9.-(1) Υπό την επιφύλαξη των εδαφίων (2), (3) και (4), το Δικαστήριο κέκτηται-
(α) τηv δικαιoδoσίαv και εξoυσίας δι' ωv μέχρι τoύδε περιεβέβληvτo ή άτιvας ηδύvαvτo vα εvασκήσωσι τo Αvώτατov Συvταγματικόv Δικαστήριov και τo Αvώτατov Δικαστήριov·
(β) τας αρμoδιότητας και τας εξoυσίας δι' ωv περιεβέβλητo και άτιvας ηδύvατo vα εvασκή τo Συμβoύλιov πρoς επίλυσιv απάvτωv τωv θεμάτωv τωv αφoρώvτωv εις τηv αφυπηρέτησιv, απόλυσιv ή άλλως πως αφoρώvτωv εις Δικαστήv τoυ Αvωτάτoυ Συvταγματικoύ Δικαστηρίoυ ή τoυ Αvωτάτoυ Δικαστηρίoυ λόγω τoιαύτης πvευματικής ή σωματικής αvικαvότητoς, ή αvαπηρίας ήτις ήθελε καταστήσει τoύτov αvίκαvov πρoς εvάσκησιv τωv καθηκόvτωv αυτoύ είτε μovίμως είτε επί τoσoύτω χρόvω ώστε vα καθίσταται πρακτικώς αvέφικτoς η παραμovή αυτoύ εις τηv θέσιv τoυ Δικαστoύ ή λόγω παραπτώματoς τιvoς.
(2) Από την 1η Ιουλίου 2023, το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο έχει-
(α) Την υπό του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου βάσει του Συντάγματος ασκουμένη δικαιοδοσία και εξουσία, εκτός εάν, άλλως, προβλέπεται στο παρόν εδάφιο και, σε περίπτωση παραπομπής ενώπιόν του ζητήματος αντισυνταγματικότητας δυνάμει των διατάξεων του Άρθρου 144 του Συντάγματος ισχύουν τα ακόλουθα:
(i) Η, συμφώνως των πιο πάνω, υποβαλλομένη παραπομπή δέον να περιλαμβάνει σαφή προσδιορισμό των νομικών θεμάτων για τα οποία ζητείται η άσκηση της δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, πλήρη έκθεση των πραγματικών δεδομένων επί των οποίων στηρίζονται τα διά της παραπομπής υποβαλλόμενα ερωτήματα, σαφή προσδιορισμό των σχετικών διατάξεων του Συντάγματος και του επίδικου Νόμου ή αποφάσεως, ως και τους λόγους οι οποίοι οδήγησαν το παραπέμψαν το ζήτημα δικαστήριο να θεωρεί ως σκόπιμη την υποβολή της τοιαύτης παραπομπής:
(ii) Σε περίπτωση που, κατά την κρίση του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, η υποβληθείσα παραπομπή δεν πληροί τους υπό της υποπαραγράφου (i) προβλεπόμενους όρους, δύναται-
(αα) εφόσον η παραπομπή υποβλήθηκε από δικαστήριο άλλο από το Ανώτατο Δικαστήριο να απορρίψει αυτήν.
(ββ) να αναστείλει την εκδίκαση του παραπεμφθέντος ζητήματος έως ότου το παραπέμψαν το ζήτημα δικαστήριο αναθεωρήσει την υποβληθείσα παραπομπή, ώστε να πληροί τους προβλεπομένους όρους.
(iii) Σε περίπτωση κατά την οποία το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο κρίνει ότι δεν δικαιολογείται η υποβληθείσα από δικαστήριο άλλο από το Ανώτατο Δικαστήριο παραπομπή, απορρίπτει αυτήν, ενημερώνοντας το παραπέμψαν το ζήτημα δικαστήριο και, σε τέτοια περίπτωση, το παραπεμφθέν ζήτημα εκδικάζεται από το παραπέμψαν το ζήτημα δικαστήριο·
(β) εκδικάζει παραπεμφθείσα υπό του Διοικητικού Εφετείου έφεση κατά αποφάσεως Διοικητικού Δικαστηρίου επί θέματος δημοσίου δικαίου ή μείζονος δημοσίου συμφέροντος ή γενικής δημόσιας σημασίας ή συνοχής του δικαίου επί συγκρουομένων ή αντιφατικών αποφάσεων δευτεροβάθμιας αναθεωρητικής δικαιοδοσίας:
(γ) αποφασίζει σε τρίτο και τελευταίο βαθμό βάσει αίτησης, η οποία υποβάλλεται από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας ή οιονδήποτε των διαδίκων, κατόπιν αδείας παραχωρουμένης υπό του ιδίου και κατόπιν προηγηθείσας διαδικασίας αναθεωρητικής εφέσεως επί νομικών θεμάτων προκυπτόντων την απόφαση του Διοικητικού Εφετείου, τα οποία συναρτώνται με τη διαφοροποίηση πάγιας νομολογίας ή με την ανάγκη ορθής ερμηνείας, είτε πρωτογενούς είτε δευτερογενούς ουσιαστικής νομοθετικής διατάξεως, ή με μείζον ζήτημα δημοσίου συμφέροντος ή γενικής δημόσιας σημασίας ή με ζήτημα συνοχής του δικαίου επί συγκρουομένων ή αντιφατικών αποφάσεων δευτεροβάθμιας αναθεωρητικής δικαιοδοσίας:
(δ) επιλαμβάνεται αιτήσεως προς εξαίρεση Δικαστή του Διοικητικού Εφετείου και των Διοικητικών Δικαστηρίων, ύστερα από την απόρριψη τοιαύτης αιτήσεως εξαιρέσεως από το κατά περίπτωση δικαστήριο· και
(ε) εκδίδει Διαδικαστικό Κανονισμό αναφορικά με τη λειτουργία του Διοικητικού Εφετείου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 3Β, και των Διοικητικών Δικαστηρίων.
(3) Από την 1η Ιουλίου 2023, το Ανώτατο Δικαστήριο-
(α) ασκεί την υπό του Ανωτάτου Δικαστηρίου προβλεπομένη υπό του Συντάγματος και υπό οποιουδήποτε άλλου νόμου δικαιοδοσία και εξουσία, εκτός εάν άλλως προβλέπεται από τις διατάξεις του παρόντος εδαφίου·
(β) εκδικάζει παραπεμφθείσα υπό του Εφετείου έφεση κατά αποφάσεως δικαστηρίου ασκούντος πολιτική ή/και ποινική δικαιοδοσία περιλαμβανομένου δικαστηρίου ειδικής δικαιοδοσίας, επί θέματος μείζονος δημοσίου συμφέροντος ή γενικής δημόσιας σημασίας ή συνοχής του δικαίου επί συγκρουομένων ή αντιφατικών αποφάσεων δευτεροβάθμιας πολιτικής ή ποινικής δικαιοδοσίας:
(γ) αποφασίζει σε τρίτο και τελευταίο βαθμό βάσει αιτήσεως, η οποία υποβάλλεται από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας ή οιονδήποτε των διαδίκων κατόπιν αδείας παραχωρουμένης υπό του ιδίου και κατόπιν προηγηθείσας διαδικασίας πολιτικής ή ποινικής εφέσεως επί νομικών θεμάτων τα οποία προκύπτουν από την απόφαση του Εφετείου και συναρτώνται με τη διαφοροποίηση πάγιας νομολογίας ή με την ανάγκη ορθής ερμηνείας, είτε πρωτογενούς είτε δευτερογενούς ουσιαστικής νομοθετικής διατάξεως, ή με μείζον ζήτημα δημοσίου συμφέροντος ή γενικής δημόσιας σημασίας ή συνοχής του δικαίου επί συγκρουομένων ή αντιφατικών αποφάσεων δευτεροβάθμιας πολιτικής ή ποινικής δικαιοδοσίας:
(δ) αποφασίζει για την επανεκδίκαση από το Εφετείο ή από το πρωτόδικο δικαστήριο ποινικής δικαιοδοσίας, αναλόγως της περιπτώσεως, εκδικασθείσας ποινικής υπόθεσης για την οποία εκδόθηκε καταδικαστική απόφαση, είτε σε πρώτο βαθμό και τελεσίδικα είτε κατ’ έφεσιν, επί τη βάσει νέων στοιχείων ή γεγονότων, τα οποία κατά την κρίση του ενδεχομένως να ανατρέπουν, εν όλω ή εν μέρει, την απόφαση·
(ε) επιλαμβάνεται αιτήσεως προς εξαίρεση Δικαστή οιουδήποτε άλλου δικαστηρίου πλην του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, του Διοικητικού Εφετείου και των Διοικητικών Δικαστηρίων ύστερα από την απόρριψη τοιαύτης αιτήσεως εξαιρέσεως από το κατά περίπτωση δικαστήριο·
(στ) εκδίδει Διαδικαστικό Κανονισμό αναφορικά με τη λειτουργία του Εφετείου, σύμφωνα με το άρθρο 3Α.
(4)(α) Υπό την επιφύλαξη των διατάξεων των εδαφίων (2) και (3) και της παραγράφου (β), του παρόντος εδαφίου, από την προβλεπόμενη στις διατάξεις του εδαφίου (2) του άρθρου 22 του περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) (Τροποποιητικού) Νόμου του 2022 ημερομηνία, το Εφετείο συνιστά το δευτεροβάθμιο δικαστήριο στη Δημοκρατία και, εκτός εάν άλλως προβλέπεται, κέκτηται δικαιοδοσία να αποφασίζει επί πάσης εφέσεως κατά αποφάσεως οποιουδήποτε άλλου δικαστηρίου, πλην του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου και του Ανώτατου Δικαστηρίου.
(β) Υπό την επιφύλαξη των διατάξεων των εδαφίων (2) και (3), από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) (Τροποποιητικού) Νόμου του 2025, το Εφετείο συνιστά δευτεροβάθμιο δικαστήριο στη Δημοκρατία και, εκτός εάν άλλως προβλέπεται, κέκτηται δικαιοδοσία να αποφασίζει επί πάσης εφέσεως κατά αποφάσεως οποιουδήποτε δικαστηρίου, πλην των Διοικητικών Δικαστηρίων, του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου και του Ανώτατου Δικαστηρίου.
(5) Υπό την επιφύλαξη των εδαφίων (2) και (3), από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) (Τροποποιητικού) Νόμου του 2025, το Διοικητικό Εφετείο συνιστά δευτεροβάθμιο δικαστήριο στη Δημοκρατία και, εκτός εάν άλλως προβλέπεται, κέκτηται δικαιοδοσία να αποφασίζει επί πάσης εφέσεως κατά αποφάσεως Διοικητικών Δικαστηρίων.
10.-(1) Λειτουργεί Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, στηv απoκλειστική αρμoδιότητα τoυ οποίου υπάγovται o διoρισμός, η πρoαγωγή, η μετάθεση, o τερματισμός της υπηρεσίας, η απόλυση και η πειθαρχική εξoυσία επί των Δικαστών του Εφετείου και των Δικαστών των πρωτοβάθμιων δικαστηρίων, πλην του Διοικητικού Εφετείου και των Διοικητικών Δικαστηρίων:
(2) Το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο συγκροτείται από τον Πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ως Πρόεδρο, και τους λοιπούς Δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ως μέλη αυτού:
(3) Το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο λογίζεται προσηκόντως συγκροτημένο και σε περίπτωση χηρείας οποιασδήποτε θέσης μέλους αυτού.
(4) Το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο δύναται να εκδίδει κανονισμούς για τη ρύθμιση του τρόπου λειτουργίας του.
(5) Σε κάθε συνεδρία του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου η οποία αφορά σε διορισμό ή προαγωγή Δικαστή δύναται να συμμετέχουν χωρίς δικαίωμα ψήφου-
(α) ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας και, σε περίπτωση απουσίας ή προσωρινής ανικανότητας αυτού, ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας∙
(β) ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου και, σε περίπτωση απουσίας ή προσωρινής ανικανότητας αυτού, ο Αντιπρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου· και
(γ) δύο (2) νομικοί εγνωσμένου κύρους και ανωτάτου επαγγελματικού επιπέδου, κατέχοντες τα προσόντα διορισμού ως Δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου, οι οποίοι ορίζονται ύστερα από εισήγηση του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου και κατόπιν έγκρισης του Ανωτάτου Δικαστηρίου:
(6) Το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο ευρίσκεται σε απαρτία, εάν παρίστανται πέντε (5) μέλη αυτού, περιλαμβανομένου του Προέδρου ή του προεδρεύοντος.
(7) Κατόπιν υποβολής ένστασης από οποιοδήποτε επηρεαζόμενο πρόσωπο, η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου, υπόκειται σε έλεγχο από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστικό Συμβούλιο, το οποίο σε τέτοια περίπτωση ενεργεί ως δευτεροβάθμιο δικαστικό συμβούλιο, ασκώντας ακυρωτικό έλεγχο επί των αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου:
10Α.-(1) Λειτουργεί Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστικό Συμβούλιο, στηv απoκλειστική αρμoδιότητα τoυ οποίου υπάγovται o διoρισμός, η πρoαγωγή, η μετάθεση, o τερματισμός της υπηρεσίας, η απόλυση και η πειθαρχική εξoυσία επί των Δικαστών του Διοικητικού Εφετείου και των Δικαστών των Διοικητικών Δικαστηρίων:
(2) Το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστικό Συμβούλιο συγκροτείται από τον Πρόεδρο του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, ως Πρόεδρο, και τους λοιπούς Δικαστές του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, ως μέλη αυτού:
(3) Το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστικό Συμβούλιο λογίζεται προσηκόντως συγκροτημένο και σε περίπτωση χηρείας οποιασδήποτε θέσης μέλους αυτού.
(4) Το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστικό Συμβούλιο δύναται να εκδίδει κανονισμούς για τη ρύθμιση του τρόπου λειτουργίας του.
(5) Σε κάθε συνεδρία του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστικού Συμβουλίου η οποία αφορά σε διορισμό ή προαγωγή Δικαστή, δύναται να συμμετέχουν χωρίς δικαίωμα ψήφου-
(α) ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας και, σε περίπτωση απουσίας ή προσωρινής ανικανότητας αυτού, ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας∙
(β) ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου και, σε περίπτωση απουσίας ή προσωρινής ανικανότητας αυτού, ο Αντιπρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου· και
(γ) δύο (2) νομικοί εγνωσμένου κύρους και ανωτάτου επαγγελματικού επιπέδου, κατέχοντες τα προσόντα διορισμού ως Δικαστών του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου, οι οποίοι ορίζονται ύστερα από εισήγηση του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου και κατόπιν έγκρισης του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου:
(6) Το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστικό Συμβούλιο ευρίσκεται σε απαρτία, εάν παρίσταται το ήμισυ του αριθμού των μελών αυτού πλέον ενός, περιλαμβανομένου του Προέδρου ή του προεδρεύοντος.
(7) Κατόπιν υποβολής ένστασης από οποιοδήποτε επηρεαζόμενο πρόσωπο, η απόφαση του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστικού Συμβουλίου υπόκειται σε έλεγχο από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, το οποίο σε τέτοια περίπτωση ενεργεί ως δευτεροβάθμιο δικαστικό συμβούλιο, ασκώντας ακυρωτικό έλεγχο επί των αποφάσεων του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστικού Συμβουλίου:
10Β.-(1) Συμβούλιο αποτελούμενο από τον Πρόεδρο και τους Δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου ασκεί αρμοδιότητα και εξουσίες δυνάμει του Άρθρου 133.8 του Συντάγματος.
(2) Συμβούλιο αποτελούμενο από τον Πρόεδρο και τους Δικαστές του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου ασκεί αρμοδιότητα και εξουσίες δυνάμει του Άρθρου 153.8 του Συντάγματος.
11.-(1) Η δικαιoδoσία, αι αρμoδιότητες ή εξoυσίαι άτιvας τo Δικαστήριov κέκτηται δυvάμει τoυ άρθρoυ 9, ασκoύvται, υπό τηv επιφύλαξιv τωv διατάξεωv τωv εδαφίωv (2) και (3) και παvτός διαδικαστικoύ καvovισμoύ, υπό της oλoμελείας τoυ Δικαστηρίoυ.
(2) Η πρωτoβάθμιoς δικαιoδoσία δι' ης περιβέβληται τo Δικαστήριov δυvάμει τoυ ισχύovτoς δικαίoυ, δύvαται vα ασκηθή, τηρoυμέvoυ παvτός διαδικαστικoύ καvovισμoύ, υπό τιvoς Δικαστoύ ή Δικαστώv ως ήθελεv τo Δικαστήριov απoφασίσει.
(3) Η δευτερoβάθμιoς δικαιoδoσία δι' ης περιβέβληται τo Δικαστήριov ασκείται, τηρoυμέvoυ παvτός διαδικαστικoύ καvovισμoύ, υπό τριώv τoυλάχιστov Δικαστώv oριζoμέvωv υπό τoυ Δικαστηρίoυ.
Ούτoι oρίζovται υπό τoυ Δικαστηρίoυ διά περίoδov τεσσάρωv μηvώv και εις τηv αρχήv εκάστης τoιαύτης περιόδoυ.
(4) Από την 1η Ιουλίου 2023-
(α) η δικαιοδοσία, οι αρμοδιότητες και οι εξουσίες με τις οποίες περιβέβληται το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο δυνάμει των διατάξεων του εδαφίου (2) του άρθρου 9 ασκούνται από την ολομέλεια του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου υπό την επιφύλαξη των διατάξεων της παραγράφου (ε) και των προνοιών παντός Διαδικαστικού Κανονισμού·
(β) η δικαιοδοσία, οι αρμοδιότητες και οι εξουσίες με τις οποίες περιβέβληται το Ανώτατο Δικαστήριο δυνάμει των διατάξεων του εδαφίου (3) του άρθρου 9 ασκούνται από την ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου υπό την επιφύλαξη των διατάξεων των παραγράφων (γ), (δ) και (ε) και των προνοιών παντός Διαδικαστικού Κανονισμού·
(γ)(i) η πρωτοβάθμια δικαιοδοσία με την οποία περιβέβληται το Ανώτατο Δικαστήριο δυνάμει του ισχύοντος δικαίου, δύναται να ασκηθεί, τηρουμένων των προνοιών παντός Διαδικαστικού Κανονισμού, από έναν ή περισσότερους δικαστές, ως ήθελε το Ανώτατο Δικαστήριο αποφασίσει:
(ii) η δευτεροβάθμια δικαιοδοσία με την οποία περιβέβληται το Ανώτατο Δικαστήριο δυνάμει των διατάξεων της παραγράφου (β) του εδαφίου (3) του άρθρου 9 ασκείται από τρεις (3) τουλάχιστον Δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ένας (1) εκ των οποίων δύναται να είναι ο Πρόεδρος αυτού, υπό την επιφύλαξη των προνοιών παντός Διαδικαστικού Κανονισμού.
(δ) το Ανώτατο Δικαστήριο ως ήθελε καθορίσει με Διαδικαστικό Κανονισμό δύναται να λειτουργεί σε δύο διακριτά τμήματα, ήτοι το Τμήμα Ποινικής Δικαιοδοσίας το οποίο εκδικάζει ζητήματα ποινικού δικαίου και το Τμήμα Πολιτικής Δικαιοδοσίας το οποίο εκδικάζει κάθε άλλο ζήτημα υπαγόμενο στη δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου·
(ε) το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο και το Ανώτατο Δικαστήριο δύνανται, ανά τακτά χρονικά διαστήματα και, αναλόγως των αναγκών εκάστου, να εκδίδουν Διαδικαστικούς Κανονισμούς για σκοπούς ρύθμισης της ενώπιόν τους διαδικασίας.
(5)(α) Η δικαιοδοσία, οι αρμοδιότητες και οι εξουσίες με τις οποίες περιβέβληται το Εφετείο δυνάμει των διατάξεων του εδαφίου (4) του άρθρου 9 ασκούνται από τα Τμήματα, υπό την επιφύλαξη των προνοιών οποιουδήποτε Διαδικαστικού Κανονισμού.
(β) Ανεξαρτήτως των διατάξεων της παραγράφου (α), δύναται να τυγχάνει χειρισμού από έναν (1) μόνο Δικαστή του Εφετείου-
(i) ενδιάμεση αίτηση ή αίτηση η οποία αφορά μόνο σε διαδικαστικά θέματα∙
(ii) έφεση σε ενδιάμεση απόφαση, πλην έφεσης κατά απόφασης επί προσωρινού διατάγματος∙ και
(iii) έφεση σε απόφαση η οποία αφορά σε αίτηση που καταχωρίζεται μετά από τη λήψη τελικής απόφασης πρωτοβάθμιου δικαστηρίου.
(6) Η δικαιοδοσία, οι αρμοδιότητες και οι εξουσίες με τις οποίες περιβέβληται το Διοικητικό Εφετείο δυνάμει των διατάξεων του εδαφίου (5) του άρθρου 9 ασκούνται υπό την επιφύλαξη των προνοιών οποιουδήποτε Διαδικαστικού Κανονισμού: