Για σκοπούς εναρμόνισης με την πράξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τίτλο –
«Οδηγία 2014/60/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 15ης Μαΐου 2014 σχετικά με την επιστροφή πολιτιστικών αγαθών που έχουν απομακρυνθεί παράνομα από το έδαφος κράτους μέλους και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1024/2012 (αναδιατύπωση)»,
Η Βουλή των Αντιπροσώπων ψηφίζει ως ακολούθως:
1. Ο παρών Νόμος θα αναφέρεται ως ο περί της Επιστροφής των Πολιτιστικών Αγαθών Νόμος του 2016.
2. Στον παρόντα Νόμο -
«αιτούν κράτος μέλος» σημαίνει το κράτος μέλος από το έδαφος του οποίου έχει απομακρυνθεί παράνομα το πολιτιστικό αγαθό·
«αρμόδια αρχή» σημαίνει την αρχή που ορίζεται στο άρθρο 4 του περί Εξαγωγής των Πολιτιστικών Αγαθών Νόμου του 2002·
«Αρμόδια Κεντρική Αρχή» σημαίνει το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων όπως καθορίζεται στο άρθρο 4·
«Δικαστήριο» σημαίνει το Επαρχιακό Δικαστήριο στη δικαιοδοσία του οποίου έχει βρεθεί ή πιστεύει η Αρμόδια Κεντρική Αρχή ότι βρίσκεται το αγαθό·
«δημόσια συλλογή» σημαίνει συλλογή που χαρακτηρίζεται ως δημόσια, σύμφωνα με τη νομοθεσία αυτού του κράτους μέλους, που αποτελεί ιδιοκτησία του εν λόγω κράτους μέλους, τοπικής ή περιφερειακής αρχής του εν λόγω κράτους μέλους ή οργανισμού εδρεύοντος στην επικράτεια του εν λόγω κράτους μέλους, υπό την προϋπόθεση ότι ο οργανισμός αποτελεί ιδιοκτησία του εν λόγω κράτους μέλους ή τοπικής ή περιφερειακής αρχής, ή χρηματοδοτείται σε σημαντικό βαθμό από το εν λόγω κράτος μέλος ή από τοπική ή περιφερειακή αρχή·
«επιστροφή» σημαίνει την υλική επαναφορά του πολιτιστικού αγαθού στο έδαφος του αιτούντος κράτους μέλους·
«ΙΜΙ» ή Σύστημα Πληροφόρησης για την Εσωτερική Αγορά (Internal Market Information System) σημαίνει το σύστημα πληροφόρησης για την εσωτερική αγορά το οποίο θεσπίστηκε με τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1024/2012 και χρησιμοποιείται για την ανταλλαγή πληροφοριών με ηλεκτρονικά μέσα μεταξύ των κρατών μελών για τους σκοπούς της διοικητικής συνεργασίας που προβλέπεται στα άρθρα 5 και 6·
«κάτοχος» σημαίνει το πρόσωπο που έχει τη φυσική εξουσία επί του πολιτιστικού αγαθού για λογαριασμό τρίτου·
«κράτος μέλος» σημαίνει κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης·
«κράτος μέλος προς το οποίο απευθύνεται η αίτηση» σημαίνει το κράτος μέλος στο έδαφος του οποίου βρίσκεται το πολιτιστικό αγαθό που έχει απομακρυνθεί παράνομα από το έδαφος άλλου κράτους μέλους·
«νομέας» σημαίνει το πρόσωπο που έχει τη φυσική εξουσία επί του πολιτιστικού αγαθού για ίδιο λογαριασμό·
«παράνομα απομακρυνθέν από το έδαφος κράτους μέλους» σημαίνει το πολιτιστικό αγαθό που -
(α) απομακρύνθηκε από το έδαφος κράτους μέλους κατά παράβαση των κανόνων του σχετικά με την προστασία των εθνικών θησαυρών ή κατά παράβαση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 116/2009, ή
(β) δεν επιστράφηκε μετά την παρέλευση της προθεσμίας για νόμιμη προσωρινή απομάκρυνση ή κατά παράβαση ενός από τους άλλους όρους της προσωρινής αυτής απομάκρυνσης·
«πολιτιστικό αγαθό» σημαίνει ένα αγαθό το οποίο, πριν ή μετά την παράνομη απομάκρυνσή του από το έδαφος κράτους μέλους, έχει χαρακτηριστεί ή οριστεί από κράτος μέλος ως “εθνικός θησαυρός καλλιτεχνικής, ιστορικής ή αρχαιολογικής αξίας” κατ' εφαρμογή της εθνικής νομοθεσίας ή των εθνικών διοικητικών διαδικασιών κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 36 της ΣΛΕΕ·
«ΣΛΕΕ» σημαίνει τη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
3.(1) Τα πολιτιστικά αγαθά που έχουν απομακρυνθεί παράνομα από το έδαφος κράτους μέλους επιστρέφονται, σύμφωνα με τη διαδικασία και τους όρους που προβλέπονται στις διατάξεις του παρόντος Νόμου.
(2) Οι διατάξεις του παρόντος Νόμου θα διαβάζονται και θα ερμηνεύονται μαζί με τις διατάξεις του περί Εξαγωγής Πολιτιστικών Αγαθών Νόμου του 2002 και είναι ειδικές και υπερισχύουν οποιωνδήποτε διατάξεων του περί Αρχαιοτήτων Νόμου και οποιασδήποτε άλλης σχετικής νομοθεσίας, οι οποίες ρυθμίζουν θέματα τα οποία ρυθμίζονται από τον παρόντα Νόμο.
(3) Τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόσουν το σύστημα που προβλέπει ο παρών Νόμος για την επιστροφή και άλλων πολιτιστικών αγαθών εκτός από εκείνα που καθορίζονται στις διατάξεις του άρθρου 2 του παρόντος Νόμου.
4.(1) Για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου, ως Αρμόδια Κεντρική Αρχή της Δημοκρατίας ορίζεται το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων.
(2) Η Αρμόδια Κεντρική Αρχή, κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων που της ανατίθενται με βάση τον παρόντα Νόμο, διαβουλεύεται με τις αρμόδιες αρχές της Δημοκρατίας στην αρμοδιότητα των οποίων εμπίπτει το πολιτιστικό αγαθό.
(3) Η Αρμόδια Κεντρική Αρχή, κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων που της ανατίθενται με βάση τον παρόντα Νόμο, μπορεί να ζητήσει, από οποιοδήποτε λειτουργό κρατικής υπηρεσίας ή οργανισμό δημόσιου ή ιδιωτικού δικαίου καθώς και οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο, τις απόψεις ή τις εξειδικευμένες γνώσεις του, σε συγκεκριμένο θέμα, στην περίπτωση που αυτές μπορεί να κριθούν χρήσιμες ή αναγκαίες για το έργο της.
(4) Η Αρμόδια Κεντρική Αρχή, κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων που της ανατίθενται με βάση τον παρόντα Νόμο, συνεργάζεται και προωθεί τη συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων εθνικών αρχών των κρατών μελών.
5. Η Αρμόδια Κεντρική Αρχή έχει εξουσία όπως -
(α) αναζητεί, κατόπιν αιτήσεως του αιτούντος κράτους μέλους, συγκεκριμένο πολιτιστικό αγαθό που έχει απομακρυνθεί παράνομα από το έδαφός του, καθώς και την ταυτότητα του νομέα και/ή του κατόχου αυτού. η αίτηση αυτή περιλαμβάνει κάθε πληροφορία χρήσιμη, προς διευκόλυνση της έρευνας, σχετικά, ιδίως, με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται πράγματι ή εικάζεται ότι βρίσκεται το πολιτιστικό αγαθό·
(β) κοινοποιεί στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη, σε περίπτωση ανακάλυψης πολιτιστικού αγαθού στο έδαφος της Δημοκρατίας και εάν μπορεί ευλόγως να συναχθεί, ότι το εν λόγω αγαθό απομακρύνθηκε παράνομα από το έδαφος άλλου κράτους μέλους·
(γ) παρέχει κάθε δυνατή διευκόλυνση στις αρμόδιες αρχές του αιτούντος κράτους μέλους για να εξακριβώσουν αν το αγαθό το οποίο ανακαλύφθηκε στη Δημοκρατία είναι πολιτιστικό αγαθό, υπό τον όρο ότι η εξακρίβωση πραγματοποιείται εντός έξι (6) μηνών από την κοινοποίηση που προβλέπουν οι διατάξεις της παραγράφου (β) του παρόντος άρθρου:
(δ) λαμβάνει, εάν χρειαστεί, σε συνεργασία με το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, τα αναγκαία μέτρα για την υλική συντήρηση του πολιτιστικού αγαθού και τα έξοδα που τυχόν προκύψουν βαρύνουν το αιτούν κράτος μέλος·
(ε) καταχωρεί στο αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο αιτήσεις για λήψη προσωρινών μέτρων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9, για να εμποδίσει κάθε πράξη διαφυγής πολιτιστικού αγαθού από τη διαδικασία επιστροφής του·
(στ) χρησιμοποιεί μια ενότητα του ΙΜΙ, ειδικά προσαρμοσμένη για τα πολιτιστικά αγαθά που έχουν κλαπεί ή απομακρυνθεί από την επικράτειά τους, με σκοπό τη συνεργασία και τη διαβούλευση των κεντρικών αρχών των κρατών μελών·
(ζ) απευθύνει αίτηση προς τα κράτη μέλη αναζητώντας συγκεκριμένο πολιτιστικό αγαθό που απομακρύνθηκε παράνομα από το έδαφος της Δημοκρατίας, καθώς επίσης και την ταυτότητα του νομέα ή του κατόχου του·
(η) χρησιμοποιεί το ΙΜΙ για να διαδίδει κάθε πληροφορία σχετικά με τα πολιτιστικά αγαθά που έχουν κλαπεί ή απομακρυνθεί παράνομα από τη Δημοκρατία∙
(θ) άνευ επηρεασμού των διατάξεων του άρθρου 9, μεσολαβεί, μεταξύ του νομέα και/ή κατόχου και του αιτούντος κράτους μέλους, για την επιστροφή πολιτιστικού αγαθού με τη διαδικασία της διαιτησίας, εάν το αιτούν κράτος μέλος και ο νομέας ή ο κάτοχος δώσουν τη ρητή συγκατάθεσή τους:
6.-(1) Τηρουμένων των διατάξεων του εδαφίου (2), σε περίπτωση αίτησης από κράτος μέλος, η Αρμόδια Κεντρική Αρχή-
(α) αναζητεί συγκεκριμένο πολιτιστικό αγαθό, το οποίο έχει παράνομα απομακρυνθεί από την επικράτεια του κράτους μέλους. και
(β) προβαίνει στα κατάλληλα διαβήματα για τον εντοπισμό του κατόχου ή του νομέα αυτού.
(2) Η Αρμόδια Κεντρική Αρχή δε δεσμεύεται να ενεργήσει σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (1) ανωτέρω, εκτός εάν η αίτηση περιέχει όλες τις πληροφορίες οι οποίες θα διευκολύνουν την έρευνα και ειδικότερα, πληροφορίες με αναφορά στον πραγματικό ή υποτιθέμενο χώρο που βρίσκεται το αντικείμενο.
(3) Η Αρμόδια Κεντρική Αρχή κοινοποιεί στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, τον τόπο, στη Δημοκρατία, στον οποίο βρέθηκε το πολιτιστικό αγαθό και κατά πόσο ο εντοπισμός αυτού ήταν το αποτέλεσμα έρευνας που έγινε σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (1) του παρόντος άρθρου ή όχι και κατά πόσο υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύει ότι αυτό έχει παράνομα απομακρυνθεί από την επικράτεια του κράτους μέλους προς το οποίο απευθύνεται.
(4) Η Αρμόδια Κεντρική Αρχή ενημερώνει αμέσως την αρμόδια κεντρική αρχή του κράτους μέλους προς το οποίο απευθύνεται η αίτηση ότι ασκήθηκε αγωγή για την επιστροφή του εν λόγω αγαθού.
(5) Η Αρμόδια Κεντρική Αρχή του κράτους μέλους προς το οποίο απευθύνεται η αίτηση ενημερώνει αμέσως τις κεντρικές αρχές των λοιπών κρατών μελών.
(6) Η Αρμόδια Κεντρική Αρχή πραγματοποιεί κάθε ανταλλαγή πληροφοριών μέσω του ΙΜΙ σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Επεξεργασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (Προστασία του Ατόμου) Νόμου του 2001, χωρίς να θίγεται η δυνατότητα της Αρμόδιας Κεντρικής Αρχής να προσφεύγει και σε άλλους τρόπους ενημέρωσης πέραν του ΙΜΙ.
(7) Η Αρμόδια Κεντρική Αρχή υποβάλλει, έως τη 18η Δεκεμβρίου του 2020 και στη συνέχεια κάθε πέντε (5) έτη, στην Επιτροπή, έκθεση σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος Νόμου.
7.-(1) Παρά τις διατάξεις οποιουδήποτε άλλου Νόμου, το Δικαστήριο έχει εξουσία να εκδίδει διατάγματα για εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 5.
(2) Άνευ επηρεασμού της γενικότητας του εδαφίου (1), το Δικαστήριο, μετά από αίτηση της Αρμόδιας Κεντρικής Αρχής, δύναται να εκδίδει διατάγματα -
(α) για να εξουσιοδοτήσει την έρευνα που προβλέπεται στις διατάξεις της παραγράφου (γ) του άρθρου 5·
(β) για να εξουσιοδοτήσει την υλική συντήρηση ενός αντικειμένου, το οποίο μετά από έρευνα έχει διαπιστωθεί ότι είναι πολιτιστικό αγαθό·
(γ) για να εμποδιστεί πράξη διαφυγής, όπως προβλέπεται στις διατάξεις της παραγράφου (ε) του άρθρου 5.
(3) Η αίτηση για έκδοση διατάγματος γίνεται μονομερώς (ex-parte) και υποστηρίζεται από ένορκη δήλωση.
(4) Άνευ επηρεασμού της γενικότητας του εδαφίου (1), κατά την έκδοση διαταγμάτων, το Δικαστήριο μπορεί να εξουσιοδοτεί λειτουργό της Αρμόδιας Κεντρικής Αρχής -
(α) να θέσει υπό την κατοχή του το πολιτιστικό αγαθό. και/ή
(β) να παραδώσει το πολιτιστικό αγαθό για φύλαξη σε πρόσωπο ή ίδρυμα το οποίο περιγράφεται στο διάταγμα.
8.-(1)Σε αίτηση για έκδοση διατάγματος για την κατοχή ή την παράδοση προς φύλαξη πολιτιστικού αγαθού, το Δικαστήριο μπορεί να εκδίδει διατάγματα εισόδου και έρευνας.
(2) Το Δικαστήριο εκδίδει διάταγμα εισόδου και έρευνας μόνο αφού ικανοποιηθεί ότι -
(α) το πολιτιστικό αγαθό έχει παράνομα απομακρυνθεί από την επικράτεια κράτους μέλους.
(β) η Αρμόδια Κεντρική Αρχή έχει βάσιμους λόγους να πιστεύει ότι αυτό βρίσκεται σε χώρο ο οποίος εξειδικεύεται στην αίτηση. και
(γ) η είσοδος στο χώρο δεν επετράπη.
(3) Η αίτηση για έκδοση διατάγματος εισόδου και έρευνας γίνεται-
(α) μονομερώς.
(β) υποστηρίζεται με Ένορκη Δήλωση. και
(γ) περιλαμβάνει περιγραφή του πολιτιστικού αγαθού το οποίο αναζητείται.
(4) Το διάταγμα, το οποίο εκδίδεται σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (1), εξουσιοδοτεί την είσοδο σε χώρο σε μια περίπτωση μόνο και περιλαμβάνει -
(α) το όνομα του εξουσιοδοτημένου λειτουργού και οποιουδήποτε άλλου εξουσιοδοτημένου προσώπου που θα το συνοδεύει.
(β) την ημερομηνία κατά την οποία εκδόθηκε.
(γ) τις διατάξεις του άρθρου με βάση το οποίο εκδόθηκε.
(δ) τον χώρο που θα ερευνηθεί. και
(ε) περιγραφή του πολιτιστικού αγαθού το οποίο αναζητείται.
(5) Το διάταγμα εκτελείται μέσα σε ένα μήνα από την ημερομηνία της έκδοσής του μεταξύ της πέμπτης (5ης) πρωινής ώρας και της ογδόης (8ης) νυκτερινής:
(6) Ο εντεταλμένος λειτουργός, ο οποίος έχει την ευθύνη εκτέλεσης του διατάγματος θα πρέπει να αποκαλύψει την ταυτότητά του και να επιδώσει το διάταγμα προς τον κάτοχο ή οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο που πιστεύει ότι είναι υπεύθυνος του χώρου.
(7) Η έρευνα με βάση το διάταγμα του παρόντος άρθρου επιτρέπεται μόνο για όση έκταση απαιτείται για να επιτευχθεί ο σκοπός που εξουσιοδοτείται από το διάταγμα.
9.- (1) Κάθε κράτος μέλος έχει ξεχωριστό δικαίωμα αίτησης, εναντίον του νομέα και/ή του κατόχου, για την επιστροφή του πολιτιστικού αγαθού που έχει παράνομα αφαιρεθεί από την επικράτειά του.
(2) Το αιτούν κράτος μέλος μπορεί να ασκήσει, ενώπιον του αρμοδίου δικαστηρίου του κράτους μέλους στο οποίο απευθύνεται η αίτηση, αγωγή κατά του νομέα, και ελλείψει νομέα, κατά του κατόχου, με αίτημα την επιστροφή πολιτιστικού αγαθού που έχει απομακρυνθεί από το έδαφός του.
(3) Η αίτηση, σύμφωνα με τις διατάξεις των εδαφίων (1) και (2), δεν επιτρέπεται να καταχωρηθεί αν η απομάκρυνση του πολιτιστικού αγαθού από την επικράτεια του αιτούντος κράτους μέλους δεν είναι πλέον παράνομη, κατά την ημερομηνία έναρξης της διαδικασίας.
(4) Η αίτηση, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, καταχωρείται ενώπιον Δικαστηρίου.
(5) Η αίτηση συνοδεύεται από -
(α) έγγραφο που περιγράφει το πολιτιστικό αγαθό για το οποίο υποβλήθηκε η αίτηση∙
(β) δήλωση ότι αυτό είναι πολιτιστικό αγαθό∙
(γ) δήλωση από τις αρμόδιες αρχές του αιτούντος κράτους μέλους ότι το αγαθό έχει παράνομα απομακρυνθεί από την επικράτειά του.
10.-(1)Τηρουμένων των διατάξεων του εδαφίου (2), το Δικαστήριο δύναται να εκδώσει διάταγμα επιστροφής του πολιτιστικού αγαθού αν ικανοποιηθεί ότι -
(α) είναι αυτό που περιγράφεται στην αίτηση, και αποτελεί πολιτιστικό αγαθό κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 2∙ και
(β) έχει παράνομα απομακρυνθεί από την επικράτεια του κράτους μέλους που καταχώρησε την αίτηση.
(2) Το Δικαστήριο δεν εκδίδει διάταγμα επιστροφής του αντικειμένου αν ικανοποιηθεί ότι -
(α) η αίτηση καταχωρήθηκε μετά την παρέλευση τριών (3) ετών από την ημερομηνία κατά την οποία η Αρμόδια Κεντρική Αρχή του αιτούντος κράτους μέλους έλαβε γνώση του τόπου όπου βρισκόταν το πολιτιστικό αγαθό και της ταυτότητας του νομέα ή του κατόχου του∙
(β) η αίτηση καταχωρήθηκε μετά την εκπνοή της περιόδου της παραγραφής σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11.
11. Το δικαίωμα καταχώρησης αίτησης παραγράφεται μετά την παρέλευση τριάντα (30) ετών από την ημερομηνία κατά την οποία το πολιτιστικό αγαθό απομακρύνθηκε παράνομα από το έδαφος του αιτούντος κράτους μέλους:
12.-(1) Όταν διαταχθεί η επιστροφή του πολιτιστικού αγαθού, το Δικαστήριο ορίζει υπέρ του νομέα εύλογη αποζημίωση, ανάλογα με τις συγκεκριμένες περιστάσεις, με την προϋπόθεση ότι ο νομέας αποδεικνύει ότι επέδειξε τη δέουσα επιμέλεια και προσοχή κατά την απόκτηση του αγαθού.
(2) Για να εξακριβωθεί αν ο νομέας επέδειξε τη δέουσα επιμέλεια και προσοχή, λαμβάνονται υπόψη όλες οι συνθήκες απόκτησης, και ιδίως η τεκμηρίωση σχετικά με την προέλευση του αγαθού, οι άδειες εξαγωγής που απαιτούνται δυνάμει του δικαίου του αιτούντος κράτους μέλους, ο χαρακτήρας των μερών, το καταβληθέν ποσό, η εξέταση από τον νομέα κάθε προσβάσιμου μητρώου για τα κλαπέντα πολιτιστικά αγαθά και κάθε άλλη χρήσιμη πληροφορία που θα μπορούσε λογικά να είχε αποκτήσει, και οποιαδήποτε άλλη ενέργεια στην οποία θα είχε προβεί ένα λογικό άτομο υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες.
(3) Σε περίπτωση δωρεάς ή κληρονομικής διαδοχής, ο νομέας δεν μπορεί να τύχει ευνοϊκότερης μεταχείρισης από την επιφυλασσόμενη στο πρόσωπο εκείνο από το οποίο απέκτησε το αγαθό για τους λόγους αυτούς.
(4) Το αιτούν κράτος μέλος καταβάλλει την εν λόγω αποζημίωση κατά την επιστροφή του αγαθού.
13.-(1) Οι δαπάνες που προκύπτουν από την εκτέλεση της απόφασης που διατάσσει την επιστροφή του πολιτιστικού αγαθού βαρύνουν το αιτούν κράτος μέλος.
(2) Η καταβολή της εύλογης αποζημίωσης και των δαπανών που αναφέρονται στις διατάξεις των άρθρων 12 και 13(1) δε θίγει το δικαίωμα του αιτούντος κράτους μέλους να αξιώσει την απόδοση των ποσών αυτών από τα πρόσωπα που είναι υπεύθυνα για την παράνομη απομάκρυνση του πολιτιστικού αγαθού από το έδαφος του.
14. Η κυριότητα επί του πολιτιστικού αγαθού μετά την επιστροφή του διέπεται από το δίκαιο του αιτούντος κράτους μέλους.
15. Πολιτιστικά αγαθά που απομακρύνθηκαν παράνομα από το έδαφος άλλων κρατών μελών μετά την 1η Ιανουαρίου 1960 εμπίπτουν στις διατάξεις του παρόντος Νόμου.
16. Το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται να εκδίδει Κανονισμούς, οι οποίοι δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, για την καλύτερη εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος Νόμου.
17. Το Ανώτατο Δικαστήριο δύναται να εκδίδει Διαδικαστικούς Κανονισμούς, οι οποίοι δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, για οποιοδήποτε ζήτημα ή διαδικασία που εγείρεται ή ασκείται ενώπιον Δικαστηρίου δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου.
18.-(1)Με την έναρξη ισχύος του παρόντος Νόμου, ο περί Επιστροφής των Πολιτιστικών Αγαθών Νόμος του 2002 καταργείται.
(2) Οποιαδήποτε αίτηση, κοινοποίηση, διάταγμα, δήλωση, γνωστοποίηση, οδηγία, έντυπο, εξουσιοδότηση, εντολή, ή άλλη πράξη έχει εκδοθεί με βάση τον περί της Επιστροφής των Πολιτιστικών Αγαθών Νόμο του 2002, συνεχίζει να ισχύει ως να έχει εκδοθεί με βάση τις διατάξεις του παρόντος Νόμου, στο βαθμό που δεν αντίκειται στις διατάξεις του παρόντος Νόμου και εφόσον ρητά δεν ανακληθεί, καταργηθεί ή τροποποιηθεί.