4. (1) Ο Γενικός Λογιστής, τηρουμένων των διατάξεων των Άρθρων 126 και 127 του Συντάγματος, υποστηριζόμενος από το Βοηθό Γενικό Λογιστή, τηρουμένων των διατάξεων του Άρθρου 128 του Συντάγματος, και χωρίς επηρεασμό των πιο πάνω διατάξεων του Συντάγματος, έχει ειδικότερα τις ακόλουθες αρμοδιότητες και εξουσίες-
(α) διευθύνει και επιβλέπει τη λογιστική εργασία των οικονομικών φορέων και των ειδικών ταμείων·
(β) τηρεί και ενημερώνει σε έγγραφη ή ηλεκτρονική μορφή όλους τους λογαριασμούς, βιβλία και άλλα έγγραφα και δελτία που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τα οικονομικά και λογιστικά θέματα των οικονομικών φορέων και των ειδικών ταμείων·
(γ) προωθεί τη χρηστή χρηματοοικονομική διαχείριση των οικονομικών φορέων και των ειδικών ταμείων που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, τον προγραμματισμό, την οργάνωση, την καθοδήγηση και τον έλεγχο των οικονομικών δραστηριοτήτων και των πόρων τους·
(δ) προωθεί την ορθολογιστική διαχείριση για αξιοποίηση των στοιχείων ενεργητικού των οικονομικών φορέων και των ειδικών ταμείων·
(ε) διενεργεί όλες τις πληρωμές των οικονομικών φορέων και των ειδικών ταμείων·
(στ) ετοιμάζει –
(i) τις οικονομικές καταστάσεις που περιλαμβάνουν όλους τους οικονομικούς φορείς·
(ii) τις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις της Γενικής Κυβέρνησης·
(iii) τις οικονομικές καταστάσεις των ειδικών ταμείων·
(ζ) ελέγχει και εγκρίνει την εισαγωγή μηχανογραφημένων λογιστικών συστημάτων των οικονομικών φορέων και των ειδικών ταμείων πριν την εφαρμογή τους και επαναξιολογεί τη λειτουργία τους σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά την κρίση του·
(η) ασκεί οποιεσδήποτε άλλες εξουσίες και εκτελεί οποιαδήποτε άλλα καθήκοντα ή υπηρεσίες, που καθορίζονται ή ανατίθενται σε αυτόν με νόμους ή/ και Κανονισμούς.
(2) Ο Γενικός Λογιστής διευθύνει και επιβλέπει, όπως ήθελε κρίνει κατάλληλα, οποιουσδήποτε άλλους λογαριασμούς αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης, οντότητας Γενικής Κυβέρνησης, Νομικών Προσώπων Δημόσιου Δικαίου, Κρατικού Οργανισμού, οποιαδήποτε Κρατική Εταιρεία Ιδιωτικού Δικαίου ή κρατικό οργανισμό που δραστηριοποιείται στον τομέα των υδρογονανθράκων σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (6) του άρθρου 73 του περί της Δημοσιονομικής Ευθύνης και του Δημοσιονομικού Πλαισίου Νόμου, καθώς και άλλων οργανισμών, ιδρυμάτων και ταμείων για την τήρηση των οποίων γίνεται ειδική πρόνοια με νόμο.
(3) Οι οριζόμενες στο Κεφάλαιο ΙΙ του Μέρους VII του Συντάγματος εξουσίες, καθήκοντα και καθοριζόμενες υπηρεσίες του Γενικού Λογιστή, δύνανται να εκτελεστούν είτε από τον ίδιο προσωπικά, είτε από υπαλλήλους που υπάγονται σε αυτόν και οι οποίοι ενεργούν σύμφωνα με τις οδηγίες του.
(4) Κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων του, ο Γενικός Λογιστής δύναται να-
(α) απαιτεί από οποιοδήποτε υπάλληλο ή Αξιωματούχο πληροφορίες σχετικά με τη χρηματοοικονομική διαχείριση, τις οποίες ο Γενικός Λογιστής κρίνει αναγκαίες για την άσκηση των εξουσιών και των καθηκόντων του και ο υπάλληλος ή ο Αξιωματούχος οφείλει να συμμορφώνεται με τέτοια απαίτηση·
(β) διεξάγει ειδικές έρευνες σε θέματα της αρμοδιότητάς του·
(γ) απαιτεί και λαμβάνει οποιοδήποτε βιβλίο, στοιχείο, κατάσταση, μητρώο ή άλλο έγγραφο θεωρεί σκόπιμο.
5. (1) Ο Γενικός Λογιστής δύναται να ζητά από κάθε νομικό ή/και φυσικό πρόσωπο που λαμβάνει κρατική χορηγία, δάνειο ή εγγύηση, να υποβάλει-
(α) ελεγμένες οικονομικές καταστάσεις·
(β) έκθεση στην οποία να παρουσιάζεται ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιήθηκε η χορηγία, το δάνειο ή η εγγύηση·
(γ) οποιαδήποτε άλλα σχετικά στοιχεία κριθούν απαραίτητα από το Γενικό Λογιστή.
(2) Τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν τα στοιχεία που αναφέρονται στο εδάφιο (1), εντός εύλογου χρονοδιαγράμματος, το οποίο ο Γενικός Λογιστής θέτει σε κάθε περίπτωση.
6. Οποιοδήποτε πρόσωπο παρεμποδίζει με οποιοδήποτε τρόπο την άσκηση των εξουσιών και την εκτέλεση των καθηκόντων του Γενικού Λογιστή ή αρνείται ή παραλείπει να συμμορφωθεί με οποιαδήποτε παράκληση ή αίτηση ή απαίτηση που έχει διατυπωθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4, διαπράττει αδίκημα και σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις πέντε χιλιάδες ευρώ (€5.000) ή σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τον ένα (1) χρόνο ή και στις δύο αυτές ποινές.
7. (1) Οι ελέγχοντες λειτουργοί και/ή οι εξουσιοδοτούμενοι από αυτούς υπάλληλοι, μεταξύ άλλων-
(α) έχουν την ευθύνη υλοποίησης του οικείου προϋπολογισμού στη βάση των αρχών της χρηστής χρηματοοικονομικής διαχείρισης, η οποία περιλαμβάνει την -
(i) Αρχή της Οικονομίας·
(ii) Αρχή της Αποδοτικότητας·
(iii) Αρχή της Αποτελεσματικότητας·
(β) ενεργούν σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Προϋπολογισμού Νόμου και δυνάμει γενικών και ειδικών Κανονισμών, Διατάξεων και Οδηγιών που εκδίδει εκάστοτε ο Υπουργός·
(γ) έχουν την ευθύνη της είσπραξης των εσόδων του οικονομικού φορέα στον οποίο ορίζονται ως ελέγχοντες λειτουργοί και λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για την έγκαιρη είσπραξη τους·
(δ) λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα ώστε να διασφαλίζεται η άμεση τιμολόγηση και είσπραξη των παρεχόμενων υπηρεσιών και καθορισμένων τελών και φορολογιών·
(ε) λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα ώστε να διασφαλίζεται η είσπραξη των καθυστερημένων εσόδων του οικονομικού φορέα στον οποίο ορίζονται ως ελέγχοντες λειτουργοί·
(στ) εξουσιοδοτούν τη διενέργεια δαπανών μόνο όταν υπάρχουν ανάλογες πιστώσεις και μόνο μέσα στα όρια των προβλεπόμενων κονδυλίων του οικείου προϋπολογισμού ή του ποσού που έχει εκχωρηθεί με τμηματική πίστωση·
(ζ) αναπτύσσουν και εφαρμόζουν κατάλληλες δομές ώστε να εφαρμόζονται διαδικασίες ελέγχου που να διασφαλίζουν την ορθότητα και άμεση είσπραξη των εσόδων και την πληρωμή των δαπανών.
(2) (α) Ελέγχων λειτουργός και/ή κατάλληλα εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπος του και/ή οποιοσδήποτε άλλος λειτουργός, ο οποίος ασκεί έλεγχο επί των δαπανών, εξουσιοδοτεί γραπτώς τη διενέργεια δαπάνης κατά παράβαση των διατάξεων του εδαφίου (1) και ο αρμόδιος για την πληρωμή υπάλληλος διαπράττουν ποινικό αδίκημα και σε περίπτωση καταδίκης τους, υπόκεινται σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις είκοσι χιλιάδες ευρώ (€20.000) ή σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει το ένα έτος ή και στις δύο αυτές ποινές.
(β) Ο ελέγχων λειτουργός και/ή ο κατάλληλα εξουσιοδοτημένος από αυτόν εκπρόσωπος του και/ή οποιοσδήποτε άλλος λειτουργός και ο αρμόδιος για την πληρωμή υπάλληλος ευθύνονται αστικά για κάθε πληρωμή, η οποία διενεργείται κατά παράβαση των διατάξεων του παρόντος Νόμου και των σχετικών Κανονισμών.
(γ) Ανεξάρτητα από τις διατάξεις οποιουδήποτε άλλου νόμου σε ισχύ, κάθε έλλειμμα δημόσιων χρημάτων, αξιών ή υλικού που διαπιστώνεται με την καθορισμένη διαδικασία, όπως αυτή προβλέπεται σε Κανονισμούς ή σε εγκύκλιους, αναπληρώνεται από τον ελέγχοντα λειτουργό και/ή τον κατάλληλα εξουσιοδοτημένο από αυτόν εκπρόσωπό του ως αποτέλεσμα των οδηγιών ή ενεργειών του οποίου προέκυψε το έλλειμμα αυτό.
(δ) Κάθε έλλειμμα υλικού καταλογίζεται στον ελέγχοντα λειτουργό και/ή στον κατάλληλα εξουσιοδοτημένο από αυτόν εκπρόσωπό του σε χρήμα με βάση την τρέχουσα τιμή κατά τον καταλογισμό˙ η τιμή αυτή προσδιορίζεται από τον οικείο υπουργό ή προϊστάμενο της Ανεξάρτητης Υπηρεσίας σε συνεννόηση με το Γενικό Λογιστή.
(ε) Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου ως έλλειμμα λογίζεται και κάθε πληρωμή που δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα του ελέγχοντα λειτουργού, η οποία διενεργείται καθ’ υπέρβαση της εξουσίας που του χορηγήθηκε.
8. (1) Ο Προϋπολογισμός υλοποιείται με την παράλληλη εφαρμογή αποτελεσματικού και αποδοτικού συστήματος εσωτερικού ελέγχου, υπό την ευθύνη του ελέγχοντα λειτουργού.
(2) Το σύστημα εσωτερικού ελέγχου αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στην επίτευξη των ακόλουθων στόχων-
(α) αποτελεσματικότητα, αποδοτικότητα και οικονομία της υλοποίησης·
(β) αξιοπιστία και εχεμύθεια στην παρεχόμενη πληροφόρηση·
(γ) διαφύλαξη των περιουσιακών στοιχείων·
(δ) πρόληψη, εντοπισμό και επίλυση φαινομένων απάτης και παρατυπιών·
(ε) επάρκεια στη διαχείριση κινδύνων σχετικά με τη νομιμότητα των συναλλαγών και
(στ) διασφάλιση ότι τα προτεινόμενα ποσά στον Προϋπολογισμό χρησιμοποιούνται για το σκοπό για τον οποίο έχουν προβλεφθεί.