ΜΕΡΟΣ Ι ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Συνοπτικός τίτλος

1. Ο παρών Νόμος θα αναφέρεται ως ο περί της Εφαρμογής της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Νόμος του 2015.

Ερμηνεία

2. Στον παρόντα Νόμο, εκτός αν από το κείμενο του προκύπτει διαφορετική έννοια:

«άδεια» σημαίνει άδεια που εκδίδεται από το Συμβούλιο με βάση το άρθρο 36·

«αναπαραγωγικός ιστός» σημαίνει τον ωοθηκικό ή ορχικό ιστό·

«ανήλικος» σημαίνει κάθε πρόσωπο ηλικίας κάτω των δεκαοκτώ (18) ετών, σύμφωνα με τον περί της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού (Κυρωτικό) Νόμο·

«Αναισθησιολόγος» σημαίνει ιατρό εγγεγραμμένο στο Μητρώο που τηρείται δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 5 του περί Εγγραφής Ιατρών Νόμου και στον οποίο το Ιατρικό Συμβούλιο έχει αναγνωρίσει την ειδικότητα της Αναισθησιολογίας, δυνάμει των περί Ιατρών (Ειδικά Προσόντα) Κανονισμών∙

«άλλα κράτη μέλη» σημαίνει κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκτός της Δημοκρατίας∙

«αρμόδια αρχή» σημαίνει το Υπουργείο Υγείας∙

«γαμέτες» σημαίνει το σπερματοζωάριο του άνδρα και το ωάριο (ωοκύτταρο) της γυναίκας·

«γεννητικά κύτταρα» σημαίνει τους γαμέτες με τους οποίους επιτυγχάνεται η αναπαραγωγή και οι οποίοι μπορεί να είναι ώριμοι ή ανώριμοι∙

«γονιμοποίηση» σημαίνει τη διεργασία συγχωνεύσεως των γαμετών, η οποία αρχίζει με τη διείσδυση ή την εισαγωγή του σπερματοζωαρίου στο ωοκύτταρο και ολοκληρώνεται με τη δημιουργία του ζυγώτη∙

«γραπτή συμφωνία» σημαίνει τη γραπτή συμφωνία της παρένθετης μητέρας και του ζευγαριού όπως προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 25·

«Δημοκρατία» σημαίνει την Κυπριακή Δημοκρατία·

«διαφήμιση» σημαίνει κάθε ενέργεια που αποβλέπει στη διάδοση πληροφοριών για εμπορικούς σκοπούς·

«δότης» σημαίνει τρίτο πρόσωπο προς το ζευγάρι ή προς το μονήρες άτομο, το οποίο θα προβεί σε ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, το οποίο προσφέρει προς το ζευγάρι ή το μονήρες άτομο γαμέτες∙

«Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής» ή «ΕΕΒ» σημαίνει την επιτροπή που ιδρύεται δυνάμει του άρθρου 3 του περί Βιοηθικής (Ίδρυση και Λειτουργία Εθνικής Επιτροπής) Νόμου.

«έμβρυο» σημαίνει το αποτέλεσμα της γονιμοποίησης ενός ωαρίου με ένα σπερματοζωάριο∙

«ενδοσαλπιγγική μεταφορά γαμετών και εμβρύων» σημαίνει τη μεταφορά γαμετών και εμβρύων στη σάλπιγγα∙

«ενδοωαριακή έγχυση σπερματοζωαρίου» σημαίνει την εισαγωγή ενός σπερματοζωαρίου εντός του ωοκυττάρου επεμβατικά, με μικροχειρισμό∙

«εξωσωματική γονιμοποίηση και μεταφορά εμβρύων» σημαίνει την εκτός του σώματος της γυναίκας γονιμοποίηση ωαρίων και τη μεταφορά ενός ή περισσότερων εμβρύων στην ενδομήτρια κοιλότητα της ίδιας ή άλλης γυναίκας∙

«εξωσωματικά δημιουργημένο έμβρυο» ή «in-vitro έμβρυο» σημαίνει έμβρυο που δημιουργήθηκε με τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης∙

«Επιθεωρητής» σημαίνει πρόσωπο, που εξουσιοδοτείται από τον Υπουργό για να εκτελεί τα καθήκοντα που καθορίζονται στο Μέρος ΙΧ του Νόμου∙

«Έφορος» έχει την έννοια που αποδίδεται στον όρο αυτό στον περί Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων (Έλεγχος Ίδρυσης και Λειτουργίας) Νόμο∙

«ετερόλογη τεχνητή σπερματέγχυση» σημαίνει τεχνητή σπερματέγχυση κατά την οποία χρησιμοποιούνται σπερματοζωάρια δότη∙

«ζυγώτης» σημαίνει το νέο κύτταρο, με εμφανείς τους δύο προπυρήνες, που σχηματίζεται με τη συνένωση του ωαρίου με το σπερματοζωάριο∙

«ζευγάρι» σημαίνει άντρα και γυναίκα που έχουν τελέσει νόμιμα γάμο ή διατηρούν σταθερή και μόνιμη σχέση ∙

«ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή» ή «Ι.Υ.Α.» σημαίνει κάθε μέθοδο προς επίτευξη κυοφορίας που επιτυγχάνεται με μεθόδους άλλες, πλην της φυσιολογικής ένωσης άνδρα και γυναίκας και οι οποίες εφαρμόζονται σε ειδικά οργανωμένες μονάδες ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής∙

«ίδρυμα ιστών» έχει την έννοια που αποδίδεται στον όρο αυτό από τον περί Προτύπων Ποιότητας και Ασφάλειας (Δωρεά, Προμήθεια, Έλεγχος, Επεξεργασία, Συντήρηση, Αποθήκευση και Διανομή) Ανθρώπινων Ιστών, Κυττάρων και Παράγωγων Προϊόντων Νόμο και των εκδιδόμενων δυνάμει αυτού Κανονισμών·

«κλωνοποίηση - αναπαραγωγική» σημαίνει τη δημιουργία εμβρύων μέσω μεταφοράς πυρήνων σωματικών κυττάρων του ανθρώπινου όντος που πρόκειται να κλωνοποιηθεί σε ωάρια από τα οποία έχει αφαιρεθεί ο πυρήνας και τα έμβρυα που δημιουργούνται, τοποθετούνται στην μήτρα γυναικών για να αναπτυχθούν in vivo, σε ετεροχρονισμένους ανθρώπινους κλώνους του ανθρώπινου όντος από το οποίο προέρχονται τα σωματικά κύτταρα∙

«κλωνοποίηση – θεραπευτική ή ερευνητική» σημαίνει τη δημιουργία εμβρύων μέσω μεταφοράς πυρήνων σωματικών κυττάρων ενός ανθρώπινου όντος σε ωάρια από τα οποία έχει αφαιρεθεί ο πυρήνας και τα έμβρυα που δημιουργούνται, αφήνονται να αναπτυχθούν στο εργαστήριο in vitro, μέχρι το στάδιο της βλαστοκύστης, οπότε και καταστρέφονται για να απομονωθούν από αυτά τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα∙

«κράτος μέλος» σημαίνει κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

«κρυοσυντήρηση» σημαίνει τη συντήρηση γεννητικού υλικού, δηλαδή ορχικού ή ωοθηκικού ιστού, σπέρματος, ωοκυττάρων ή εμβρύων∙

«μαιευτήρας/γυναικολόγος» σημαίνει ιατρό εγγεγραμμένο στο Μητρώο που τηρείται δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 5 του περί Εγγραφής Ιατρών Νόμου και στον οποίο το Ιατρικό Συμβούλιο έχει αναγνωρίσει την ειδικότητα της Μαιευτικής/Γυναικολογίας, δυνάμει των περί Ιατρών (Ειδικά Προσόντα) Κανονισμών∙

«Μονάδα Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής» ή «Μ.Ι.Υ.Α.» σημαίνει τη Μονάδα που είναι κατάλληλα αδειοδοτημένη από τον Έφορο, δυνάμει των διατάξεων του περί Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων (Έλεγχος Ίδρυσης και Λειτουργίας) Νόμου και κατέχει άδεια λειτουργίας από το Συμβούλιο δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 36∙

«μονήρες άτομο» σημαίνει πρόσωπο που δεν βρίσκεται σε σταθερή και μόνιμη σχέση με άλλο πρόσωπο∙

«νόμιμος αντιπρόσωπος» έχει την έννοια που αποδίδεται στον όρο αυτό από το εδάφιο (3) του άρθρου 20 του περί Αφαιρέσεων και Μεταμοσχεύσεων των Οργάνων Ανθρώπινης Προελεύσεως Νόμο του 2012·

«ομόλογη τεχνητή σπερματέγχυση» σημαίνει την τεχνητή σπερματέγχυση κατά την οποία χρησιμοποιούνται σπερματοζωάρια του συζύγου ή του συντρόφου της γυναίκας στην οποία εφαρμόζεται η τεχνική∙

«ομόλογη χρήση» σημαίνει την αφαίρεση γαμετών ή αναπαραγωγικού ιστού από ένα πρόσωπο και την εφαρμογή του στο ίδιο πρόσωπο ή στο ζευγάρι·

«παρένθετη μητρότητα» σημαίνει την περίπτωση κατά την οποία μία γυναίκα κυοφορεί και γεννά (φέρουσα ή κυοφόρος), ύστερα από εξωσωματική γονιμοποίηση και μεταφορά εμβρύων, με χρήση γενετικού υλικού ξένου προς την ίδια, για λογαριασμό ενός ζευγαριού ή μονήρους γυναίκας, που επιθυμεί να αποκτήσει παιδί αλλά αδυνατεί για ιατρικούς λόγους·

«προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος» σημαίνει την αφαίρεση επεμβατικά με μικροχειρισμό πολικών σωματίων ή κυττάρων του εμβρύου προ της εμφύτευσης, προκειμένου αυτά να αναλυθούν γενετικά∙

«πρόσωπο» σημαίνει φυσικό ή νομικό πρόσωπο και περιλαμβάνει Μ.Ι.Υ.Α.·

«Πρωτόκολλο» σημαίνει Πρωτόκολλο του Συμβουλίου το οποίο εγκρίνεται από τον Υπουργό και δημοσιεύεται ως διάταγμα στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας·

«σύζυγος» σημαίνει τον κατά νόμο σύντροφο της γυναίκας ή του άντρα στα πλαίσια του ζευγαριού·

«σύντροφος» σημαίνει το σύντροφο της γυναίκας ή του άντρα στα πλαίσια του ζευγαριού.

«Συμβούλιο» σημαίνει το Συμβούλιο Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Ανθρώπινης Αναπαραγωγής που καθιδρύεται δυνάμει του άρθρου 5∙

«Συμβούλιο Νοσηλευτικής και Μαιευτικής»» σημαίνει το Συμβούλιο που εγκαθιδρύεται με βάση τον περί Νοσηλευτικής και Μαιευτικής Νόμο·

«συγκατάθεση» σημαίνει την ελεύθερη γραπτή παροχή συγκατάθεσης με πλήρη επίγνωση των αποτελεσμάτων της και αφού προηγηθεί ολοκληρωμένη και καταληπτή ενημέρωση αναφορικά με τα αποτελέσματά της∙

«συμβουλευτική» σημαίνει την παροχή στο ζευγάρι πληροφοριών και καθοδήγησης όπως προβλέπεται στο άρθρο 37∙

«τεχνητή σπερματέγχυση» σημαίνει την εισαγωγή σπερματοζωαρίων στο γυναικείο γεννητικό σύστημα με οποιοδήποτε τρόπο εκτός από την σεξουαλική επαφή∙

«τρίτη χώρα» σημαίνει χώρα που δεν είναι κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

«υποβοηθούμενη εκκόλαψη» σημαίνει τη διάνοιξη της διαφανούς ζώνης του ωαρίου·

«Υπουργός» σημαίνει τον Υπουργό Υγείας.

Σκοπός του παρόντος Νόμου

3. Σκοπός του παρόντος Νόμου είναι:

(α) Η ρύθμιση του νομοθετικού πλαισίου εφαρμογής των μεθόδων της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με τρόπο που να διασφαλίζεται ο σεβασμός της ελευθερίας του ατόμου και του δικαιώματος της προσωπικότητας και η ικανοποίηση της επιθυμίας για απόκτηση απογόνων με βάση τα δεδομένα της ιατρικής και της βιολογίας καθώς και τις αρχές της βιοηθικής∙ και

(β) η εφαρμογή των αναφερόμενων στην παράγραφο (α) μεθόδων κατά τρόπο που να λαμβάνεται κυρίως υπόψη το συμφέρον του παιδιού που θα γεννηθεί.

Πεδίο εφαρμογής

4. Ο παρών Νόμος εφαρμόζεται σε ζευγάρια και μονήρη άτομα υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις για να αντιμετωπίζεται η αδυναμία απόκτησης τέκνων με φυσικό τρόπο ή για να αποφεύγεται η μετάδοση στο τέκνο σοβαρής ασθένειας.