιστικών έργων που παράγονται σε τοπικό επίπεδο, καθώς και μελέτη και εφαρμογή πολιτιστικών προγραμμάτων,
(vi) προστασία μουσείων, μνημείων, σπηλαίων, καθώς και αρχαιολογικών και ιστορικών χώρων της περιοχής και των εγκαταστάσεων αυτών, σύμφωνα με τις εφαρμοστέες νομοθετικές διατάξεις και σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων,
(vii) ίδρυση και λειτουργία δημοτικού ραδιοσταθμού,
(viii) διδυμοποίηση, αδελφοποίηση ή/και οποιαδήποτε άλλη συνεργασία με αρχές τοπικής διοίκησης στη Δημοκρατία ή/και στο εξωτερικό, οι οποίες αποσκοπούν στη δημιουργία και στην ενίσχυση των πολιτιστικών δεσμών και στην προώθηση των γενικότερων αρχών της τοπικής αυτοδιοίκησης, και
(ix) αδειοδότηση, ρύθμιση, έλεγχο ή απαγόρευση της λειτουργίας οποιωνδήποτε θεάτρων, υποστατικών και οικοδομών, προσωρινής ή μόνιμης στέγασης σε κλειστούς ή υπαίθριους χώρους, που αποσκοπούν στην παρουσίαση δημόσιων θεαμάτων, δημόσιων παραστάσεων ή καλλιτεχνικών δρωμένων και επιβολή τέλους δημόσιου θεάματος, όπως καθορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 46·
(ε) στον τομέα ασφάλειας και πολιτικής προστασίας, ο οποίος περιλαμβάνει-
(i) ρύθμιση και έλεγχο της τροχαίας κίνησης εντός των δημοτικών ορίων και μέριμνα για τον διορισμό δημοτικών τροχονόμων, όπως καθορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 50,
(ii) ίδρυση δημοτικής αστυνομίας, όπως καθορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 60,
(iii) παροχή αδειών εκκίνησης, διέλευσης, στάσης και στάθμευσης σε αδειοδοτημένα από την αρμόδια αρχή για τη μεταφορά επιβατών για τουριστικούς ή ψυχαγωγικούς σκοπούς σκάφη αναψυχής, σε καθορισμένα σημεία επιβίβασης και αποβίβασης, όπως καθορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 44,
(iv) συμμετοχή και εφαρμογή προγραμμάτων, μέτρων και δράσεων που αφορούν την περιοχή τους, σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές, κατά το στάδιο καταρτισμού ή και επικαιροποίησης των σχεδίων έκτακτης ανάγκης, και διατύπωση εισηγήσεων αναφορικά με τον σχεδιασμό πολιτικής προστασίας της περιοχής τους, καθώς και διάθεση του απαραίτητου προσωπικού και μέσων για την πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση των καταστροφών στην περιοχή του οικείου δήμου, και
(v) κατάρτιση σχεδίου πρόληψης βανδαλισμών, με την τοποθέτηση, μεταξύ άλλων, συστημάτων παρακολούθησης σε δημόσιες οδούς και γενικά σε δημόσιους χώρους, τηρουμένων των διατάξεων του περί της Προστασίας των Φυσικών Προσώπων Έναντι της Επεξεργασίας των Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και της Ελεύθερης Κυκλοφορίας των Δεδομένων αυτών Νόμου·
(στ) στον τομέα περιβαλλοντικής προστασίας και καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής, ο οποίος περιλαμβάνει-
(i) εκπόνηση μελετών για μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος στον δήμο,
(ii) κατάρτιση σχεδίου καταπολέμησης συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, με την υιοθέτηση, μεταξύ άλλων, συστημάτων εφαρμογής και παρακολούθησης της οριζόντιας εφαρμογής της Εθνικής Στρατηγικής για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, όπως εκάστοτε αναθεωρείται,
(iii) συμμετοχή και εφαρμογή προγραμμάτων, μέτρων και δράσεων για τη διάχυση πληροφοριών και λήψη μέτρων πρόληψης και μετριασμού των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, αυτόνομα ή σε συνεργασία με άλλες αρμόδιες αρχές και φορείς, και
(iv) υιοθέτηση και εφαρμογή προτύπων περιβαλλοντικής διαχείρισης και άλλων διεθνών προτύπων.
(3) Για σκοπούς καλύτερης άσκησης των αρμοδιοτήτων τους, οι δήμοι δύνανται να εκδίδουν δημοτικούς κανονισμούς, οι οποίοι συμπληρώνουν το ειδικό νομοθετικό πλαίσιο που εκάστοτε εφαρμόζεται ως προς το συγκεκριμένο πεδίο αρμοδιότητας.