Ο περί Πολιτικού Γάμου Νόμος του 1990 (21/1990)

1. Οι περί Πολιτικού Γάμου Νόμοι του 1990 έως (Aρ. 2) του 1995 θα αναφέρονται μαζί ως οι περί Πολιτικού Γάμου Νόμοι του 1990 μέχρι (Aρ. 2) του 1995.

2. Στον παρόντα Νόμο-

“γάμος” σημαίνει τον πολιτικό γάμο μεταξύ προσώπων που ανήκουν στην ελληνική κοινότητα

“Λειτουργός Τέλεσης Γάμου”, σημαίνει Δήμαρχο ή μέλος Δημοτικού συμβουλίου εγγράφως εξουσιοδοτημένο για το σκοπό αυτό από το Δήμαρχο.

“Οικογενειακά Δικαστήρια” σημαίνει τα Οικογενειακά Δικαστήρια που καθιδρύονται δυνάμει του περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Νόμου του 1990.

3.-(1) Για τη σύναψη γάμου απαιτείται συμφωνία των μελλονύμφων.

(2) Οι μελλόνυμφοι πρέπει να έχουν συμπληρώσει το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας τους. Ο γάμος μπορεί να επιτραπεί και σε πρόσωπα που έχουν συμπληρώσει το δέκατο έκτο έτος της ηλικίας τους, αν σ’ αυτό συμφωνούν τα πρόσωπα που ασκούν την επιμέλεια των ανηλίκων ή οι νόμιμοι κηδεμόνες τους.

(3) Ο ανίκανος για δικαιοπραξία δεν μπορεί να συνάψει γάμο.

(4) Εμποδίζεται η σύναψη γάμου, πριν λυθεί ή ακυρωθεί αμετάκλητα ο θρησκευτικός ή πολιτικός γάμος που υπάρχει.

Η λύση ή ακύρωση του θρησκευτικού ή πολιτικού γάμου καθίσταται αμετάκλητη μετά την εκπνοή της προθεσμίας για καταχώρηση έφεσης:

Νοείται ότι, σε περίπτωση καταχώρησης έφεσης, η λύση ή ακύρωση του θρησκευτικού ή πολιτικού γάμου αναστέλλεται μέχρι την έκδοση απόφασης από το Δευτεροβάθμιο Οικογενειακό Δικαστήριο:

Νοείται περαιτέρω ότι η ακυρότητα γάμου που τελείται μέσα στην προθεσμία καταχώρισης έφεσης θεραπεύεται και ο γάμος καθίσταται έγκυρος εξ' υπαρχής εφόσον δεν καταχωρήθηκε έφεση:

Νοείται έτι περαιτέρω ότι ανεξάρτητα από τις πρόνοιες οποιουδήποτε νόμου ή κανονισμού που αφορά δικαίωμα παράτασης της προθεσμίας για καταχώριση έφεσης οποιοδήποτε δικαίωμα τέτοιας παράτασης της προθεσμίας αποσβήνεται οριστικά αν μετά την εκπνοή της προθεσμίας για καταχώριση έφεσης οποιοσδήποτε από τους διαδίκους συνάψει νέο γάμο.

(5) Εμποδίζεται ο γάμος συγγενών εξ αίματος σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και σε πλάγια γραμμή ως και τον πέμπτο βαθμό.

(6) Εμποδίζεται ο γάμος συγγενών εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και σε πλάγια γραμμή ως και τον τρίτο βαθμό.

(7) Εμποδίζεται ο γάμος εκείνου που υιοθέτησε ή τον κατιόντων του με αυτόν που υιοθετήθηκε ή τους κατιόντες του.

(8) Εμποδίζεται ο γάμος του αναδόχου με τον αναδεκτό ή τους γονείς ή τα παιδιά του και των παιδιών του αναδόχου με τον αναδεκτό.

(9) Εμποδίζεται ο γάμος μεταξύ παιδιού που γεννήθηκε χωρίς γάμο των γονέων του και του πατέρα που το αναγνώρισε ή των εξ αίματος συγγενών του.

4. Κάθε μελλόνυμφος θα δίνει γνωστοποίηση για την πρόθεση του να συνάψει γάμο στο Λειτουργό Τέλεσης Γάμου του Δήμου της εκλογής του. Η γνωστοποίηση αυτή θα είναι σύμφωνη με τον Τύπο (Α) που εκτίθεται στον Πρώτο Πίνακα του παρόντος Νόμου και θα υπογράφεται από το πρόσωπο που τη δίνει.

5. Ο Λειτουργός Τέλεσης Γάμου στον οποίο απευθύνεται η γνωστοποίηση θα την καταχωρεί στο αρχείο του και θα φυλάσσει χρονολογημένο αντίγραφο της σε βιβλίο το οποίο θα τηρείται για το σκοπό αυτό. Το βιβλίο αυτό μπορεί να επιθεωρείται από οποιοδήποτε κατά τη διάρκεια των εργάσιμων ωρών. Ο Λειτουργός Τέλεσης Γάμου θα μεριμνά ώστε αντίγραφο ή αντίγραφα της γνωστοποίησης αυτής να αναρτώνται σε δημόσιο τόπο ή τόπους εντός του Δήμου, του Συμβουλίου Βελτιώσεως ή του χωριού όπου διαμένει ο κάθε μελλόνυμφος. Το αντίγραφο αυτό θα παραμένει αναρτημένο, μέχρις ότου εκδοθεί πιστοποιητικό σε σχέση με το γάμο, όπως προνοείται πιο κάτω, ή μέχρις ότου περάσουν τρεις μήνες από την ημερομηνία της γνωστοποίησης.

6. Μέσα σε διάστημα τριών μηνών, αλλά όχι πριν περάσουν δεκαπέντε ημέρες από την ημερομηνία επίδοσης της γνωστοποίησης αυτής, ο Λειτουργός Τέλεσης Γάμου ο οποίος την έλαβε θα δίνει στο μελλόνυμφο, ύστερα από αίτηση του, πιστοποιητικό σύμφωνα με τον Τύπο Β του Πρώτου Πίνακα.

7. Αν ο γάμος δεν τελεστεί μέσα σε τρεις μήνες από την επίδοση των πιο πάνω γνωστοποιήσεων, οι γνωστοποιήσεις που δόθηκαν και κάθε μεταγενέστερη διαδικασία θα είναι άκυρες.

8.-(1) Ο Υπουργός Δικαιοσύνης μπορεί να δώσει, αν το κρίνει σκόπιμο, ειδική άδεια με την οποία να μην απαιτείται η επίδοση γνωστοποιήσεων ή η έκδοση πιστοποιητικού ή και τα δύο και με την οποία να επιτρέπεται η τέλεση του γάμου των προσώπων που κατονομάζονται στην ειδική άδεια στο χρόνο ή τόπο που καθορίζεται σ’ αυτή.

(2) Η αίτηση για έκδοση ειδικής άδειας γίνεται σύμφωνα με τον Τύπο Γ και η ειδική άδεια εκδίδεται σύμφωνα με τον Τύπο Δ οι οποίοι εκτίθενται στον Πρώτο Πίνακα.

9. Ο Λειτουργός Τέλεσης Γάμου, πριν εκδώσει οποιοδήποτε πιστοποιητικό του Τύπου Β του Πρώτου Πίνακα, θα απαιτεί από το πρόσωπο το οποίο ζητά το πιστοποιητικό για το γάμο να εμφανιστεί προσωπικά ενώπιον του και ο Υπουργός Δικαιοσύνης, πριν δώσει οποιαδήποτε ειδική άδεια του Τύπου Δ του Πρώτου Πίνακα, θα απαιτεί να εμφανιστεί προσωπικά καθένας από τους μελλόνυμφους ενώπιον του προσώπου το οποίο ο Υπουργός θα υποδείξει, για να προβεί σε καθεμιά από τις πιο πάνω περιπτώσεις σε γραπτή ένορκη δήλωση ή επίσημη διαβεβαίωση-

(α) Ότι δε γνωρίζει την ύπαρξη οποιουδήποτε κωλύματος ή νόμιμου εμποδίου για το γάμο και

(β) ότι εξασφαλίστηκε κάθε αναγκαία συναίνεση η οποία απαιτείται για το γάμο ή ότι καμιά συναίνεση δεν απαιτείται.

10.-(1) Ο πολιτικός γάμος τελείται με τη σύγχρονη δήλωση των μελλονύμφων ότι συμφωνούν σ’ αυτό και την ανάγνωση από το Λειτουργό Τέλεσης Γάμου προς αυτούς του κειμένου που εκτίθεται στο Δεύτερο Πίνακα. Η δήλωση γίνεται δημόσια και κατά πανηγυρικό τρόπο, ενώπιον δύο μαρτύρων προς το Λειτουργό Τέλεσης Γάμου που είναι υποχρεωμένος να συντάξει αμέσως τη σχετική πράξη. Η τέλεση πολιτικού γάμου δεν εμποδίζει την ιερολογία του ίδιου γάμου κατά τη θρησκεία και το δόγμα των συζύγων.

(2) Οι μελλόνυμφοι είναι ελεύθεροι να επιλέξουν τον τόπο τέλεσης του γάμου τους. Για το σκοπό αυτό υποβάλλουν από κοινού αίτηση στο Λειτουργό Τέλεσης Γάμου του τόπου της εκλογής τους.

11. Ο Λειτουργός Τέλεσης Γάμου θα εκδίδει αμέσως μετά την τέλεση του γάμου πιστοποιητικό σε δύο αντίγραφα υπογραμμένα από τον ίδιο και από τους νεόνυμφους και δύο τουλάχιστο μάρτυρες. Το ένα αντίγραφο θα δίνεται στους νεόνυμφους και το άλλο θα αποστέλλεται μέσα σε επτά ημέρες στον Υπουργό Δικαιοσύνης.

12. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης θα καταχωρεί όλα τα πιστοποιητικά γάμου τα οποία στάληκαν στο γραφείο του κατά τον καλύτερο δυνατόν κατά την κρίση του τρόπου.

13. Πιστοποιητικό γάμου καταχωρημένο στο αρχείο του Υπουργού Δικαιοσύνης δυνάμει του παρόντος Νόμου ή αντίγραφο του το οποίο υπογράφεται και πιστοποιείται ως αληθές αντίγραφο από τον Υπουργό είναι δεκτό σε κάθε δικαστήριο ή ενώπιον οποιουδήποτε εξουσιοδοτημένου προσώπου ως απόδειξη του γάμου που αφορά.

14.-(1) Άκυρος είναι μόνο ο γάμος που έγινε κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 3.

(2) Δεν είναι άκυρος ο γάμος, εφόσο έχει γίνει η δήλωση του άρθρου 10 προς το Λειτουργό Τέλεσης Γάμου, έστω και αν έχουν παραλειφθεί οι άλλοι όροι της τέλεσης.

(3) Γάμος που έγινε χωρίς να τηρηθεί καθόλου ο τύπος που προβλέπεται στο άρθρο 10 είναι ανυπόστατος.

15. Η ακυρότητα του γάμου αίρεται:

(α) Αν στην περίπτωση του εδαφίου (1) του άρθρου 3 ακολουθήσει ελεύθερη και πλήρης συμφωνία των συζύγων

(β) αν στην περίπτωση του εδαφίου (2) του άρθρου 3 δοθεί εκ των υστέρων η σύμφωνη γνώμη των προσώπων που ασκούν την επιμέλεια του ανηλίκου, ή αν ο σύζυγος, αφού συμπληρώσει το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας του αναγνωρίσει το γάμο

(γ) αν στην περίπτωση του εδαφίου (3) του άρθρου 3 ο σύζυγος, αφού γίνει ικανός για δικαιοπραξία, αναγνωρίσει το γάμο.

16. Γάμος που έχει τελεσθεί μπορεί να ακυρωθεί εξαιτίας πλάνης σχετικής με την ταυτότητα του προσώπου του άλλου συζύγου. Η ακύρωση αποκλείεται, αν ο σύζυγος αναγνώρισε το γάμο μετά τη διάλυση της πλάνης.

17. Γάμος που έχει τελεσθεί μπορεί να ακυρωθεί, αν ο σύζυγος εξαναγκάστηκε να τον συνάψει με απειλή, παράνομα ή αντίθετα προς τα χρηστά ήθη. Η ακύρωση αποκλείεται, αν αυτός που εξαναγκάστηκε αναγνώρισε το γάμο, παρελθούσης της απειλής.

18. Στην  περίπτωση του άκυρου γάμου, καθώς και αυτού που έγινε από πλάνη ή με απειλή, απαιτείται απόφαση Οικογενειακού Δικαστηρίου που να τον ακυρώνει:

Νοείται ότι τέτοια απόφαση δεν απαιτείται στην περίπτωση που τα ίδια άτομα επιθυμούν να επαναλάβουν το γάμο τους νοουμένου ότι δεν υπάρχουν οποιαδήποτε κωλύματα για τη νομιμότητα του γάμου αυτού.

19. Η αγωγή για ακύρωση του γάμου μπορεί να ασκηθεί:

(α) Στις περιπτώσεις του άρθρου 3 από τους συζύγους και από οποιοδήποτε έχει έννομο συμφέρον και

(β) στις περιπτώσεις των άρθρων 16 και 17 μόνο από το σύζυγο που πλανήθηκε ή απειλήθηκε, όχι όμως από τους κληρονόμους του.

20. Παραγραφή της αγωγής για ακύρωση του γάμου χωρεί μόνο στην περίπτωση ακύρωσης εξαιτίας πλάνης ή απειλής. Η παραγραφή επέρχεται, όταν περάσουν έξι μήνες, αφότου έγινε δυνατόν να εγερθεί η αγωγή και πάντως όταν περάσουν τρία χρόνια από την τέλεση του γάμου.

21. Με την αμετάκλητη δικαστική απόφαση που ακυρώνει το γάμο, αίρονται τα αποτελέσματα του, για οποιοδήποτε λόγο και αν ακυρώθηκε.

22. Τα παιδιά που προέρχονται από γάμο που ακυρώθηκε διατηρούν την ιδιότητα παιδιού γεννημένου σε γάμο.

23.-(1) Αν κατά την τέλεση του γάμου αγνοούσαν την ακυρότητα και οι δύο σύζυγοι ή την αγνοούσε ο ένας μόνο από αυτούς η ακύρωση ενεργεί ως προς αυτούς ή αυτόν που την αγνοούσε μόνο για το μέλλον.

(2) Ο σύζυγος που αγνοούσε μόνος κατά την τέλεση του γάμου την ακυρότητα, έχει στην περίπτωση της ακύρωσης, εναντίον του άλλου συζύγου που γνώριζε εξαρχής την ακυρότητα και αν αυτός πέθανε μετά την ακύρωση του γάμου, κατά των κληρονόμων του, τα δικαιώματα που εκάστοτε ισχύουν σε περίπτωση διαζυγίου.

(3) Το δικαίωμα του εδαφίου (2) ανήκει και στο σύζυγο που εξαναγκάστηκε να τελέσει γάμο με απειλή, παράνομα ή αντίθετα προς τα χρηστά ήθη, αν ο γάμος ακυρωθεί ή λυθεί με το θάνατο του άλλου συζύγου.

24. Η ακύρωση του γάμου δε βλάπτει τα δικαιώματα τρίτων που έχουν συναλλαγεί καλόπιστα με κάποιον από τους συζύγους.

25. Τα τέλη και δικαιώματα που καθορίζονται στον Τρίτο Πίνακα του παρόντος Νόμου θα επιβάλλονται και καταβάλλονται σε σχέση με τα διάφορα θέματα που καθορίζονται σ’ αυτόν.

26. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης θα προμηθεύει τους Λειτουργούς Τέλεσης Γάμου με έντυπα των γνωστοποιήσεων γάμου και των πιστοποιητικών τα οποία θα εκδίδονται δυνάμει του παρόντος Νόμου και επίσης με έντυπα των πιστοποιητικών γάμου σύμφωνα με τον Τύπο Ε του Πρώτου Πίνακα.

27. Κάθε Λειτουργός Τέλεσης Γάμου θα δίνει έντυπα της γνωστοποιήσεως γάμου, χωρίς να απαιτεί την καταβολή οποιουδήποτε τέλους, σε κάθε πρόσωπο που ζητά τέτοιο έντυπο.

28.-(1) Ο γάμος μπορεί να λυθεί με διαζύγιο.

(2) Λόγοι διαζυγίου καθορίζονται μόνο εκείνοι που αναφέρονται στην παράγραφο 2Β του Άρθρου 111 του Συντάγματος.

(3) Το διαζύγιο απαγγέλλεται με απόφαση του Οικογενειακού Δικαστηρίου.

29.-(1) Το Υπουργικό Συμβούλιο εκδίδει Κανονισμούς για την καλύτερη εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος Νόμου και για τον καθορισμό οποιουδήποτε θέματος το οποίο πρέπει ή μπορεί να καθοριστεί.

(2) Κανονισμοί που γίνονται με βάση το άρθρο αυτό κατατίθενται στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Αν μετά πάροδο εξήντα ημερών από αυτή την κατάθεση η Βουλή των Αντιπροσώπων με απόφαση της δεν τροποποιήσει ή ακυρώσει τους κατατεθέντες μ’ αυτό τον τρόπο Κανονισμούς στο σύνολο τους ή μερικώς, τότε αυτοί αμέσως μετά την πάροδο της πιο πάνω προθεσμίας δημοσιεύονται στην επίδημη εφημερίδα της Δημοκρατίας και τίθενται σε ισχύ από την ημέρα δημοσίευσης τους. Σε περίπτωση τροποποίησης τους στο σύνολο τους ή μερικώς από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, δημοσιεύονται στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας, όπως έχουν τροποποιηθεί από αυτή, και τίθενται σε ισχύ από την ημερομηνία δημοσίευσης τους.

30. Ο παρών Νόμος τίθεται σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 1990.