Μεταβατικοί ενωσιακοί κανόνες για εναρμονισμένη δωρεάν κατανομή

22.-(1) Η κατανομή των δικαιωμάτων που προβλέπονται στο εδάφιο (4), στην παράγραφο (α) του εδαφίου (5) και στα εδάφια (7) και (9) πραγματοποιείται σύμφωνα με τους πλήρως εναρμονισμένους κανόνες που ισχύουν σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, τους οποίους υιοθετεί η Επιτροπή δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 10α της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ.

(2) Δεν πραγματοποιείται δωρεάν κατανομή σε κανέναν παραγωγό ηλεκτρικής ενέργειας, εκτός από τις περιπτώσεις οι οποίες εμπίπτουν στις διατάξεις του άρθρου 24 και για την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από απαέρια.

(3)(α) Σε περίπτωση κατά την οποία-

(i) εγκατάσταση καλύπτεται από την υποχρέωση διενέργειας ενεργειακού ελέγχου ή εφαρμογής πιστοποιημένου συστήματος ενεργειακής διαχείρισης σύμφωνα με το άρθρο 8 της Οδηγίας 2012/27/ΕΕ· και

(ii) οι συστάσεις της έκθεσης ελέγχου ή του πιστοποιημένου συστήματος ενεργειακής διαχείρισης δεν εφαρμόζονται,

το ποσό της δωρεάν κατανομής μειώνεται κατά είκοσι τοις εκατό (20%), εκτός εάν ο χρόνος απόσβεσης για τις σχετικές επενδύσεις υπερβαίνει τα τρία (3) έτη ή εκτός εάν το κόστος των εν λόγω επενδύσεων είναι δυσανάλογο:

Νοείται ότι, η ποσότητα δωρεάν κατανομής δεν μειώνεται, σε περίπτωση κατά την οποία ο διαχειριστής αποδείξει ότι έχει εφαρμόσει άλλα μέτρα τα οποία οδηγούν σε μειώσεις εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ισοδύναμες με εκείνες που συνιστά η έκθεση ελέγχου ή το πιστοποιημένο σύστημα ενεργειακής διαχείρισης για τη συγκεκριμένη εγκατάσταση.

(β)(i) Επιπλέον των απαιτήσεων που καθορίζονται στην παράγραφο (α), η προβλεπόμενη στην εν λόγω παράγραφο μείωση κατά είκοσι τοις εκατό (20%) εφαρμόζεται σε περίπτωση κατά την οποία οι φορείς εκμετάλλευσης εγκαταστάσεων των οποίων τα επίπεδα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι υψηλότερα από το ογδοηκοστό εκατοστημόριο των επιπέδων εκπομπών για τους σχετικούς δείκτες αναφοράς προϊόντος, δεν έχουν καταρτίσει, έως την 1η Μαΐου 2024, σχέδιο κλιματικής ουδετερότητας για καθεμία από τις εν λόγω εγκαταστάσεις, για τις δραστηριότητές τους οι οποίες καλύπτονται από τον παρόντα Νόμο σύμφωνα με τις διατάξεις της υποπαράγραφου (ii).

(ii) Το προβλεπόμενο στην υποπαράγραφο (i) σχέδιο περιέχει τα στοιχεία που προσδιορίζονται στην παράγραφο 4 του άρθρου 10β της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ και καταρτίζεται σύμφωνα με τις εκτελεστικές πράξεις που προβλέπονται στο εν λόγω άρθρο.

(iii) Η επίτευξη των στόχων και των οροσήμων που αναφέρονται στο στοιχείο β) του τρίτου εδαφίου της παραγράφου 4 του άρθρου 10β της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ επαληθεύεται όσον αφορά την περίοδο έως την 31η Δεκεμβρίου 2025 και για κάθε περίοδο που λήγει την 31η Δεκεμβρίου έκαστης επόμενης πενταετίας, σύμφωνα με τις διαδικασίες επαλήθευσης και διαπίστευσης που προβλέπονται στις διατάξεις του άρθρου 31:

Νοείται ότι, δεν κατανέμονται δωρεάν δικαιώματα πέραν του ογδόντα τοις εκατό (80%), σε περίπτωση κατά την οποία η επίτευξη των ενδιάμεσων στόχων και των οροσήμων δεν έχει επαληθευτεί για την περίοδο έως το τέλος του 2025 ή για την περίοδο από το 2026 έως το 2030∙

(γ)(i) Τα δικαιώματα τα οποία δεν κατανέμονται λόγω μείωσης της δωρεάν κατανομής που προβλέπεται στις παραγράφους (α) και (β) χρησιμοποιούνται για την εξαίρεση εγκαταστάσεων από την προσαρμογή σύμφωνα με τις εν λόγω παραγράφους.

(ii) Σε περίπτωση κατά την οποία εξακολουθούν να υπάρχουν τα προβλεπόμενα στην υποπαράγραφο (i) δικαιώματα, το πενήντα τοις εκατό (50%) των εν λόγω δικαιωμάτων διατίθεται για τη στήριξη της καινοτομίας σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου (β) του εδαφίου (4) και το υπόλοιπο πενήντα τοις εκατό (50%) των εν λόγω δικαιωμάτων τίθεται σε πλειστηριασμό σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (1) του άρθρου 21 και η Αρμόδια Αρχή χρησιμοποιεί τα αντίστοιχα έσοδα για την αντιμετώπιση τυχόν υπολειπόμενου κινδύνου διαρροής άνθρακα στους τομείς που καλύπτονται από το Παράρτημα Ι του Κανονισμού (ΕΕ) 2023/956, υποστηρίζοντας τη μετάβαση και προωθώντας την απαλλαγή τους από τις ανθρακούχες εκπομπές σύμφωνα με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.

(δ) Για τους σκοπούς των παραγράφων (β) και (γ), οι διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 10β της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ τυγχάνουν εφαρμογής μόνο στο επίπεδο της εγκατάστασης.

(4)(α) Δεν παρέχεται δωρεάν κατανομή σε εγκαταστάσεις σε τομείς ή υποτομείς στον βαθμό που αυτοί καλύπτονται από άλλα μέτρα για την αντιμετώπιση του κινδύνου διαρροής άνθρακα, όπως ορίζεται στον Κανονισμό (ΕΕ) 2023/956 και τα μέτρα που αναφέρονται στο εδάφιο (1) προσαρμόζονται αναλόγως.

(β) Για κάθε κλάδο και επιμέρους κλάδο, ο δείκτης αναφοράς καθορίζεται κατά κανόνα για τα προϊόντα και όχι για την ισχύ, ούτως ώστε να μεγιστοποιούνται οι μειώσεις της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου και η εξοικονόμηση ενεργειακής απόδοσης στο σύνολο της παραγωγικής διαδικασίας του εμπλεκομένου κλάδου ή επιμέρους κλάδου:

Νοείται ότι, προκειμένου να παρασχεθούν περαιτέρω κίνητρα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για τις εγκαταστάσεις οι οποίες χρησιμοποιούν νέες τεχνολογίες που μειώνουν εν μέρει ή μηδενίζουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και εγκαταστάσεις οι οποίες χρησιμοποιούν τις υφιστάμενες τεχνολογίες, οι καθορισμένοι εκ των προτέρων δείκτες αναφοράς σε επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επανεξετάζονται σχετικά με την εφαρμογή τους κατά την περίοδο από το 2026 έως το 2030, με σκοπό την ενδεχόμενη τροποποίηση των ορισμών και των ορίων συστήματος των υφισταμένων δεικτών αναφοράς προϊόντων, λαμβάνοντας υπόψη ως κατευθυντήριες αρχές το δυναμικό κυκλικής χρήσης των υλικών και ότι οι δείκτες αναφοράς θα πρέπει να είναι ανεξάρτητοι από την πρώτη ύλη και το είδος της διαδικασίας παραγωγής, όπου οι διαδικασίες παραγωγής έχουν τον ίδιο σκοπό.

(γ) Με την επιφύλαξη της εφαρμογής των διατάξεων του Κανονισμού (ΕΕ) 2023/956, δεν παρέχεται δωρεάν κατανομή σε σχέση με την παραγωγή των αγαθών που απαριθμούνται στο Παράρτημα I του εν λόγω Κανονισμού.

(δ)(i) Κατά παρέκκλιση από τις διατάξεις της παραγράφου (γ), για τα πρώτα έτη εφαρμογής των διατάξεων του Κανονισμού (ΕΕ) 2023/956, η παραγωγή των αγαθών που καθορίζονται στο Παράρτημα Ι του εν λόγω Κανονισμού επωφελείται από δωρεάν κατανομή σε μειωμένες ποσότητες σε σχέση με την οποία εφαρμόζεται ο συντελεστής ο οποίος ισούται με εκατό τοις εκατό (100%) για την περίοδο μεταξύ της έναρξης ισχύος του εν λόγω Κανονισμού και του τέλους του έτους 2025 και, με την επιφύλαξη της εφαρμογής των διατάξεων που αναφέρονται στο στοιχείο β) της παραγράφου 2 του άρθρο 36 του εν λόγω Κανονισμού, ισούται με ενενήντα επτά κόμμα πέντε τοις εκατό (97,5%) για το έτος 2026, με ενενήντα πέντε τοις εκατό (95%) για το έτος 2027, με ενενήντα τοις εκατό (90%) για το έτος 2028, με εβδομήντα επτά κόμμα πέντε τοις εκατό (77,5%) για το έτος 2029, με πενήντα ένα κόμμα πέντε τοις εκατό (51,5%) για το έτος 2030, με τριάντα εννέα τοις εκατό (39%) για το έτος 2031, με είκοσι έξι κόμμα πέντε τοις εκατό (26,5%) για το έτος 2032 και με δεκατέσσερα τοις εκατό (14%) για το έτος 2033.

(ii) Η εφαρμογή του συντελεστή ΜΣΠΑ τερματίζεται από το έτος 2034.

(ε) Η μείωση της δωρεάν κατανομής υπολογίζεται ετησίως ως το μέσο μερίδιο της ζήτησης για δωρεάν κατανομή για την παραγωγή των αγαθών που απαριθμούνται στο Παράρτημα I του Κανονισμού (ΕΕ) 2023/956 σε σύγκριση με την υπολογιζόμενη συνολική ζήτηση δωρεάν κατανομής για όλες τις εγκαταστάσεις, για τη σχετική περίοδο που αναφέρεται στις διατάξεις του άρθρου 25:

Νοείται ότι, στον εν λόγω υπολογισμό, εφαρμόζεται ο συντελεστής ΜΣΠΑ.

(στ) Τα δικαιώματα τα οποία προκύπτουν από τη μείωση της δωρεάν κατανομής καθίστανται διαθέσιμα για τη στήριξη της καινοτομίας σύμφωνα με την παράγραφο 8 του άρθρου 10α της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ.

(5)(α) Για να τηρηθεί το προβλεπόμενο στο άρθρο 21 ποσοστό προς πλειστηριασμό, για κάθε έτος κατά το οποίο το σύνολο των δωρεάν δικαιωμάτων δεν επιτυγχάνει το μέγιστο ποσόν που τηρείται όσον αφορά το ποσοστό προς πλειστηριασμό, χρησιμοποιούνται τα εναπομείναντα δικαιώματα έως εκείνο το ποσό για την πρόληψη ή τον περιορισμό της μείωσης των δωρεάν δικαιωμάτων για την τήρηση του ποσοστού προς πλειστηριασμό κατά τα επόμενα έτη· όταν επιτυγχάνεται το μέγιστο ποσό, τα δωρεάν δικαιώματα προσαρμόζονται αναλόγως και οποιαδήποτε τέτοια προσαρμογή πραγματοποιείται με ομοιόμορφο τρόπο:

Νοείται ότι, από την προβλεπόμενη στην παρούσα παράγραφο προσαρμογή εξαιρούνται εγκαταστάσεις των οποίων τα επίπεδα εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου υπολείπονται του μέσου όρου του δέκα τοις εκατό (10%) των πλέον αποδοτικών εγκαταστάσεων σε ένα (1) τομέα ή υποτομέα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τους σχετικούς δείκτες αναφοράς σε ένα (1) έτος κατά το οποίο εφαρμόζεται η προσαρμογή.

(β) Κατά παρέκκλιση των διατάξεων της παραγράφου (α), πρόσθετο ποσό ύψους μέχρι τρία τοις εκατό (3%) της συνολικής ποσότητας δικαιωμάτων χρησιμοποιείται, στον βαθμό που είναι αναγκαίο, για να αυξηθεί το ανώτατο ποσόν που διατίθεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου (α).

(γ) Σε περίπτωση κατά την οποία, για να αυξηθεί το ανώτατο ποσό που διατίθεται σύμφωνα με την παράγραφο (α), απαιτείται λιγότερο του τρία τοις εκατό (3%) της συνολικής ποσότητας δικαιωμάτων-

(i) χρησιμοποιούνται κατ' ανώτατο όριο πενήντα εκατομμύρια (50 000 000) δικαιώματα για να αυξηθεί το ποσό δικαιωμάτων που διατίθενται για τη στήριξη της καινοτομίας, σύμφωνα με την παράγραφο 8 του άρθρου 10α της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ· και

(ii) χρησιμοποιείται κατ' ανώτατο όριο μισό τοις εκατό (0,5%) της συνολικής ποσότητας δικαιωμάτων για να αυξηθεί το ποσό δικαιωμάτων που διατίθενται για τον εκσυγχρονισμό των ενεργειακών συστημάτων ορισμένων κρατών μελών, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 22Α του παρόντος Νόμου και του άρθρου 10δ της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ.

(6)(α) Η Αρμόδια Αρχή θεσπίζει χρηματοδοτικά μέτρα για σκοπούς της παραγράφου (β) του παρόντος εδαφίου και της παραγράφου 6 του άρθρου 10α της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ υπέρ τομέων ή υποτομέων οι οποίοι είναι εκτεθειμένοι σε πραγματικό κίνδυνο διαρροής διοξειδίου του άνθρακα λόγω σημαντικού έμμεσου κόστους που προκύπτει από το κόστος εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που μετακυλίεται στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, νοουμένου ότι τα εν λόγω χρηματοδοτικά μέτρα είναι σύμφωνα με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις και δεν προκαλούν αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά:

Νοείται ότι, τα χρηματοδοτικά μέτρα δεν αντισταθμίζουν το έμμεσο κόστος που καλύπτεται από τη δωρεάν κατανομή σύμφωνα με τους δείκτες αναφοράς που καθορίζονται δυνάμει των διατάξεων της παραγράφου 1 του άρθρου 10α  της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ:

Νοείται περαιτέρω ότι, σε περίπτωση κατά την οποία η Αρμόδια Αρχή δαπανά για τη λήψη χρηματοδοτικών μέτρων ποσό υψηλότερο από το ισοδύναμο του είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) των εσόδων της από πλειστηριασμούς, οι οποίοι διέπονται από τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 10 της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ, για το έτος κατά το οποίο πραγματοποιήθηκε το έμμεσο κόστος, παραθέτει τους λόγους υπέρβασης του ποσού αυτού.

(β) Ο Υπουργός Οικονομικών, λαμβάνοντας υπόψη τις εισηγήσεις της Αρμόδιας Αρχής, στο πλαίσιο του καταρτισμού του ετήσιου προϋπολογισμού και τηρουμένων των διατάξεων του περί της Δημοσιονομικής Ευθύνης και του Δημοσιονομικού Πλαισίου Νόμου, δύναται να περιλάβει προτάσεις που δεν υπερβαίνουν το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) των εσόδων που προέρχονται από τον πλειστηριασμό δικαιωμάτων για τα χρηματοδοτικά μέτρα που αναφέρονται στις διατάξεις της παραγράφου (α).

(γ) Εντός τριών (3) μηνών από το τέλος κάθε έτους, η Αρμόδια Αρχή θέτει στη διάθεση του κοινού σε εύκολα προσβάσιμη μορφή το συνολικό ποσό αποζημίωσης που χορηγείται ανά δικαιούχο τομέα και υποτομέα.

(δ) Από το 2018 και εντεύθεν, σε κάθε έτος που η Αρμόδια Αρχή χρησιμοποιεί περισσότερο από το είκοσι πέντε τις εκατό (25%) των εσόδων που προέρχονται από τον πλειστηριασμό δικαιωμάτων για τους σκοπούς αυτούς, δημοσιεύει έκθεση στην οποία περιγράφονται οι λόγοι υπέρβασης του ποσού αυτού· η δε έκθεση καλύπτει τις πληροφορίες οι οποίες αφορούν τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τους μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές που επωφελούνται από αυτά τα χρηματοδοτικά μέτρα, με την επιφύλαξη των απαιτήσεων όσον αφορά την προστασία των εμπιστευτικών πληροφοριών και περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με το κατά πόσο ελήφθησαν δεόντως υπόψη και άλλα μέτρα για τη βιώσιμη μείωση του έμμεσου κόστους ανθρακούχων εκπομπών σε μεσοπρόθεσμη έως μακροπρόθεσμη βάση.

(7)(α) Δικαιώματα από το μέγιστο ποσό το οποίο καθορίζεται στις διατάξεις της παραγράφου (α) του εδαφίου (5), τα οποία δεν κατανεμήθηκαν δωρεάν έως το 2020 δεσμεύονται για τους νεοεισερχομένους, μαζί με διακόσια εκατομμύρια (200 000 000) δικαιώματα που εγγράφονται στο αποθεματικό για τη σταθερότητα της αγοράς σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 1 της Απόφασης (ΕΕ) 2015/1814.

(β) Από τα δικαιώματα τα οποία έχουν δεσμευθεί, έως διακόσια εκατομμύρια (200 000 000) δικαιώματα  επιστρέφονται στο αποθεματικό για τη σταθερότητα της αγοράς μετά το πέρας της περιόδου από το 2021 έως το 2030.

(γ) Από το 2021, τα δικαιώματα τα οποία δυνάμει των διατάξεων των εδαφίων (9), (10) και (11) δεν κατανεμήθηκαν στις εγκαταστάσεις, προστίθενται στο ποσό των δικαιωμάτων τα οποία έχουν δεσμευτεί σύμφωνα με τις παραγράφους (α) και (β).

(δ) Οι κατανομές προσαρμόζονται βάσει του προβλεπόμενου στο άρθρο 19 γραμμικού συντελεστή.

(ε) Δεν προβλέπεται δωρεάν κατανομή για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από νεοεισερχόμενους.

(8) Τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 10β της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ, η ποσότητα των δωρεάν κατανεμητέων δικαιωμάτων δυνάμει των διατάξεων των εδαφίων (4) έως (7) του παρόντος άρθρου για το 2013 αντιστοιχεί σε ογδόντα τοις εκατό (80%) της ποσότητας που καθορίζεται σύμφωνα με τα μέτρα που εκδίδονται δυνάμει των διατάξεων της παραγράφου 1 του άρθρου 10α της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ στη συνέχεια δε η δωρεάν κατανομή μειώνεται ισόποσα ετησίως έως ότου φτάσει στο τριάντα τοις εκατό (30%) το 2020.

(9) Δεν χορηγείται δωρεάν δικαίωμα σε εγκατάσταση που διέκοψε τη λειτουργία της:

Νοείται ότι, εγκαταστάσεις για τις οποίες έχει λήξει ή έχει ανασταλεί η άδεια εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου και εγκαταστάσεις των οποίων η λειτουργία ή η επαναλειτουργία είναι τεχνικώς αδύνατη, θεωρούνται ότι έχουν διακόψει τη λειτουργία τους.

(10) Το ύψος των δωρεάν δικαιωμάτων που δίδονται σε εγκαταστάσεις των οποίων η λειτουργία έχει αυξηθεί ή μειωθεί, όπως εκτιμάται με βάση κυλιόμενο μέσο όρο δύο (2) ετών, κατά περισσότερο από δεκαπέντε τοις εκατό (15%) σε σχέση με το ύψος που χρησιμοποιήθηκε αρχικά για τον καθορισμό της δωρεάν κατανομής για τη σχετική περίοδο που αναφέρεται στο εδάφιο (1) του άρθρου 25, αναπροσαρμόζεται κατά περίπτωση.

(11) Σε περίπτωση κατά την οποία είναι αναγκαίο να γίνουν διορθώσεις στις δωρεάν κατανομές που χορηγούνται δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 25, οι διορθώσεις αυτές πραγματοποιούνται με χορήγηση δικαιωμάτων από το ποσό των δικαιωμάτων που δεσμεύεται σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (7) ή με την προσθήκη δικαιωμάτων στο ποσό αυτό.

Νοείται ότι, οι προβλεπόμενες στο παρόν εδάφιο προσαρμογές πραγματοποιούνται με δικαιώματα από το ποσό των δικαιωμάτων που δεσμεύεται σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (7) ή με την προσθήκη δικαιωμάτων στο ποσό αυτό.