22.-(1) Τηρουμένων των διατάξεων του παρόντος Νόμου και των Κανονισμών που εκδίδονται δυνάμει αυτού, όλες οι ρυθμιζόμενες διατιμήσεις και χρεώσεις για υπηρεσίες που προβλέπονται στις διατάξεις του παρόντος Νόμου αντικατοπτρίζουν τα έξοδα παροχής των εν λόγω υπηρεσιών και δεν οδηγούν σε δυσμενή διάκριση μεταξύ των αγοραστών των υπηρεσιών αυτών.
(2) Η ΡΑΕΚ δύναται, με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές που θέτει ο Υπουργός με απόφαση πολιτικής, να απαιτήσει από πρόσωπο στο οποίο έχει χορηγηθεί άδεια ή παραχωρηθεί εξαίρεση δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου να ορίσει τιμές που παρεκκλίνουν από τις αρχές που προβλέπονται στις διατάξεις του εδαφίου (1), με την προϋπόθεση ότι το εν λόγω πρόσωπο δύναται να ανακτά όλα τα έξοδα τα οποία υπέστη σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Νόμου και ότι οι διατιμήσεις δεν οδηγούν σε εκμετάλλευση των πελατών από πρόσωπα στα οποία παρέχεται παρέκκλιση σύμφωνα με το παρόν εδάφιο.
(3) Η ΡΑΕΚ διασφαλίζει την κατάργηση των κινήτρων στα τιμολόγια μεταφοράς και διανομής τα οποία αποβαίνουν σε βάρος της συνολικής απόδοσης, συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής απόδοσης της παραγωγής, της μεταφοράς, της διανομής και του εφοδιασμού ηλεκτρικής ενέργειας ή των κινήτρων τα οποία ενδέχεται να παρεμποδίζουν τη συμμετοχή της απόκρισης της ζήτησης στις αγορές εξισορρόπησης και στην παροχή επικουρικών υπηρεσιών.
(4) Η ΡΑΕΚ διασφαλίζει ότι παρέχονται κίνητρα στον ΔΣΜΚ και στον ΔΣΔ προκειμένου να βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα του σχεδιασμού και της λειτουργίας των υποδομών τους.
(5) Η ΡΑΕΚ διασφαλίζει ότι τα τιμολόγια παρέχουν στους προμηθευτές τη δυνατότητα να βελτιώνουν τη συμμετοχή των καταναλωτών στην αποδοτικότητα του συστήματος, συμπεριλαμβανομένης της απόκρισης της ζήτησης.
(6) (α) Οι οικιακοί πελάτες και οι μικρές επιχειρήσεις δεν επιβαρύνονται με οποιοδήποτε τέλος σχετιζόμενο με την αλλαγή προμηθευτή.
(β) οι προμηθευτές ή οι συμμετέχοντες στην αγορά που δραστηριοποιούνται στη σωρευτική εκπροσώπηση δύναται να επιβάλλουν τέλη τερματισμού σύμβασης στους πελάτες οι οποίοι τερματίζουν οικειοθελώς συμβάσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας σταθερής τιμής ορισμένου χρόνου πριν από τη λήξη της σύμβασης, υπό τον όρο ότι τα εν λόγω τέλη-
(i) προβλέπονται από σύμβαση την οποία έχει συνάψει οικειοθελώς ο πελάτης,
(ii) ανακοινώνονται σαφώς στον πελάτη πριν από τη σύναψη της σύμβασης, και
(iii) είναι αναλογικά και δεν υπερβαίνουν την άμεση οικονομική ζημία του προμηθευτή ή του συμμετέχοντος στην αγορά που δραστηριοποιείται στη σωρευτική εκπροσώπηση λόγω του τερματισμού της σύμβασης από τον πελάτη, περιλαμβανομένου του κόστους τυχόν δεσμοποιημένων επενδύσεων ή υπηρεσιών οι οποίες ήδη παρέχονται στον πελάτη ως μέρος της σύμβασης:
(7) Η ΡΑΕΚ διασφαλίζει ότι οι τελικοί πελάτες-
(α) δεν υποβάλλονται σε χρεώσεις που επιφέρουν διακρίσεις σε βάρος τους από τον προμηθευτή τους, βάσει του εάν έχουν σύμβαση με συμμετέχοντα στην αγορά που δραστηριοποιείται στη σωρευτική εκπροσώπηση,
(β) δεν υποβάλλονται σε διακρίσεις ως προς το κόστος σε σχέση με το δικαίωμά τους να συνάπτουν σύμβαση σωρευτικής εκπροσώπησης ή να λαμβάνουν όλα τα συναφή στοιχεία για την απόκριση της ζήτησης ή στοιχεία για την παρεχόμενη και την πωλούμενη ηλεκτρική ενέργεια,
(γ) λαμβάνουν δωρεάν τουλάχιστον μία φορά σε κάθε περίοδο χρέωσης, κατόπιν αιτήματος του πελάτη, τα συναφή στοιχεία για την απόκριση ζήτησης ή στοιχεία για την παρεχόμενη και την πωλούμενη ηλεκτρική ενέργεια,
(δ) λαμβάνουν δωρεάν όλους τους λογαριασμούς τους και τις πληροφορίες τιμολόγησης,
(ε) δεν υποβάλλονται σε αδικαιολόγητες διακρίσεις σε σχέση με τη διαφορά χρέωσης που προκύπτει από διαφορετικές μεθόδους πληρωμής ή προπληρωμής που παρέχουν οι προμηθευτές:
(στ) δεν υποβάλλονται σε διακρίσεις ως προς το κόστος, την προσπάθεια και τον χρόνο αλλαγής προμηθευτή ή συμμετέχοντα στην αγορά που δραστηριοποιείται στη σωρευτική εκπροσώπηση, και
(ζ) δεν υποβάλλονται σε πρόσθετη χρέωση για την πρόσβαση στα δεδομένα τους ή για την υποβολή αιτήματος, με σκοπό τα δεδομένα τους να καταστούν διαθέσιμα.
(8) Η ΡΑΕΚ διασφαλίζει ότι οι τελικοί πελάτες που ενεργούν ως ενεργοί πελάτες-
(α) δεν υποβάλλονται σε χρεώσεις και σε τέλη δικτύου που δεν αντανακλούν το κόστος,
(β) καταβάλλουν τέλη δικτύου τα οποία αντικατοπτρίζουν το κόστος, είναι διαφανή και δεν εισάγουν διακρίσεις, με χωριστή πληροφόρηση για την ηλεκτρική ενέργεια που τροφοδοτείται στο δίκτυο και την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνεται από το δίκτυο, σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (9) του άρθρου 5 και τις πρόνοιες του άρθρου 18 του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/943, διασφαλίζοντας ότι συμβάλλουν με τρόπο επαρκή και ισορροπημένο στον επιμερισμό του συνολικού κόστους του συστήματος, και
(γ) οι οποίοι υπόκεινται σε υφιστάμενα συστήματα κατά την ημερομηνία ισχύος του παρόντος Νόμου, έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν ανά πάσα στιγμή νέο σύστημα, το οποίο καταγράφει χωριστά την ηλεκτρική ενέργεια που τροφοδοτείται στο δίκτυο και την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνεται από το δίκτυο ως βάση για τον υπολογισμό των τελών δικτύου.
(9) Η ΡΑΕΚ διασφαλίζει ότι οι ενεργοί πελάτες που έχουν στην ιδιοκτησία τους εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας-
(α) δεν υποβάλλονται σε καμία διπλή επιβάρυνση, συμπεριλαμβανομένων των τελών δικτύου, για την αποθηκευμένη ηλεκτρική ενέργεια που παραμένει εντός των εγκαταστάσεών τους και όταν παρέχουν υπηρεσίες ευελιξίας σε διαχειριστές συστημάτων, και
(β) δεν υποβάλλονται σε δυσανάλογα τέλη.
(10) Η ΡΑΕΚ, σε σχέση με τις ενεργειακές κοινότητες πολιτών-
(α) αξιολογεί την καταβολή δίκαιης αποζημίωσης προς τον ΔΣΜΚ ή τον ΔΣΔ, κατά περίπτωση, για τη διευκόλυνση των μεταφορών ηλεκτρικής ενέργειας εντός των ενεργειακών κοινοτήτων για να διαπιστώσει ότι η εν λόγω καταβολή είναι δίκαιη,
(β) διασφαλίζει ότι υπόκεινται σε τέλη δικτύου που είναι διαφανή, δεν επιφέρουν διακρίσεις και αντικατοπτρίζουν το κόστος, σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 18 του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/943, διασφαλίζοντας ότι συμβάλλουν με τρόπο επαρκή και ισορροπημένο στον επιμερισμό του συνολικού κόστους του συστήματος:
(γ) διασφαλίζει ότι, όσον αφορά την κατανάλωση αυτοπαραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, καταβάλλουν τέλη δικτύου που αντικατοπτρίζουν το κόστος, είναι διαφανή και δεν εισάγουν διακρίσεις, με χωριστή πληροφόρηση για την ηλεκτρική ενέργεια που τροφοδοτείται στο δίκτυο και την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνεται από το δίκτυο, σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (9) του άρθρου 5 και τις πρόνοιες του άρθρου 18 του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/943, διασφαλίζοντας ότι συμβάλλουν με τρόπο επαρκή και ισορροπημένο στον επιμερισμό του συνολικού κόστους του συστήματος.
(11) Η ΡΑΕΚ διασφαλίζει ότι οι τελικοί πελάτες που συμμετέχουν στην απόκριση της ζήτησης μέσω σωρευτικής εκπροσώπησης-
(α) δεν επιβαρύνονται με πληρωμές από τους προμηθευτές τους λόγω σύναψης σύμβασης με ανεξάρτητους φορείς σωρευτικής εκπροσώπησης,
(β) καταβάλλουν οι ίδιοι ή οι επιχειρήσεις ηλεκτρικής ενέργειας που τους εκπροσωπούν χρηματική αποζημίωση σε συμμετέχοντες της αγοράς ή τα υπεύθυνα για την ισορροπία μέρη που επηρεάζονται άμεσα από την ενεργοποίηση της ζήτησης στην περίπτωση που τα οφέλη για όλους τους προμηθευτές, τους πελάτες και τα αντίστοιχα υπεύθυνα για την ισορροπία μέρη δεν υπερβαίνουν τις άμεσες δαπάνες στις οποίες υποβλήθηκαν.
(γ) η αναφερόμενη στην παράγραφο (β) χρηματική αποζημίωση-
(i) περιορίζεται αυστηρά στην κάλυψη των δαπανών για τους προμηθευτές των συμμετεχόντων πελατών ή του αντίστοιχου υπεύθυνου για την ισορροπία μέρους ως αποτέλεσμα της ενεργοποίησης της απόκρισης της ζήτησης,
(ii) υπολογίζεται με μέθοδο που αναπτύσσουν τα άμεσα επηρεαζόμενα μέρη και που λαμβάνει υπόψη τα οφέλη που προκαλούνται από τους ανεξάρτητους φορείς σωρευτικής εκπροσώπησης σε άλλους συμμετέχοντες στην αγορά,
(iii) δεν αποτελεί φραγμό για την είσοδο στην αγορά συμμετεχόντων στην αγορά που δραστηριοποιούνται στη σωρευτική εκπροσώπηση ή στην παροχή ευελιξίας,
(iv) εφαρμόζεται μόνον εφόσον εξασφαλιστεί η έγκριση της ΡΑΕΚ για τη μέθοδο υπολογισμού της.
(12) Η ΡΑΕΚ διασφαλίζει ότι οι αυτοκαταναλωτές ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, μεμονωμένα ή μέσω φορέων σωρευτικής εκπροσώπησης-
(α) δεν υπόκεινται σε μεροληπτικές ή δυσανάλογα επαχθείς επιβαρύνσεις και σε τέλη δικτύου που δεν αντανακλούν το κόστος σε σχέση με την ηλεκτρική ενέργεια την οποία καταναλώνουν από το δίκτυο ή διοχετεύουν σε αυτό,
(β) δεν υπόκεινται σε οποιαδήποτε επιβάρυνση ή τέλος σε σχέση με την αυτοπαραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές που παραμένει στις εγκαταστάσεις τους, εκτός από μία ή περισσότερες των ακόλουθων περιπτώσεων:
(i) Eάν η αυτοπαραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές λαμβάνει αποτελεσματική στήριξη, μόνο εφόσον δεν υπονομεύονται η οικονομική βιωσιμότητα του έργου και ο χαρακτήρας κινήτρου αυτής της στήριξης·
(ii) από 1η Δεκεμβρίου 2026, εάν το συνολικό μερίδιο των εγκαταστάσεων αυτοκατανάλωσης υπερβαίνει το οκτώ τοις εκατό (8%) της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος ηλεκτρικής ενέργειας, και αν αποδειχθεί, ύστερα από ανάλυση κόστους οφέλους που διενεργεί η ΡΑΕΚ μέσω ανοικτής, διαφανούς και συμμετοχικής διαδικασίας, ότι η παράγραφος (β), είτε προκαλεί σημαντικά δυσανάλογη επιβάρυνση στη μακροπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητα του ηλεκτρικού συστήματος, είτε δημιουργεί κίνητρο που υπερβαίνει το αντικειμενικά απαραίτητο για την επίτευξη οικονομικώς συμφέρουσας ανάπτυξης της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και ότι η εν λόγω επιβάρυνση ή το κίνητρο δεν είναι δυνατό να ελαχιστοποιηθεί μέσω άλλων εύλογων δράσεων·
(iii) εάν η αυτοπαραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές παράγεται σε εγκαταστάσεις με δυναμικότητα ηλεκτροπαραγωγής που υπερβαίνει τα 30kW:
(γ) δικαιούνται να εγκαθιστούν και να λειτουργούν εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας σε συνδυασμό με εγκαταστάσεις που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές για αυτοκατανάλωση, χωρίς να είναι υπόχρεοι σε οποιαδήποτε διπλή χρέωση, όπως τέλη δικτύου, για την αποθηκευμένη ηλεκτρική ενέργεια, η οποία παραμένει στις εγκαταστάσεις τους·
(13)(α) Η ΡΑΕΚ διασφαλίζει ότι κοινότητες ανανεώσιμης ενέργειας υπόκεινται σε τέλη δικτύου που αντικατοπτρίζουν το κόστος, καθώς και σε τέλη, εισφορές και φόρους, ώστε οι εν λόγω κοινότητες να συμβάλλουν με τρόπο επαρκή, δίκαιο και ισορροπημένο στον συνολικό επιμερισμό του κόστους του ηλεκτρικού συστήματος.
(β) Για τους σκοπούς της παραγράφου (α), η ΡΑΕΚ αναπτύσσει διαφανή ανάλυση κόστους οφέλους των κατανεμημένων πηγών ενέργειας.
23.-(1) Πρόσωπα στα οποία έχει χορηγηθεί άδεια ή παραχωρηθεί εξαίρεση δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου και στην έκταση που το απαιτούν οι εν λόγω άδειες ή εξαιρέσεις και τα οποία-
(i) ασκούν δραστηριότητες που αφορούν το σύστημα μεταφοράς ή διανομής ηλεκτρικής ενέργειας ή τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρισμού, ή/και
(ii) ασκούν δραστηριότητες παραγωγής ή προμήθειας ή αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, εφόσον η ΡΑΕΚ αιτιολογημένα διαπιστώνει έλλειψη συνθηκών αποτελεσματικού ανταγωνισμού στο πλαίσιο άσκησης του συνόλου ή συγκεκριμένων κατηγοριών των εν λόγω δραστηριοτήτων και κατέχουν σημαντικό μέγεθος και θέση στην αγορά και δυνατόν να επηρεάζουν την αγορά στο σύνολό της ή συγκεκριμένες κατηγορίες αυτών των δραστηριοτήτων, ή/και
(iii) προσφέρουν υπηρεσίες παροχής πρόσβασης σε επιλέξιμα μέρη σε δεδομένα των τελικών πελατών,
διασφαλίζουν ότι οι διατιμήσεις ή/και χρεώσεις που εισπράττουν για τις υπηρεσίες που παρέχουν σύμφωνα με τους όρους της χορηγηθείσας άδειας ή της εξαίρεσης-
(α) έχουν καθοριστεί σύμφωνα με Κανονισμούς και τη σχετική με αυτούς προβλεπόμενη μεθοδολογία που καθορίζεται από τη ΡΑΕΚ, η οποία αντικατοπτρίζει τα έξοδα, τα οποία συμπεριλαμβάνουν εύλογο κέρδος·
(β) έχουν εγκριθεί από τη ΡΑΕΚ·
(γ) έχουν κοινοποιηθεί δημόσια σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ΡΑΕΚ·
(δ) είναι εύλογες και δεόντως αιτιολογημένες·
(ε) είναι σύμφωνες με τις πρόνοιες της παραγράφου 4 του άρθρου 66 της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/944.
(2) Η ΡΑΕΚ διασφαλίζει ότι οι όροι, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για αναθεώρηση και έγκριση των διατιμήσεων και χρεώσεων καθορίζονται σε Κανονισμούς και στην σχετική με αυτούς προβλεπόμενη μεθοδολογία που καθορίζεται από τη ΡΑΕΚ και ότι η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει-
(α) χρονοδιάγραμμα για την εξέταση από τη ΡΑΕΚ αιτήσεων για έγκριση, και
(β) τη δυνατότητα σε πελάτες και άλλα πρόσωπα να υποβάλουν τις απόψεις τους σχετικά με τις αναφερόμενες στην παράγραφο (α) αιτήσεις.
(3) Η ΡΑΕΚ διασφαλίζει ότι τα πρόσωπα στα οποία έχει χορηγηθεί άδεια ή εξαίρεση δύναται να ανακτούν όλα τα έξοδα που εύλογα ανακύπτουν από τη διεξαγωγή της δραστηριότητας που ασκούν στο πλαίσιο της εν λόγω άδειας ή εξαίρεσης που τους χορηγήθηκε δυνάμει των διατάξεων των άρθρων 26 ή 27 αντίστοιχα, επί αποδοτικής βάσεως, περιλαμβανομένων, μεταξύ άλλων,-
(α) του κόστους των καυσίμων, ημερομίσθιων και μισθών και άλλων λειτουργικών εξόδων και εξόδων συντήρησης,
(β) της πρόβλεψης για κεφαλαιουχική απόσβεση,
(γ) της λογικής απόδοσης του χρησιμοποιηθέντος κεφαλαίου,
(δ) των εξόδων που προκύπτουν από τις Υποχρεώσεις Παροχής Δημόσιας Υπηρεσίας που επιβάλλονται στον κάτοχο άδειας σύμφωνα με τον παρόντα Νόμο ή οποιονδήποτε άλλο Νόμο, και
(ε) των εξόδων που προκύπτουν από την παροχή επικουρικών υπηρεσιών.
(4) Η ΡΑΕΚ, με σκοπό να αποφασίσει για το κατάλληλο επίπεδο των διατιμήσεων ή άλλων χρεώσεων, λαμβάνει υπόψη, επιπροσθέτως των διατάξεων των εδαφίων (1), (2) και (3)-
(α) την προστασία των καταναλωτών ενάντια σε μονοπωλιακές τιμές, και
(β) την ενθάρρυνση της αποδοτικότητας και της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχουν τα πρόσωπα στα οποία έχει χορηγηθεί άδεια ή παραχωρηθεί εξαίρεση.
24.-(1) (α) Η ΡΑΕΚ καθορίζει με απόφασή της τις απαιτήσεις του περιεχομένου των λογαριασμών και της παροχής πληροφοριών τιμολόγησης από τις επιχειρήσεις ηλεκτρικής ενέργειας προς τους τελικούς καταναλωτές, ώστε οι λογαριασμοί και οι πληροφορίες τιμολόγησης να είναι ακριβείς, κατανοητοί, σαφείς, περιεκτικοί, φιλικοί για τον χρήστη και να παρουσιάζονται κατά τρόπο που διευκολύνει τη σύγκριση από τους τελικούς πελάτες.
(β) Η απόφαση της ΡΑΕΚ που καθορίζεται σύμφωνα με την παράγραφο (α)-
(i) περιέχει τις ελάχιστες απαιτήσεις τιμολόγησης και πληροφοριών τιμολόγησης με τις απαιτήσεις που καθορίζονται στις διατάξεις του άρθρου 132, και
(ii) περιέχει πληροφορίες σε σχέση με την αλλαγή του προϊόντος ή/και της τιμής του προϊόντος ή/και της έκπτωσης που παραχωρείται στην τιμή του προϊόντος ή του συνολικού τιμολογούμενου ποσού μαζί με την ημερομηνία κατά την οποία πραγματοποιείται η σχετική αλλαγή, νοουμένου ότι η σύμβαση μεταξύ της επιχείρησης ηλεκτρισμού και του τελικού πελάτη προβλέπει σχετικές πρόνοιες σε σχέση με την αλλαγή του προϊόντος ή/και της τιμής του ή/και της έκπτωσης που παραχωρείται στην τιμή του προϊόντος ή του συνολικού τιμολογούμενου ποσού.
(γ) Η ΡΑΕΚ ζητά τη γνώμη των οργανώσεων των καταναλωτών όταν εξετάζει το ενδεχόμενο να επιφέρει αλλαγές στις απαιτήσεις περιεχομένου του λογαριασμού.
(2) Η επιχείρηση ηλεκτρικής ενέργειας που προέβη στην τιμολόγηση έχει υποχρέωση, κατόπιν αιτήματος των τελικών πελατών, να παρέχει σαφείς και κατανοητές εξηγήσεις για τον τρόπο με τον οποίο προέκυψε ο λογαριασμός τους, ιδίως στην περίπτωση που οι λογαριασμοί δεν βασίζονται στην πραγματική κατανάλωση.
(3) Οι εταιρείες ηλεκτρισμού που εκδίδουν λογαριασμούς ή πληροφορίες τιμολόγησης προσφέρουν στους τελικούς πελάτες την επιλογή να λαμβάνουν τους λογαριασμούς και τις πληροφορίες τιμολόγησης ηλεκτρονικά.
(4) Οι εταιρείες ηλεκτρισμού που εκδίδουν λογαριασμούς ή πληροφορίες τιμολόγησης προσφέρουν στους τελικούς πελάτες ευέλικτες ρυθμίσεις για τις πληρωμές των λογαριασμών.