Ο περί Επικίνδυνων Ουσιών Νόμος του 1991 (199/1991)

1. Ο περί Επικίνδυνων Ουσιών Νόμος του 1991 και ο περί Επικίνδυνων Ουσιών (Τροποποιητικός) Νόμος του 1997 θα αναφέρονται μαζί ως οι περί Επικίνδυνων Ουσιών Νόμοι του 1991 και 1997.

1Α. Στον παρόντα νόμο εκτός αν από το κείμενο προκύπτει διαφορετική έννοια:

‘Κανονισμός 304/2003’ σημαίνει τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ.304/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 28ης Ιανουαρίου 2003, για τις εισαγωγές και εξαγωγές επικίνδυνων χημικών προϊόντων» (EE L 63 της 6.3.2003 σ.1).

2. (1) Για σκοπούς προστασίας του πληθυσμού της χλωρίδας και της πανίδας και της ποιότητας του περιβάλλοντος της Κύπρου, το Υπουργικό Συμβούλιο μπορεί, ύστερα από εισήγηση της Τεχνικής Επιτροπής που προβλέπεται στον Πίνακα, να εκδίδει Κανονισμούς με τους οποίους-

(α) Να κηρύσσεται οποιαδήποτε ουσία επικίνδυνη και να κατατάσσονται οι επικίνδυνες ουσίες σε κατηγορίες και ομάδες για τους σκοπούς των Κανονισμών·

(β) να απαγορεύεται, να περιορίζεται ή να ρυθμίζεται η εισαγωγή,εξαγωγή, παραγωγή, προμήθεια, χρήση και φύλαξη επικίνδυνων ουσιών ή οποιασδήποτε κατηγορίας ή ομάδας επικίνδυνων ουσιών·

(γ) να απαγορεύεται, να περιορίζεται ή να ρυθμίζεται η αποθήκευση οποιασδήποτε επικίνδυνης ουσίας ή κατηγορίας ή ομάδας επικίνδυνων ουσιών και χωρίς να επηρεάζεται η γενικότητα των προηγούμενων προνοιών, οι απαγορεύσεις, οι περιορισμοί ή οι ρυθμίσεις μπορούν να αναφέρονται-

(i) Στην τοποθεσία και το χώρο της αποθήκευσης·

(ii) στα κτίρια και τις εγκαταστάσεις ή στα δοχεία και στα κιβώτια στα οποία αποθηκεύονται οι ουσίες·

(iii) στις φυσικές συνθήκες της αποθήκευσης·

(iv) στις μέγιστες ποσότητες οποιασδήποτε επικίνδυνης ουσίας ή ομάδας ή κατηγορίας επικίνδυνων ουσιών, οι οποίες είναι δυνατόν να αποθηκεύονται σε οποιοδήποτε συγκεκριμένο χώρο ή τοποθεσία·

(v) σε οποιεσδήποτε άλλες ουσίες οι οποίες δεν πρέπει να αποθηκεύονται μαζί με επικίνδυνες ουσίες.

(δ) Να ρυθμίζεται η μεταφορά οποιασδήποτε επικίνδυνης ουσίας ή ομάδας ή κατηγορίας επικίνδυνων ουσιών και, χωρίς να επηρεάζεται η γενικότητα των προηγούμενων προνοιών, οι Κανονισμοί μπορούν να προνοούν-

(i) Για το σχεδιασμό ή την κατασκευή του οχήματος ή του σκάφους που χρησιμοποιείται για μεταφορά και για τις επιγραφές σήμανσης που θα πρέπει να τοποθετούνται στο όχημα και στα σήματα που πρέπει να φέρει το σκάφος όταν μεταφέρει οποιαδήποτε επικίνδυνη ουσία ή ομάδα ή κατηγορία επικίνδυνων ουσιών·

(ii) για το σχεδιασμό και την κατασκευή καθώς και για τα υλικά κατασκευής οποιουδήποτε δοχείου ή κιβωτίου που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά οποιασδήποτε επικίνδυνης ουσίας ή ομάδας ή κατηγορίας επικίνδυνων ουσιών·

(iii) για τη ρύθμιση της σήμανσης και των επιγραφών οποιουδήποτε δοχείου ή κιβωτίου που περιέχει οποιαδήποτε επικίνδυνη ουσία ή ομάδα ή κατηγορία επικίνδυνων ουσιών, και των εγγράφων τα οποία πρέπει να συνοδεύουν το δοχείο ή το κιβώτιο και για τον καθορισμό των προειδοποιήσεων και οδηγιών που πρέπει να αναγράφονται στα δοχεία ή τα κιβώτια καθώς και στα έγγραφα τα οποία τα συνοδεύουν.

(ε) Να απαιτείται από οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο προτίθεται να εισάγει, ή να εξάγει, ή να μεταφέρει επικίνδυνες ουσίες να δίνει λεπτομέρειες του τρόπου μεταφοράς, του χρόνου αναχώρησης του φορτίου με τις επικίνδυνες ουσίες και του δρομολογίου που θα ακολουθηθεί, σε καθορισμένη αρμόδια αρχή ή αρχές, και να δίδεται η εξουσία στην εν λόγω αρχή να ορίζει την ημερομηνία, το χρόνο αναχώρησης και το δρομολόγιο το οποίο πρέπει ή δεν πρέπει να ακολουθηθεί·

(στ) να καθορίζεται η μέγιστη ποσότητα που μπορεί να τοποθετηθεί σε οποιοδήποτε δοχείο ή κιβώτιο ή σε οποιοδήποτε όχημα ή σκάφος για μεταφορά οποιασδήποτε επικίνδυνης ουσίας ή ομάδας ή κατηγορίας επικίνδυνων ουσιών και να καθορίζονται οποιεσδήποτε ουσίες με τις οποίες οι επικίνδυνες ουσίες δεν πρέπει να αναμιγνύονται ή να συνυπάρχουν ή οι οποίες δεν πρέπει να μεταφέρονται στο ίδιο δοχείο, κιβώτιο, όχημα ή σκάφος·

(ζ) να καθορίζονται οι όροι ως προς το χειρισμό επικίνδυνων ουσιών ή ομάδας ή κατηγορίας επικίνδυνων ουσιών, οι προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνονται και οι ενέργειες που πρέπει να γίνονται σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, και να απαιτείται να καθοδηγούνται οι εργοδοτούμενοι αναφορικά με τα πιο πάνω θέματα·

(η) να προβλέπονται ποινικά αδικήματα για παράβαση των Κανονισμών και να προνοείται για τη διάπραξη τους ποινή φυλάκισης που να μην υπερβαίνει τα δύο χρόνια ή χρηματική ποινή που να μην υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες λίρες ή και οι δύο ποινές.

(2) Κανονισμοί που εκδίδονται δυνάμει του παρόντος Νόμου, μπορούν—

(α) Να προβλέπουν την έκδοση διαταγμάτων ή γνωστοποιήσεων για τον καθορισμό τεχνικών θεμάτων για την καλύτερη εφαρμογή του Νόμου και των Κανονισμών καθώς και την τροποποίηση των Παραρτημάτων και των Πινάκων των Κανονισμών, και

(β) να επιτρέπουν την αναφορά σε συγκεκριμένα έγγραφα, κώδικες ή αρχεία τα οποία θα διατίθενται προς επιθεώρηση σε συγκεκριμένο μέρος και αντίγραφο των οποίων θα μπορεί να διατίθεται σε όσους το ζητούν σύμφωνα με τους όρους που θα καθορίζονται στους Κανονισμούς.

2Α. Ο Υπουργός δύναται με γνωστοποίηση που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, να υιοθετεί αρχεία ουσιών, παρασκευασμάτων και πολυμερών ενώσεων τα οποία υιοθετούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

2Β. Ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων δύναται να εκδίδει διατάγματα που δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, με τα οποία να καθορίζει το ύψος τελών, των οποίων η καταβολή προβλέπεται από τον παρόντα Νόμο ή κανονισμούς που εκδίδονται με βάση τον παρόντα Νόμο.

3.-(1) Για σκοπούς εφαρμογής του παρόντος Νόμου και του Κανονισμού 304/2003, αρμόδια αρχή είναι ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ο οποίος μπορεί να ορίσει Αρχιεπιθεωρητή και Επιθεωρητές με οποιοδήποτε τίτλο ή τίτλους θα αποφασίσει, καθώς και άλλους λειτουργούς ή προσοντούχα πρόσωπα που κρίνει αναγκαία για την εφαρμογή του παρόντος Νόμου και των Κανονισμών που εκδίδονται με βάση αυτόν.

(2) Για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου “προσοντούχο πρόσωπο” σημαίνει πρόσωπο το οποίο κατέχει τις απαιτούμενες γνώσεις και έχει τις ικανότητες για την εκτέλεση των καθηκόντων και την άσκηση των εξουσιών που θα του ανατεθούν.

4. Ο Επιθεωρητής για σκοπούς εκπλήρωσης των καθηκόντων του έχει την εξουσία να προβαίνει σε οποιαδήποτε ή σε όλες από τις πιο κάτω πράξεις-

(α) Να εισέρχεται σε οποιαδήποτε υποστατικά στα οποία έχει εύλογη αιτία να πιστεύει ότι διεξάγεται δραστηριότητα ή διεργασία κατά παράβαση του παρόντος Νόμου ή των Κανονισμών που εκδίδονται με βάση αυτόν ή η οποία είναι δυνατόν να προκαλέσει κίνδυνο σοβαρής προσωπικής βλάβης.

(β) Να συνοδεύεται από αστυνομικό αν έχει εύλογη αιτία να πιστεύει ότι θα παρεμποδισθεί στην άσκηση των εξουσιών του.

(γ) Να συνοδεύεται από προσοντούχο πρόσωπο εξουσιοδοτημένο δυνάμει του άρθρου 3 και από οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο που θα το βοηθήσει στην άσκηση των καθηκόντων του καθώς και να παίρνει μαζί του οποιοδήποτε εξοπλισμό ή οποιαδήποτε υλικά τα οποία απαιτούνται για την άσκηση των εξουσιών του Επιθεωρητή ή του προσοντούχου προσώπου.

(δ) Να διεξάγει ή να φροντίζει για τη διεξαγωγή από προσοντούχο πρόσωπο των δοκιμών και μετρήσεων που κρίνονται αναγκαίες για την άσκηση των εξουσιών του.

(ε) Να επιθεωρεί, να εξετάζει και να ελέγχει τη λειτουργία οποιασδήποτε εγκατάστασης ή εξοπλισμού που βρίσκει στα υποστατικά και να προβαίνει στις μετρήσεις και στη λήψη φωτογραφιών που κρίνει αναγκαίες για τη σωστή άσκηση των εξουσιών του.

(στ) Να δίνει οδηγίες ώστε τα υποστατικά ή οποιοδήποτε μέρος τους ή οποιαδήποτε εγκατάσταση ή εξοπλισμός ή ουσία μέσα σ’ αυτά να παραμένουν όπως έχουν για όσο χρόνο θεωρείται εύλογα αναγκαίος για τη διεξαγωγή οποιασδήποτε δοκιμής, μέτρησης, εξέτασης και ελέγχου όπως αναφέρεται στις παραγράφους (δ) και (ε), νοουμένου ότι η συμμόρφωση προς τις οδηγίες αυτές δε συνεπάγεται τον τερματισμό ή τη διακοπή οποιουδήποτε ουσιώδους μέρους της βιομηχανικής διεργασίας~

(ζ) Να ζητά την παρουσίαση για επιθεώρηση οποιωνδήποτε βιβλίων ή εγγράφων τα οποία έχει εύλογη αιτία να πιστεύει ότι περιέχουν πληροφορίες σχετιζόμενες με το σκοπό της διερεύνησης του.

(η) Να ζητά-

(i) Από το πρόσωπο που είναι υπεύθυνο για τη δραστηριότητα ή τη διεργασία,

(ii) από οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο βρίσκει στα υποστατικά, και

(iii) από οποιοδήποτε πρόσωπο για το οποίο έχει εύλογη αιτία να πιστεύει ότι είχε απασχοληθεί στα υποστατικά ή είχε σχέση με τη δραστηριότητα ή τη διεργασία οποτεδήποτε κατά τη διάρκεια των προηγούμενων τριών μηνών, να δίνει οποιεσδήποτε πληροφορίες είτε προφορικά είτε γραπτά που μπορεί να έχει ή στις οποίες έχει πρόσβαση και που είναι σχετικές με το σκοπό της έρευνας ή διερεύνησης του.

(θ) Να παίρνει και να μεταφέρει οποιοδήποτε αντικείμενο ή οποιοδήποτε δείγμα οποιασδήποτε ουσίας το οποίο δυνατόν να απαιτείται για σκοπούς περαιτέρω διερεύνησης ή μαρτυρίας κατά την εκδίκαση αδικήματος που διαπράττεται κατά παράβαση του παρόντος Νόμου ή των Κανονισμών που εκδίδονται με βάση αυτόν.

(ι) Να ζητά από το διαχειριστή ή τον κάτοχο των υποστατικών ή οποιοδήποτε από τους αντιπροσώπους τους ή τους εργοδοτουμένους τους που είναι παρόντες-

(i) Να παράσχει στον ίδιο ή σε προσοντούχο πρόσωπο ασφαλή πρόσβαση προς οποιοδήποτε μέρος των υποστατικών~

(ii) να θέσει στη διάθεση τους οποιαδήποτε ευλόγως διαθέσιμα μέσα για τη διεξαγωγή οποιωνδήποτε δοκιμών, μετρήσεων, επιθεωρήσεων ή εξετάσεων που κρίνονται αναγκαίες για τους σκοπούς της διερεύνησης.

5.-(1) Πρόσωπο είναι ένοχο αδικήματος αν-

(α) Σκόπιμα καθυστερεί ή παρεμποδίζει τον Επιθεωρητή κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του ή την άσκηση των εξουσιών του δυνάμει του παρόντος Νόμου ή των Κανονισμών που εκδίδονται με βάση αυτόν·

(β) παρεμποδίζει ή αποπειράται να παρεμποδίσει οποιοδήποτε αστυνομικό ή προσοντούχο πρόσωπο ή άλλο πρόσωπο που εισήλθε στα υποστατικά μαζί με τον Επιθεωρητή σύμφωνα με τις παραγράφους (β) ή (γ) του άρθρου 4 το οποίο παρέχει βοήθεια στον Επιθεωρητή· ή

(γ) παραλείπει να συμμορφωθεί προς οδηγία που δίδεται σ’ αυτό από τον Επιθεωρητή δυνάμει της παραγράφου (στ) του άρθρου 4· ή

(δ) παραλείπει να παρουσιάσει μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα οποιοδήποτε βιβλίο ή έγγραφο που απαιτείται να παρουσιάσει δυνάμει της παραγράφου (ζ) του άρθρου 4, εκτός αν αποδείξει-

(i) ότι δεν γνώριζε ότι την παρουσίαση την απαιτούσε ο Επιθεωρητής· ή

(ii) ότι δεν είχε πρόσβαση στο βιβλίο ή στο έγγραφο· ή

(iii) ότι δεν είχε εξουσία να το πάρει· ή

(ε) ενώ είναι πρόσωπο που εμπίπτει στις πρόνοιες των υποπαραγράφων (ι) μέχρι (ιιι) της παραγράφου (η) του άρθρου 4, παραλείπει να δώσει, μεσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, πληροφορίες που του ζητήθηκαν από τον Επιθεωρητή σύμφωνα με την εν λόγω παράγραφο ή δίνει πληροφορίες που είναι αναληθείς ή λανθασμένες ή ατελείς· ή

(στ) ενώ είναι ένα από τα πρόσωπα ή εμπίπτει στις κατηγορίες των προσώπων που αναφέρονται στην παράγραφο (ι) του άρθρου 4 παραλείπει, κατόπιν νόμιμης απαίτησης του Επιθεωρητή μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα-

(i) να παράσχει στον Επιθεωρητή ή σε οποιοδήποτε προσοντούχο πρόσωπο που εισήλθε στο υποστατικό μαζί του, ασφαλή πρόσβαση σε οποιοδήποτε μέρος των υποστατικών· ή

(ii) να θέσει στη διάθεση του Επιθεωρητή ή οποιουδήποτε προσοντούχου προσώπου το οποίο εισήλθε στο υποστατικό μαζί του οποιαδήποτε μέσα για τη διεξαγωγή δοκιμών, μετρήσεων, επιθεωρήσεων ή εξετάσεων,

νοουμένου ότι σε κάθε περίπτωση έχει την εξουσία να το πράξει και ότι τα μέσα που αναφέρονται στην υποπαράγραφο (ii) της παραγράφου (στ) είναι ευλόγως διαθέσιμα· ή

(ζ) πλαστογραφεί οποιοδήποτε πιστοποιητικό που απαιτείται δυνάμει ή για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου ή οποιουδήποτε διατάγματος, κανονισμού ή κανόνα που εκδίδεται με βάση τον παρόντα Νόμο· ή

(η) δίνει ή υπογράφει τέτοιο πιστοποιητικό εν γνώσει του ότι είναι αναληθές σε σχέση με οποιοδήποτε ουσιώδες στοιχείο· ή

(θ) εν γνώσει του παρουσιάζει ή χρησιμοποιεί πιστοποιητικό που έχει πλαστογραφηθεί ή είναι ψευδές σε σχέση με οποιοδήποτε ουσιώδες στοιχείο· ή

(ι) παρουσιάζει ή χρησιμοποιεί ως αφορώντα οποιοδήποτε πρόσωπο, πιστοποιητικά τα οποία εν γνώσει του δεν αφορούν το εν λόγω πρόσωπο· ή

(ια) παριστάνει πρόσωπο που κατονομάζεται σε τέτοιο πιστοποιητικό· ή

(ιβ) προσποιείται ψευδώς ότι είναι Επιθεωρητής· ή

(ιγ) εσκεμμένα συγκατατίθεται στην πιο πάνω πλαστογράφηση, υπογραφή, χρήση, πλαστοπροσωπεία ή προσποίηση· ή

(ιδ) εσκεμμένα προβαίνει σε ψευδή καταχώρηση σε κατάλογο, βιβλίο, ειδοποίηση, πιστοποιητικό ή έγγραφο που απαιτείται δυνάμει ή για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου ή οποιουδήποτε διατάγματος ή κανονισμού ή κανόνα που εκδίδεται με βάση αυτόν· ή

(ιε) εσκεμμένα προβαίνει σε ψευδή δήλωση ή υπογράφει ψευδή δήλωση που απαιτείται από, με βάση ή για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου ή οποιουδήποτε διατάγματος, κανονισμού ή κανόνα που εκδίδεται με βάση αυτόν· ή

(ιστ) εν γνώσει του κάνει χρήση τέτοιας ψευδούς καταχώρησης ή δήλωσης όπως αναφέρεται στην υποπαράγραφο (ιε) πιο πάνω·

(ιζ)  παραλείπει να συμμορφωθεί με διατάξεις που αφορούν την εισαγωγή ή εξαγωγή επικίνδυνων ουσιών κατά παράβαση του Κανονισμού 304/2003.

(2) Πρόσωπο που είναι ένοχο αδικήματος δυνάμει του εδαφίου (1) υπόκειται σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες λίρες ή σε φυλάκιση για περίοδο που δεν υπερβαίνει τα δύο χρόνια ή και στις δύο ποινές.

5Α.-(1)  Ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων δύναται, αφού ενημερώσει σχετικά τον κατασκευαστή ή τον εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπό του ή τον εισαγωγέα,  ανάλογα με την περίπτωση, να περιορίζει ή να απαγορεύει  τη διάθεση στην αγορά  ή να αποσύρει από την αγορά ουσίες ή παρασκευάσματα τα οποία δεν είναι σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Κανονισμού 304/2003 ή του παρόντος Νόμου ή των Κανονισμών που εκδίδονται δυνάμει αυτού.

(2) Η αρμόδια αρχή εφαρμόζει τα όσα αναφέρονται στο εδάφιο (1), μόνο σε περίπτωση που η διαπιστωμένη μη συμμόρφωση αφορά σε συστηματική αποτυχία ολόκληρης παρτίδας ουσιών ή παρασκευασμάτων και όχι σε σφάλμα σε μεμονωμένη ουσία ή παρασκεύασμα.

6.-(1) Αποτελεί αδίκημα για οποιοδήποτε πρόσωπο που έχει αποκτήσει πληροφορίες κατά την άσκηση, είτε από το ίδιο είτε από άλλο πρόσωπο, εξουσιών δυνάμει του παρόντος Νόμου το να αποκαλύπτει αυτές που αφορούν εμπορικό μυστικό, εκτός αν η αποκάλυψη γίνεται-

(α) Με τη συγκατάθεση του διαχειριστή της διεργασίας ή του προσώπου που έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί ή να τηρεί το εμπορικό μυστικό, ή

(β) για σκοπούς εφαρμογής οποιωνδήποτε προνοιών τις οποίες έχει υποχρέωση διά νόμου να εφαρμόζει, ή

(γ) για σκοπούς ποινικής διαδικασίας, ή

(δ) για σκοπούς οποιασδήποτε έρευνας που διεξάγεται από ή εκ μέρους του Υπουργικού Συμβουλίου ή του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων σε σχέση με την εφαρμογή οποιωνδήποτε προνοιών τις οποίες έχει υποχρέωση να εφαρμόζει.

(2) Πρόσωπο που είναι ένοχο αδικήματος δυνάμει του εδαφίου (1) υπόκειται σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες λίρες ή σε φυλάκιση για περίοδο που δεν υπερβαίνει τα δύο χρόνια ή και στις δύο ποινές.

7. Η Δημοκρατία δεν υπέχει ευθύνη για οποιαδήποτε σωματική βλάβη, απώλεια ή ζημιά που προκαλείται από επικίνδυνη ουσία, για μόνο το λόγο ότι υπάλληλος ή αρχή της Δημοκρατίας έδωσε συγκατάθεση ή ενέκρινε ή καθόρισε οποιοδήποτε δρομολόγιο το οποίο όχημα όφειλε ή δεν όφειλε να ακολουθήσει ή για το λόγο ότι επέβαλε οποιοδήποτε περιορισμό με βάση τον παρόντα Νόμο ή οποιοδήποτε Κανονισμό.

8. Ο παρών Νόμος θα τεθεί σε ισχύ σε ημερομηνία που θα καθορίσει το Υπουργικό Συμβούλιο με γνωστοποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Μπορούν να καθορισθούν διαφορετικές ημερομηνίες για την έναρξη της ισχύος των διάφορων διατάξεων του.