ΕΠΕΙΔΗ, διαπιστώνεται ότι η ίδρυση τόσο Εμπορικού Δικαστηρίου όσο και Ναυτοδικείου τα οποία να αποφασίζουν σε πρώτο βαθμό επί εμπορικών διαφορών και ναυτικών υποθέσεων είναι αναγκαία προς τον σκοπό της ταχείας εκδίκασης των διαφορών και των υποθέσεων αυτών, της αποτελεσματικής απονομής της δικαιοσύνης και, ως εκ τούτου, της ενίσχυσης της ανταγωνιστι-κότητας της Κύπρου ως κέντρου παροχής ποιοτικών υπηρεσιών και προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, συμβάλλοντας τοιουτοτρόπως στη μακροπρόθεσμη οικονομική της ανάπτυξη,
Η Βουλή των Αντιπροσώπων ψηφίζει ως ακολούθως:
1. Ο παρών Νόμος θα αναφέρεται ως ο περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Εμπορικού Δικαστηρίου και Ναυτοδικείου Νόμος του 2022.
2.-(1) Στον παρόντα Νόμο, εκτός εάν από το κείμενο προκύπτει διαφορετική έννοια-
«Δημοκρατία» σημαίνει την Κυπριακή Δημοκρατία·
«διαδικαστικός κανονισμός» σημαίνει διαδικαστικό κανονισμό ο οποίος εκδίδεται από το Ανώτατο Δικαστήριο δυνάμει των διατάξεων του Άρθρου 163 του Συντάγματος και δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας·
«εμπορική διαφορά» σημαίνει διαφορά ή ζήτημα που προκύπτει από ή σχετίζεται με ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα, εξαιρουμένης απαίτησης ή ανταπαίτησης για αποζημιώσεις σχετικά με προσωπικές βλάβες και απαίτησης ή ανταπαίτησης ή εγγραφής διαιτητικής απόφασης σχετικά με τραπεζικά και/ή χρηματοπιστωτικά θέματα:
(α) Επιχειρηματικό έγγραφο ή σύμβαση·
(β) αγορά, πώληση, εισαγωγή, εξαγωγή αγαθών·
(γ) μεταφορά αγαθών μέσω ξηράς, αέρα ή αγωγού·
(δ) εκμετάλλευση πετρελαίου, φυσικού αερίου ή άλλων φυσικών πόρων·
(ε) ασφάλιση και αντασφάλιση·
(στ) λειτουργία αγορών ή ανταλλαγή μετοχών, μεριδίων ή άλλων χρηματοπιστωτικών ή επενδυτικών μέσων ή αγαθών·
(ζ) παροχή υπηρεσιών, εξαιρουμένων των ιατρικών, οιονεί ιατρικών ή οδοντιατρικών υπηρεσιών ή οποιωνδήποτε υπηρεσιών παρέχονται στο πλαίσιο σύμβασης εργασίας·
(η) κατασκευή οχημάτων·
(θ) εμπορική αντιπροσώπευση·
(ι) εφαρμογή των διατάξεων του περί Αγωγών Αποζημίωσης για Παραβάσεις του Δικαίου του Ανταγωνισμού Νόμου·
(ια) διαφορές μεταξύ μετόχων οντοτήτων που εποπτεύονται από οποιαδήποτε εποπτική αρχή στη Δημοκρατία·
(ιβ) θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων στο πλαίσιο εφαρμογής των διατάξεων του περί του Δικαιώματος Πνευματικής Ιδιοκτησίας και Συγγενικών Δικαιωμάτων Νόμου και του περί Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας Νόμου·
(ιγ) θέματα διαιτησίας:
«Εμπορικό Δικαστήριο» σημαίνει το δικαστήριο το οποίο καθιδρύεται δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 3·
«Κανονισμοί Πολιτικής Δικονομίας του 2023» σημαίνει τους περί Πολιτικής Δικονομίας Διαδικαστικούς Κανονισμούς·
«ναυτική υπόθεση» περιλαμβάνει οποιαδήποτε απαίτηση, ανεξαρτήτως ποσού-
(α) σχετικά με την κατοχή ή την ιδιοκτησία πλοίου ή την κυριότητα οποιουδήποτε μεριδίου σε αυτό·
(β) η οποία προκύπτει μεταξύ συνιδιοκτητών του πλοίου σε σχέση με την κατοχή του, την εργοδότηση ή κέρδη από το πλοίο:
(γ) για την εκτέλεση αξίωσης για ζημιά, απώλεια ζωής ή σωματική βλάβη που προκύπτει από-
(i) σύγκρουση πλοίων· ή
(ii) την πραγματοποίηση ή παράλειψη πραγματοποίησης ελιγμού, στην περίπτωση ενός (1) ή περισσότερων πλοίων· ή
(iii) τη μη συμμόρφωση με τους κανόνες σύγκρουσης ενός (1) ή περισσότερων πλοίων·
(δ) από τους ιδιοκτήτες ή άλλα πρόσωπα για τον περιορισμό του ποσού της ευθύνης τους σχετικά με πλοίο ή άλλο περιουσιακό στοιχείο δυνάμει των διατάξεων του περί της Σύμβασης περί Περιορισμού της Ευθύνης για Ναυτικές Απαιτήσεις του 1976 και του Πρωτοκόλλου του 1996 που τροποποιεί την εν λόγω Σύμβαση (Κυρωτικού) και περί Συναφών Θεμάτων Νόμου·
(ε) σχετικά με υποθήκη ή επιβάρυνση πλοίου ή μεριδίου αυτού·
(στ) σχετικά με ζημιά που υπέστη πλοίο·
(ζ) σχετικά με ζημιά που προκλήθηκε από πλοίο·
(η) σχετικά με απώλεια ανθρώπινης ζωής ή σωματική βλάβη που έχει υποστεί πρόσωπο συνεπεία ελαττώματος πλοίου ή της εξαρτίας ή του εξοπλισμού αυτού ή ως αποτέλεσμα παράνομης πράξης, αμέλειας ή παράλειψης-
(i) του ιδιοκτήτη ή του ναυλωτή ή του προσώπου που έχει την κατοχή ή τον έλεγχο του πλοίου· ή
(ii) του πλοιάρχου ή του πληρώματος του πλοίου ή οποιουδήποτε άλλου προσώπου για τις παράνομες πράξεις ή αμέλεια ή παράλειψη των οποίων ευθύνεται ο ιδιοκτήτης ή ο ναυλωτής ή το πρόσωπο που έχει την κατοχή ή τον έλεγχο του πλοίου,
και η οποία είναι πράξη, αμέλεια ή παράλειψη που λαμβάνει χώρα κατά τον πλουν ή τη διαχείριση του πλοίου κατά τη φόρτωση, μεταφορά ή εκφόρτωση εμπορευμάτων επί, εντός ή εκτός του πλοίου ή κατά την επιβίβαση, μεταφορά ή αποβίβαση προσώπων επί, εντός ή εκτός του πλοίου.
(θ) σχετικά με απώλεια ή ζημιά αγαθών που μεταφέρονται με πλοίο·
(ι) η οποία προκύπτει από συμφωνία σχετικά με τη μεταφορά εμπορευμάτων σε πλοίο ή με τη χρήση ή με τη μίσθωση πλοίου·
(ια) για ή σχετικά με υπηρεσίες ναυαγιαιρεσίας ή θαλάσσιας αρωγής προσομοιάζουσας με ναυαγιαίρεση, είτε βάσει οποιασδήποτε σύμβασης είτε όχι·
(ιβ) σχετικά με ρυμούλκηση πλοίου·
(ιγ) σχετικά με πλοήγηση πλοίου·
(ιδ) σχετικά με αγαθά ή υλικά με τα οποία προμηθεύεται πλοίο για τη λειτουργία ή τη συντήρηση αυτού·
(ιε) σχετικά με την κατασκευή, την επιδιόρθωση ή τον εξοπλισμό πλοίου ή με δικαιώματα αποβάθρας ή τέλη·
(ιστ) από πλοίαρχο ή μέλος του πληρώματος πλοίου για μισθούς και οποιαδήποτε απαίτηση από ή σχετικά με πλοίαρχο ή μέλος του πληρώματος πλοίου για οποιαδήποτε ποσά ή ιδιοκτησία, η οποία απαίτηση δύναται, δυνάμει οποιασδήποτε από τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας που ρυθμίζει θέματα εμπορικής ναυτιλίας, να ανακτηθεί ως μισθοί ή ενώπιον του δικαστηρίου και κατά τον τρόπο κατά τον οποίο δύνανται να ανακτηθούν μισθοί·
(ιζ) από πλοίαρχο, φορτωτή, ναυλωτή ή αντιπρόσωπο σχετικά με οποιεσδήποτε δαπάνες διενεργήθηκαν για λογαριασμό πλοίου·
(ιη) η οποία προκύπτει από πράξη η οποία είναι ή υποστηρίζεται ότι είναι πράξη γενικής αβαρίας·
(ιθ) η οποία προκύπτει από ναυτοδάνειο·
(κ) για κατάσχεση ή καταδίκη πλοίου ή αγαθών που μεταφέρονται ή έχουν μεταφερθεί ή έχει επιχειρηθεί να μεταφερθούν σε πλοίο ή για αποκατάσταση πλοίου ή οποιωνδήποτε τέτοιων αγαθών, μετά την κατάσχεση, ή για θαλάσσια δικαιώματα·
(κα) η οποία εμπίπτει στην πρωτοβάθμια δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου ως Ναυτοδικείου, αμέσως πριν από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του παρόντος Νόμου·
(κβ) η οποία προβλέπεται σε οποιονδήποτε Νόμο, σύμβαση ή συμφωνία που έχει κυρώσει η Δημοκρατία ή σε διαδικαστικό κανονισμό ότι εγείρεται ενώπιον του Ναυτοδικείου:
«Ναυτοδικείο» σημαίνει το δικαστήριο το οποίο καθιδρύεται δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 18·
«Υπουργός» σημαίνει τον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως.
(2) Όροι οι οποίοι δεν ερμηνεύονται στον παρόντα Νόμο, εκτός εάν από το κείμενο προκύπτει διαφορετική έννοια, έχουν την έννοια που αποδίδεται σε αυτούς στον διαδικαστικό κανονισμό ή στις σχετικές διατάξεις του περί Δικαστηρίων Νόμου.
3.-(1)(α) Καθιδρύεται Εμπορικό Δικαστήριο του οποίου έχει δικαιοδοσία είναι να ακούει και να αποφασίζει σε πρώτο βαθμό επί πάσης εμπορικής διαφοράς, εφόσον το αμφισβητούμενο ποσό ή η αξία της επίδικης διαφοράς υπερβαίνει τα δύο εκατομμύρια ευρώ (€2.000.000), εξαιρουμένων των διαφορών που αναφέρονται στις παραγράφους (ι), (ιβ) και (ιγ) του ορισμού του όρου «εμπορική διαφορά», οι οποίες εμπίπτουν στη δικαιοδοσία του εν λόγω δικαστηρίου ανεξαρτήτως του αμφισβητούμενου ποσού ή της αξίας της επίδικης διαφοράς.
(β) Το Ανώτατο Δικαστήριο δύναται με διαδικαστικό κανονισμό να μεταβάλλει το αμφισβητούμενο ποσό ή την αξία της επίδικης διαφοράς, που προβλέπονται στην παράγραφο (α), τα οποία υπερβαίνουν τα δύο εκατομμύρια ευρώ (€2.000.000):
(2)(α) Το Εμπορικό Δικαστήριο συγκροτείται από πέντε (5) δικαστές οι οποίοι διορίζονται από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο.
(β) Τηρουμένων των διατάξεων της παραγράφου (α), το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο καθορίζει για όσο χρονικό διάστημα κρίνει σκόπιμο τον διοικητικό πρόεδρο του Εμπορικού Δικαστηρίου:
4.-(1) Οι συνεδρίες του Εμπορικού Δικαστηρίου διεξάγονται στην κύρια πόλη της επαρχίας στην οποία έχει την έδρα του, σε κτίριο το οποίο ήθελε καθορισθεί ειδικά για τον σκοπό αυτό από τον Υπουργό, κατόπιν συνεννόησης με το Ανώτατο Δικαστήριο, με γνωστοποίηση που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας και, για τον σκοπό αυτό η Δημοκρατία διαιρείται, ανάλογα, σε επαρχίες.
(2) Το Ανώτατο Δικαστήριο δύναται με διαδικαστικό κανονισμό να διαφοροποιεί τα όρια των επαρχιών, να ενοποιεί δύο (2) ή περισσότερες επαρχίες ή να διαιρεί οποιαδήποτε επαρχία για σκοπούς λειτουργίας του Εμπορικού Δικαστηρίου.
(3) Εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά από διαδικαστικό κανονισμό, το Εμπορικό Δικαστήριο λειτουργεί καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
5. Ουδείς διορίζεται ως Δικαστής του Εμπορικού Δικαστηρίου, εκτός εάν έχει τα προσόντα που απαιτούνται για το διορισμό στη θέση Προέδρου Επαρχιακού Δικαστηρίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Δικαστηρίων Νόμου, διαθέτει ευρεία γνώση επί θεμάτων εμπορικών διαφορών ή/και αποδεδειγμένη εμπειρία στον χειρισμό δικαστικών υποθέσεων οι οποίες εμπίπτουν στη δικαιοδοσία του Εμπορικού Δικαστηρίου και έχει πολύ καλή γνώση της αγγλικής γλώσσας.
6. Ο Δικαστής του Εμπορικού Δικαστηρίου αποτελεί μόνιμο μέλος της δικαστικής υπηρεσίας της Δημοκρατίας και είναι κατά πάντα ισότιμος με Πρόεδρο Επαρχιακού Δικαστηρίου.
7. Ο Δικαστής του Εμπορικού Δικαστηρίου απολαύνει της ίδιας μισθοδοσίας και υπηρετεί υπό τους ίδιους όρους που υπηρετούν οι κάτοχοι θέσης Προέδρου Επαρχιακού Δικαστηρίου.
8. Ο Δικαστής του Εμπορικού Δικαστηρίου πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του δίδει και υπογράφει ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου ή δύο (2) μελών αυτού τη διαβεβαίωση προς τη Δημοκρατία και τον δικαστικό όρκο που καθορίζονται στον Πίνακα του περί Δικαστηρίων Νόμου.
9. Σε περίπτωση προσωρινής απουσίας, κωλύματος ή ανικανότητας Δικαστή του Εμπορικού Δικαστηρίου να ασκεί τα καθήκοντά του, το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο δύναται να διορίσει άλλο μέλος της δικαστικής υπηρεσίας της Δημοκρατίας, για να εκτελεί προσωρινά τα καθήκοντα και να ασκεί τις εξουσίες Δικαστή του Εμπορικού Δικαστηρίου για το χρονικό διάστημα και υπό τους όρους που καθορίζονται στο έγγραφο διορισμού του.
10. Στο Εμπορικό Δικαστήριο υπηρετεί αριθμός Πρωτοκολλητών και υπαλλήλων, οι εξουσίες, τα καθήκοντα και οι ευθύνες των οποίων καθορίζονται από το Ανώτατο Δικαστήριο με σχετικό διαδικαστικό κανονισμό:
11.-(1) Έκαστος Δικαστής του Εμπορικού Δικαστηρίου ασκεί τις εξουσίες που ανατίθενται στο Εμπορικό Δικαστήριο από τις διατάξεις του παρόντος Νόμου και οποιουδήποτε άλλου Νόμου ή διαδικαστικού κανονισμού.
(2) Τηρουμένων των διατάξεων του εδαφίου (1), έκαστος Δικαστής του Εμπορικού Δικαστηρίου έχει αρμοδιότητα να αποφασίζει πρωτόδικα για οποιαδήποτε εμπορική διαφορά εμπίπτει στη δικαιοδοσία του Εμπορικού Δικαστηρίου.
(3) Έκαστος Δικαστής του Εμπορικού Δικαστηρίου κέκτηται την ίδια εξουσία την οποία έχει δικαστής του Επαρχιακού Δικαστηρίου, δυνάμει των διατάξεων του περί Δικαστηρίων Νόμου και του περί Πολιτικής Δικονομίας Νόμου, περιλαμβανομένης της εξουσίας έκδοσης-
(α) απόφασης αναφορικά με οποιαδήποτε διαφορά σε αγωγή στην οποία-
(i) ο εναγόμενος παραλείπει να καταχωρίσει εμφάνιση εντός της προθεσμίας για τέτοια εμφάνιση.
(ii) οποιοσδήποτε από τους διαδίκους παραλείπει να εμφανιστεί κατά την ακρόαση της διαφοράς.
(iii) οποιοσδήποτε από τους διαδίκους παραλείπει να παραδώσει τις έγγραφες προτάσεις του εντός της προβλεπόμενης από τον διαδικαστικό κανονισμό προθεσμίας.
(iv) έχει καταχωρισθεί αίτηση για συνοπτική απόφαση δυνάμει των προνοιών του διαδικαστικού κανονισμού. ή
(v) η απαίτηση οποιουδήποτε διαδίκου είναι παραδεκτή εν όλω ή εν μέρει ως προς το παραδεκτό μέρος· και
(β) διατάγματος επί οποιασδήποτε διαφοράς, μη διαγιγνώσκον την ουσία της διαφοράς.
12. Τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 3, το Εμπορικό Δικαστήριο έχει αρμοδιότητα να ακούει και να αποφασίζει επί πάσης εμπορικής διαφοράς, σε περίπτωση κατά την οποία-
(α) η βάση της εμπορικής διαφοράς έχει προκύψει, εξ ολοκλήρου ή εν μέρει, εντός των ορίων της επαρχίας που αυτό έχει αρμοδιότητα·
(β) ο εναγόμενος ή οποιοσδήποτε από τους εναγομένους, κατά τον χρόνο της έγερσης της αγωγής, διαμένει ή διεξάγει επάγγελμα ή, σε περίπτωση νομικού προσώπου, έχει το εγγεγραμμένο γραφείο του ή την έδρα των εργασιών του εντός των ορίων της επαρχίας στην οποία το εν λόγω δικαστήριο έχει αρμοδιότητα·
(γ) οι διάδικοι αποφασίσουν τούτο από κοινού, με έγγραφη μεταξύ τους συμφωνία, σε περίπτωση κατά την οποία οποιοσδήποτε από αυτούς διαμένει ή διεξάγει επάγγελμα εκτός της Δημοκρατίας ή, σε περίπτωση νομικού προσώπου, έχει το εγγεγραμμένο γραφείο του ή την έδρα των εργασιών του εκτός της Δημοκρατίας:
(δ) η δικαιοδοσία του Εμπορικού Δικαστηρίου ορίζεται με βάση τις πρόνοιες των Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας του 2023, την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία, το ενωσιακό δίκαιο, οποιαδήποτε διεθνή συνθήκη ή οποιονδήποτε κανόνα ιδιωτικού διεθνούς δικαίου, περιλαμβανομένων των κανόνων του κοινοδικαίου:
13.-(1) Οποιοσδήποτε από τους διάδικους, η υπόθεση του οποίου εμπίπτει στην κατά τόπον αρμοδιότητα του Εμπορικού Δικαστηρίου, δύναται να αιτηθεί-
(α) στο Εμπορικό Δικαστήριο, στο πλαίσιο εκδίκασης εμπορικής διαφοράς, η οποία εκκρεμεί ενώπιον αυτού και η ακρόαση της οποίας δεν έχει αρχίσει, μεταφορά και εκδίκαση της υπόθεσής του από το Επαρχιακό Δικαστήριο, ή
(β) στο αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο, στο πλαίσιο υπόθεσης που αφορά εμπορική διαφορά, η οποία εκκρεμεί ενώπιον αυτού και η ακρόαση της οποίας δεν έχει ακόμα αρχίσει, μεταφορά και εκδίκαση της υπόθεσής του από το Εμπορικό Δικαστήριο.
(2) Άνευ επηρεασμού της εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 64Α του περί Δικαστηρίων Νόμου, έκαστος Δικαστής του Εμπορικού Δικαστηρίου κέκτηται εξουσία να παραπέμπει την υπόθεση για εκδίκαση στο κατά τόπον αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο, στην περίπτωση κατά την οποία-
(α) κρίνει ότι δεν έχει δικαιοδοσία να επιληφθεί αυτής βάσει των διατάξεων του παρόντος Νόμου και του σχετικού διαδικαστικού κανονισμού· ή
(β) κρίνει, κατόπιν αίτησης οποιουδήποτε των διαδίκων, ότι είναι σκόπιμο όπως η υπόθεση εκδικασθεί από το Επαρχιακό Δικαστήριο.
14.-(1) Τηρουμένων των προνοιών οποιουδήποτε διαδικαστικού κανονισμού και εξαιρουμένων των ρητώς προβλεπόμενων περιπτώσεων, στη διαδικασία ενώπιον του Εμπορικού Δικαστηρίου εφαρμόζονται, τηρουμένων των αναλογιών, οι ακόλουθες διατάξεις του περί Δικαστηρίων Νόμου:
(α) Το άρθρο 29 αναφορικά με το εφαρμοζόμενο δίκαιο.
(β) το Τέταρτο Μέρος αναφορικά με τις εξουσίες των δικαστηρίων.
(γ) το Πέμπτο Μέρος αναφορικά με τους μάρτυρες και τις αποδείξεις.
(δ) το Έβδομο Μέρος αναφορικά με την παραπομπή δικών. και
(ε) το Έβδομο Μέρος αναφορικά με την τήρηση αρχείων και τις σφραγίδες.
(2) Η δικαιοδοσία του Εμπορικού Δικαστηρίου διέπεται από δικονομία και πρακτική που καθορίζεται με διαδικαστικό κανονισμό.
15. Τηρουμένων των διατάξεων της παραγράφου 4 του Άρθρου 3 του Συντάγματος, Δικαστής του Εμπορικού Δικαστηρίου δύναται, εφόσον το συμφέρον της δικαιοσύνης το απαιτεί, να επιτρέψει τη διεξαγωγή της δικαστικής διαδικασίας και την καταχώριση των εγγράφων στην αγγλική γλώσσα, μετά από σχετικό αίτημα ενός εκ των διαδίκων, και, σε τέτοια περίπτωση, καθορίζει την αγγλική γλώσσα ως τη γλώσσα στην οποία θα διεξαχθεί η διαδικασία και στην οποία θα διατυπωθεί η απόφαση του Εμπορικού Δικαστηρίου.
16.-(1) Τηρουμένων των προνοιών του διαδικαστικού κανονισμού, κάθε απόφαση ή διαταγή του Εμπορικού Δικαστηρίου υπόκειται σε έφεση ενώπιον του Εφετείου.
(2) Ανεξαρτήτως των διατάξεων του εδαφίου (1) και οποιουδήποτε άλλου Νόμου ή διαδικαστικού κανονισμού, η απόφαση του Εμπορικού Δικαστηρίου για προδικαστική παραπομπή ζητήματος στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή για απόρριψη αιτήματος διαδίκου για τέτοια προδικαστική παραπομπή δεν υπόκειται σε έφεση.
(3) Ανεξαρτήτως των διατάξεων οποιουδήποτε άλλου Νόμου ή διαδικαστικού κανονισμού και επιπροσθέτως οποιωνδήποτε υπό τούτων χορηγούμενων εξουσιών, το Εφετείο, κατά την ακρόαση και τη διάγνωση οποιασδήποτε έφεσης, δεν δεσμεύεται από την απόφαση του Εμπορικού Δικαστηρίου για τα πραγματικά γεγονότα και κέκτηται εξουσία να αναθεωρεί προσαχθείσες αποδείξεις, να συνάγει τα δικά του συμπεράσματα, να ακούει και να δέχεται περαιτέρω αποδεικτικά μέσα και, όπου οι περιστάσεις της υπόθεσης το απαιτούν, να επανακροάται μάρτυρες και να εκδίδει οποιαδήποτε απόφαση ή διάταγμα που δικαιολογείται υπό τις περιστάσεις της υπόθεσης, περιλαμβανομένου διατάγματος για επανακρόαση της υπόθεσης από το Εμπορικό Δικαστήριο ή άλλο αρμόδιο δικαστήριο.
17. Τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 14, το Ανώτατο Δικαστήριο δύναται να εκδίδει διαδικαστικό κανονισμό για την καλύτερη εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος Μέρους και για τη ρύθμιση κάθε θέματος το οποίο εκ της φύσεώς του ρυθμίζεται με διαδικαστικό κανονισμό.
18.-(1) Καθιδρύεται Ναυτοδικείο, του οποίου αποκλειστική δικαιοδοσία είναι να ακούει και να αποφασίζει σε πρώτο βαθμό επί πάσης ναυτικής υπόθεσης.
(2)(α) Το Ναυτοδικείο συγκροτείται από δύο (2) δικαστές, οι οποίοι διορίζονται από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο.
(β) Τηρουμένων των διατάξεων της παραγράφου (α), το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο καθορίζει για όσο χρονικό διάστημα κρίνει σκόπιμο τον διοικητικό πρόεδρο του Ναυτοδικείου:
19.-(1) Απαίτηση κατά προσώπου («in personam») δύναται να καταχωριστεί ενώπιον του Ναυτοδικείου σχετικά με όλες τις ναυτικές υποθέσεις.
(2) Σε περίπτωση απαίτησης η οποία προβλέπεται στις παραγράφους (α), (β), (ε) και (κ) του ορισμού του όρου «ναυτική υπόθεση», δύναται να καταχωριστεί ενώπιον του Ναυτοδικείου απαίτηση κατά πράγματος («in rem») εναντίον πλοίου, αεροσκάφους ή περιουσιακού στοιχείου σχετικά με τα οποία εγείρεται η απαίτηση ή το ζήτημα.
(3) Σε περίπτωση κατά την οποία υπάρχει ναυτικό προνόμιο επίσχεσης ή άλλο εμπράγματο βάρος σε πλοίο, αεροσκάφος ή άλλο περιουσιακό στοιχείο για το ποσό της απαίτησης δύναται να καταχωριστεί ενώπιον του Ναυτοδικείου απαίτηση κατά πράγματος κατά τέτοιου πλοίου, αεροσκάφους ή περιουσιακού στοιχείου.
(4) Σε περίπτωση απαίτησης η οποία προβλέπεται στις παραγράφους (ζ) έως (ιθ) του ορισμού του όρου «ναυτική υπόθεση», όταν η απαίτηση προκύπτει σχετικά με πλοίο ή αεροσκάφος και το πρόσωπο που θα ήταν υπαίτιο σε απαίτηση κατά προσώπου ήταν, κατά τον χρόνο που προέκυψε το δικαίωμα έγερσης της απαίτησης, ο ιδιοκτήτης ή ναυλωτής του πλοίου ή είχε την κατοχή ή τον έλεγχο του πλοίου, δύναται να καταχωριστεί ενώπιον του Ναυτοδικείου απαίτηση κατά πράγματος, ανεξαρτήτως εάν η απαίτηση δύναται να οδηγήσει σε ναυτικό προνόμιο επίσχεσης επί του πλοίου, εναντίον-
(α) του πλοίου, εάν κατά τον χρόνο καταχώρισης της απαίτησης, το εν λόγω πρόσωπο είναι είτε ο κατ’ ωφέλιμη κυριότητα δικαιούχος του πλοίου, κατέχοντας το σύνολο των μεριδίων του πλοίου, είτε ο ναυλωτής, σύμφωνα με ναυλοσύμφωνο κατά παραχώρηση· ή
(β) άλλου πλοίου του οποίου, κατά τον χρόνο καταχώρισης της απαίτησης, το εν λόγω πρόσωπο είναι ο κατ’ ωφέλιμη κυριότητα δικαιούχος, κατέχοντας το σύνολο των μεριδίων αυτού.
(5) Σε περίπτωση απαίτησης για ρυμούλκηση ή πλοήγηση σχετικά με αεροσκάφος, δύναται να καταχωρισθεί ενώπιον του Ναυτοδικείου απαίτηση κατά πράγματος κατά του εν λόγω αεροσκάφους, εφόσον κατά τον χρόνο καταχώρισης της απαίτησης ο κατ’ ωφέλιμη κυριότητα δικαιούχος θα ήταν υπόλογος σε απαίτηση κατά προσώπου.
(6) Σε περίπτωση κατά την οποία το Ναυτοδικείο κατά την άσκηση των εξουσιών του διατάζει την πώληση οποιουδήποτε πλοίου, αεροσκάφους ή άλλου περιουσιακού στοιχείου, έχει δικαιοδοσία να ακούει και να αποφασίζει για οποιοδήποτε ζήτημα προκύπτει ως προς τον δικαιούχο των εσόδων από την πώληση.
(7) Προκειμένου να αποφασισθεί, για τους σκοπούς των διατάξεων των εδαφίων (4) και (5), κατά πόσο πρόσωπο είναι υπόλογο σε απαίτηση κατά προσώπου, θεωρείται ότι το πρόσωπο αυτό έχει τη συνήθη διαμονή του ή διεξάγει επάγγελμα ή έχει ως έδρα των εργασιών του τη Δημοκρατία.
(8) Σε περίπτωση απαίτησης η οποία προβλέπεται στις παραγράφους (ζ) έως (ιθ) του ορισμού του όρου «ναυτική υπόθεση», εάν έχει επιδοθεί ένταλμα σε πλοίο ή αυτό έχει κατασχεθεί συντηρητικά στο πλαίσιο απαίτησης κατά πράγματος, που καταχωρίσθηκε για εκτέλεση τέτοιας απαίτησης, σε κανένα άλλο πλοίο δεν επιδίδεται ένταλμα ούτε κατάσχεται συντηρητικά στην ίδια ή άλλη απαίτηση κατά πράγματος που έχει καταχωρισθεί για εκτέλεση μιας τέτοιας απαίτησης:
20.-(1) Οι συνεδρίες του Ναυτοδικείου διεξάγονται στην κύρια πόλη της επαρχίας στην οποία έχει την έδρα του, σε κτίριο το οποίο ήθελε καθορισθεί ειδικά για τον σκοπό αυτό από τον Υπουργό, κατόπιν συνεννόησης με το Ανώτατο Δικαστήριο, με γνωστοποίηση που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, και για τον σκοπό αυτό η Δημοκρατία διαιρείται, ανάλογα, σε επαρχίες.
(2) Το Ανώτατο Δικαστήριο δύναται με διαδικαστικό κανονισμό να διαφοροποιεί τα όρια των επαρχιών, να ενοποιεί δύο (2) ή περισσότερες επαρχίες ή να διαιρεί οποιαδήποτε επαρχία για σκοπούς λειτουργίας του Ναυτοδικείου.
(3) Εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά από διαδικαστικό κανονισμό, το Ναυτοδικείο λειτουργεί καθ’ όλην τη διάρκεια του έτους.
21. Ουδείς διορίζεται ως Δικαστής του Ναυτοδικείου, εκτός εάν έχει τα προσόντα που απαιτούνται για τον διορισμό στη θέση Προέδρου Επαρχιακού Δικαστηρίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Δικαστηρίων Νόμου, διαθέτει ευρεία γνώση σε θέματα ναυτικών υποθέσεων ή/και αποδεδειγμένη εμπειρία στον χειρισμό δικαστικών υποθέσεων οι οποίες εμπίπτουν στη δικαιοδοσία του Ναυτοδικείου και έχει πολύ καλή γνώση της αγγλικής γλώσσας.
22. Ο Δικαστής του Ναυτοδικείου αποτελεί μόνιμο μέλος της δικαστικής υπηρεσίας της Δημοκρατίας και είναι κατά πάντα ισότιμος με Πρόεδρο Επαρχιακού Δικαστηρίου.
23. Ο Δικαστής του Ναυτοδικείου απολαύει της ίδιας μισθοδοσίας και υπηρετεί υπό τους ίδιους όρους με τους οποίους υπηρετούν οι κάτοχοι θέσης Προέδρου Επαρχιακού Δικαστηρίου.
24. Ο Δικαστής του Ναυτοδικείου πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του δίδει και υπογράφει ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου ή δύο (2) μελών αυτού τη διαβεβαίωση προς τη Δημοκρατία και τον δικαστικό όρκο που καθορίζονται στον Πίνακα του περί Δικαστηρίων Νόμου.
25. Σε περίπτωση προσωρινής απουσίας, κωλύματος ή ανικανότητας Δικαστή του Ναυτοδικείου να ασκεί τα καθήκοντά του, το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο δύναται να διορίσει άλλο μέλος της δικαστικής υπηρεσίας της Δημοκρατίας για να εκτελεί προσωρινά τα καθήκοντα και να ασκεί τις εξουσίες Δικαστή του Ναυτοδικείου για το χρονικό διάστημα και υπό τους όρους που καθορίζονται στο έγγραφο διορισμού του.
26. Στο Ναυτοδικείο υπηρετεί αριθμός Πρωτοκολλητών και υπαλλήλων, οι εξουσίες, τα καθήκοντα και οι ευθύνες των οποίων καθορίζονται από το Ανώτατο Δικαστήριο με σχετικό διαδικαστικό κανονισμό:
27. Το Ναυτοδικείο έχει πρωτόδικη δικαιοδοσία να ακούει και να αποφασίζει επί πάσης ναυτικής υποθέσεως, όπως προβλέπεται από τις διατάξεις του παρόντος Νόμου, οποιουδήποτε άλλου Νόμου ή διαδικαστικού κανονισμού ή από οποιαδήποτε συμφωνία των μερών ή που προκύπτει με βάση το ενωσιακό δίκαιο, διεθνή συνθήκη ή οποιονδήποτε κανόνα του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου, ανεξαρτήτως-
(α) εάν το πλοίο είναι κυπριακής ιδιοκτησίας ή είναι εγγεγραμμένο στο κυπριακό νηολόγιο·
(β) της μόνιμης κατοικίας ή της διαμονής ή της διεξαγωγής του επαγγέλματος του εναγομένου ή του καθ’ ου η αίτηση ή, σε περίπτωση νομικού προσώπου, του τόπου που βρίσκεται το εγγεγραμμένο γραφείο ή η έδρα των εργασιών του·
(γ) του τόπου που προκύπτουν οι απαιτήσεις·
(δ) εάν σε περίπτωση ύπαρξης υποθηκών ή/και επιβαρύνσεων, αυτές είναι εγγεγραμμένες στην Κύπρο ή όχι, είναι νομικές ή κατά το δίκαιο της επιείκειας, περιλαμβανομένων των υποθηκών και εμπράγματων βαρών και επιβαρύνσεων που δημιουργήθηκαν βάσει αλλοδαπού δικαίου.
28.-(1) Τηρουμένων των προνοιών οποιουδήποτε διαδικαστικού κανονισμού και εξαιρουμένων των ρητά προβλεπόμενων περιπτώσεων, στη διαδικασία ενώπιον του Ναυτοδικείου εφαρμόζονται, τηρουμένων των αναλογιών, οι ακόλουθες διατάξεις του περί Δικαστηρίων Νόμου:
(α) Το άρθρο 29 αναφορικά με το εφαρμοζόμενο δίκαιο.
(β) το Μέρος Τέταρτο αναφορικά με τις εξουσίες των δικαστηρίων.
(γ) το Μέρος Πέμπτο αναφορικά με τους μάρτυρες και τις αποδείξεις.
(δ) το Μέρος Έβδομο αναφορικά με την παραπομπή δικών. και
(ε) το Μέρος Όγδοο αναφορικά με την τήρηση αρχείων και τις σφραγίδες.
(2) Η δικαιοδοσία του Ναυτοδικείου διέπεται από δικονομία και πρακτική που καθορίζεται με διαδικαστικό κανονισμό.
29. Τηρουμένων των διατάξεων της παραγράφου 4 του Άρθρου 3 του Συντάγματος, Δικαστής του Ναυτοδικείου δύναται, εφόσον το συμφέρον της δικαιοσύνης το απαιτεί, να επιτρέψει τη διεξαγωγή της δικαστικής διαδικασίας και την καταχώριση των εγγράφων στην αγγλική γλώσσα μετά από σχετικό αίτημα ενός εκ των διαδίκων και σε τέτοια περίπτωση, καθορίζει την αγγλική γλώσσα ως τη γλώσσα στην οποία θα διεξαχθεί η διαδικασία και στην οποία θα διατυπωθεί η απόφαση του Ναυτοδικείου.
30.-(1) Τηρουμένων των προνοιών του σχετικού διαδικαστικού κανονισμού, κάθε απόφαση ή διαταγή του Ναυτοδικείου υπόκειται σε έφεση ενώπιον του Εφετείου.
(2) Ανεξαρτήτως των διατάξεων του εδαφίου (1) και οποιουδήποτε άλλου Νόμου ή διαδικαστικού κανονισμού, η απόφαση του Ναυτοδικείου για προδικαστική παραπομπή ζητήματος στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή για απόρριψη αιτήματος διαδίκου για τέτοια προδικαστική παραπομπή δεν υπόκειται σε έφεση.
(3) Ανεξαρτήτως των διατάξεων οποιουδήποτε άλλου Νόμου ή διαδικαστικού κανονισμού και επιπροσθέτως οποιωνδήποτε υπό τούτων χορηγούμενων εξουσιών, το Εφετείο, κατά την ακρόαση και τη διάγνωση οποιασδήποτε έφεσης, δεν δεσμεύεται από την απόφαση του Ναυτοδικείου για τα πραγματικά γεγονότα και κέκτηται εξουσία να αναθεωρεί προσαχθείσες αποδείξεις, να συνάγει τα δικά του συμπεράσματα, να ακούει και να δέχεται περαιτέρω αποδεικτικά μέσα και, όπου οι περιστάσεις της υπόθεσης το απαιτούν, να επανακροάται μάρτυρες και να εκδίδει απόφαση ή διάταγμα που δικαιολογείται υπό τις περιστάσεις της υπόθεσης, περιλαμβανομένου διατάγματος για επανακρόαση της υπόθεσης από το Ναυτοδικείο ή άλλο αρμόδιο δικαστήριο.
31. Τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου 28, το Ανώτατο Δικαστήριο δύναται να εκδίδει διαδικαστικό κανονισμό για την καλύτερη εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος Μέρους και για τη ρύθμιση κάθε θέματος που εκ της φύσεώς του ρυθμίζεται με διαδικαστικό κανονισμό.
32.-(1) Επιφυλασσομένων των διατάξεων των εδαφίων (2) και (3), ο παρών Νόμος τίθεται σε ισχύ από την ημερομηνία δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας.
(2) Οι διατάξεις του άρθρου 3, στην έκταση που αυτές χορηγούν στο Εμπορικό Δικαστήριο συντρέχουσα δικαιοδοσία με το Επαρχιακό Δικαστήριο, και των άρθρων 11, 12 και 13, τίθενται σε ισχύ από την ημερομηνία δημοσίευσης γνωστοποίησης του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας για τη συγκρότηση του Εμπορικού Δικαστηρίου και την ετοιμότητά του να λειτουργήσει.
(3) Οι διατάξεις των άρθρων 18, 19 και 27 τίθενται σε ισχύ από την ημερομηνία δημοσίευσης γνωστοποίησης του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας για τη συγκρότηση του Ναυτοδικείου και την ετοιμότητά του να λειτουργήσει.
33.-(1)(α) Το Επαρχιακό Δικαστήριο διατηρεί και ασκεί την πρωτοβάθμια αυτού δικαιοδοσία για τις εμπορικές διαφορές και τις ναυτικές υποθέσεις, έως την ημερομηνία δημοσίευσης στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας των προβλεπόμενων στα εδάφια (2) και (3) του άρθρου 32, αντίστοιχων, γνωστοποιήσεων.
(β) Κατά την ημερομηνία δημοσίευσης της προβλεπόμενης στο εδάφιο (2) του άρθρου 32 γνωστοποίησης, οι εκκρεμούσες ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου εμπορικές διαφορές, η ακρόαση των οποίων δεν έχει αρχίσει κατά την ημερομηνία αυτή, δύναται να μεταβιβασθούν στο καθιδρυόμενο με τον παρόντα Νόμο Εμπορικό Δικαστήριο, κατόπιν αίτησης των διαδίκων, προς συνέχιση της δικαστικής διαδικασίας και έκδοση απόφασης:
(γ) Κατά την ημερομηνία δημοσίευσης της προβλεπόμενης στο εδάφιο (3) του άρθρου 32 γνωστοποίησης, οι ναυτικές υποθέσεις οι οποίες εκκρεμούν ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου κατά την ενάσκηση της δικαιοδοσίας αυτού ως Ναυτοδικείου, η οποία δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου μεταβιβάζεται στο καθιδρυόμενο με τον παρόντα Νόμο Ναυτοδικείο, και η ακρόαση των οποίων δεν έχει αρχίσει κατά την ημερομηνία αυτή, μεταβιβάζονται στο Ναυτοδικείο προς συνέχιση της δικαστικής διαδικασίας και έκδοση απόφασης:
(2)(α) Το Ανώτατο Δικαστήριο διατηρεί και ασκεί την πρωτόδικη δικαιοδοσία του επί ναυτικών υποθέσεων δυνάμει των διατάξεων της παραγράφου (α) του άρθρου 19 του περί Δικαστηρίων Νόμου, έως την ημερομηνία δημοσίευσης στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας της προβλεπόμενης στο εδάφιο (3) του άρθρου 32 του παρόντος Νόμου γνωστοποίησης.
(β) Κατά την ημερομηνία δημοσίευσης της προβλεπόμενης στο εδάφιο (3) του άρθρου 32 γνωστοποίησης, οι ναυτικές υποθέσεις οι οποίες εκκρεμούν ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου κατά την ενάσκηση της πρωτοβάθμιας δικαιοδοσίας αυτού, η οποία δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου μεταβιβάζεται στο καθιδρυόμενο με τον παρόντα Νόμο Ναυτοδικείο, και η ακρόαση των οποίων δεν έχει αρχίσει κατά την ημερομηνία αυτή, μεταβιβάζονται στο Ναυτοδικείο προς συνέχιση της δικαστικής διαδικασίας και έκδοση απόφασης:
Ο παρών Νόμος [Σ.Σ.: δηλαδή ο Ν. 52(Ι)/2023] τίθεται σε ισχύ κατά την ημερομηνία η οποία καθορίζεται στην προβλεπόμενη στις διατάξεις του εδαφίου (2) του άρθρου 22 του περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) (Τροποποιητικού) Νόμου του 2022 Γνωστοποίηση [Σ.Σ: δηλαδή του Ν. 145(Ι)/2022].
Ο παρών Νόμος [Σ.Σ.: δηλαδή ο Ν. 112(Ι)/2023] τίθεται σε ισχύ από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος των Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας του 2023.