ΜΕΡΟΣ IV ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΙΑΤΡΙΚΩΣ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
Μέθοδοι Ι.Υ.Α. και συναφείς τεχνικές

17.-(1) Μέθοδοι της Ι.Υ.Α. περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:

(α) τεχνητή σπερματέγχυση· και

(β) εξωσωματική γονιμοποίηση και μεταφορά εμβρύων.

(2) Για σκοπούς του παρόντος Νόμου, τεχνικές συναφείς προς τις παραπάνω μεθόδους περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:

(α) Ενδοσαλπιγγική μεταφορά γαμετών∙

(β) ενδοσαλπιγγική μεταφορά ζυγωτών∙

(γ) ενδοωαριακή εισαγωγή σπερματοζωαρίου∙

(δ) κρυοσυντήρηση εμβρύων και σπέρματος∙

(ε) υποβοηθούμενη εκκόλαψη∙

(στ) προεμφυτευτική γενετική διάγνωση· και

(ζ) οποιαδήποτε άλλη μέθοδο ήθελε εγκριθεί από το Συμβούλιο.

Γενικοί περιορισμοί

18.-(1) Για σκοπούς του παρόντος Νόμου, απαγορεύεται:

(α) Η επίμειξη γενετικού υλικού δύο (2) ατόμων του ιδίου φύλου σε οποιοδήποτε στάδιο της Ι.Υ.Α.·

(β) η εκ των προτέρων δημιουργία εμβρύου in vitro χωρίς την ύπαρξη ζευγαριού ή μονήρους γυναίκας αποδέκτη με τη χρήση γαμετών από δύο δότες με σκοπό την διάθεσή τους σε υπογόνιμα ζευγάρια∙

(γ) η τοποθέτηση ζωϊκών γαμετών ή ζωικών εμβρύων σε γυναίκα∙

(δ) η παραβίαση οποιασδήποτε διάταξης του περί της Σύμβασης για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της Αξιοπρέπειας του Ανθρώπου αναφορικά με την εφαρμογή της Βιολογίας και Ιατρικής (Κυρωτικός) και άλλες Συναφείς με την Εφαρμογή της Σύμβασης Διατάξεις Νόμου ,

(ε) η αντικατάσταση πυρήνα κυττάρου γαμέτη με πυρήνα κυττάρου ανθρώπινου όντος και η επακόλουθη δημιουργία εμβρύου∙

(στ) η διαφοροποίηση της γενετικής δομής κυττάρου ενώ αυτό αποτελεί μέρος εμβρύου εκτός από τις περιπτώσεις που αυτό αποσκοπεί στην ανίχνευση και θεραπεία σοβαρής γενετικής νόσου·

(ζ) η τοποθέτηση εμβρύου σε ζώο·

(η) η δημιουργία εμβρύου in vitro για σκοπούς έρευνας·

(θ) η έρευνα σε έμβρυα in vitro που δημιουργήθηκαν με σκοπό την επίτευξη εγκυμοσύνης με την εφαρμογή μεθόδων Ι.Υ.Α., εκτός από τις περιπτώσεις κατά τις οποίες δημιουργήθηκαν πλεονάσματα εμβρύων που προέκυψαν μετά από θεραπεία Ι.Υ.Α., εφόσον εξασφαλιστεί η συγκατάθεση του ζευγαριού και υπό την προϋπόθεση ότι έχει ληφθεί έγκριση από το Συμβούλιο και την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής.

(ι) η απόσπαση εμβρυικών βλαστοκυττάρων από έμβρυο για σκοπούς έρευνας εκτός κατόπιν εξασφάλισης ειδικής άδειας του Συμβουλίου·

(ια) η εισαγωγή ή/και η διακίνηση εμβρύων με σκοπό την εξαγωγή εμβρυικών βλαστοκυττάρων:

Νοείται ότι, επιτρέπεται η εισαγωγή εμβρύων αποθανατοποιημένων βλαστοκυττάρων που δημιουργήθηκαν πριν το έτος 2002 για σκοπούς έρευνας, εφόσον έχει εξασφαλιστεί θετική βιοηθική αξιολόγηση της έρευνας από την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής.

(2) Απαγορεύεται η κλωνοποίηση για αναπαραγωγικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς, η δημιουργία ανθρωπίνων εμβρύων ανδρογενετικών ή γυναικογενετικών, χιμαιρών και υβριδίων.

(3) Απαγορεύεται η αφαίρεση και κρυοσυντήρηση ορχικού ιστού και ωοθηκικού ιστού από δότη.

(4) Απαγορεύεται η επιλογή φύλου, εκτός αν αυτή γίνεται για να αποφευχθεί σοβαρή νόσος του εμβρύου η οποία συνδέεται με το φύλο και σε τέτοια περίπτωση λαμβάνεται η γραπτή έγκριση του Συμβουλίου.

(5) Τηρουμένων των διατάξεων του περί Προτύπων Ποιότητας και Ασφάλειας (Δωρεά, Προμήθεια, Έλεγχος, Επεξεργασία, Συντήρηση, Αποθήκευση και Διανομή) Ανθρώπινων Ιστών, Κυττάρων και Παράγωγων Προϊόντων Νόμου και του εδαφίου (2) του άρθρου 32, δότης γαμετών δύναται να δωρίσει γαμέτες μόνο μια φορά για χρήση από μία οικογένεια ή ένα μονήρες άτομο και κάθε Μ.Ι.Υ.Α. οφείλει πριν χρησιμοποιήσει τους γαμέτες συγκεκριμένου δότη να επιβεβαιώσει έπειτα από έλεγχο του σχετικού μητρώου, του οποίου η τήρηση προβλέπεται στην παράγραφο (γ) του εδαφίου (1) του άρθρου 12, ότι ο δότης αυτός δεν έχει δωρίσει γαμέτες στο παρελθόν:

Νοείται ότι δότης γαμετών δύναται να δωρίσει γαμέτες πέραν της μιας φοράς-

(α) Σε περίπτωση που οι γαμέτες του θα χρησιμοποιηθούν για σκοπούς εφαρμογής μεθόδων Ι.Υ.Α. στη Δημοκρατία σε πρόσωπο που αποδεδειγμένα είναι μόνιμος κάτοικος εξωτερικού, όπως αυτό πιστοποιείται από τις αρχές του κράτους από το οποίο προέρχεται ή/και σε περίπτωση που οι γαμέτες του θα αποσταλούν σε ίδρυμα ιστών ή/και ΜΙ.Υ.Α. του εξωτερικού:

Νοείται ότι, σε περίπτωση που η Μ.Ι.Υ.Α. θα εφαρμόσει μεθόδους Ι.Υ.Α. σε πρόσωπο που είναι μόνιμος κάτοικος εξωτερικού, η μονάδα τηρεί τις διατάξεις της νομοθεσίας της χώρας καταγωγής του προσώπου αυτού όσον αφορά τη συχνότητα χρήσης γαμετών ανά οικογένεια.

(β) σε περίπτωση που οι γαμέτες του θα χρησιμοποιηθούν για σκοπούς εφαρμογής μεθόδων Ι.Υ.Α. στη Δημοκρατία, για μελλοντική χρήση από την ίδια οικογένεια ή το μονήρες άτομο και.

(γ) σε περίπτωση που δεν έχει επιτευχθεί εγκυμοσύνη και τοκετός για την οικογένεια ή το μονήρες άτομο από το συγκεκριμένο δότη, για να χρησιμοποιηθούν από άλλη οικογένεια ή άλλο μονήρες άτομο.

(6) Σε περίπτωση που το Συμβούλιο διαπιστώσει παραβίαση των διατάξεων του παρόντος άρθρου από Μ.Ι.Υ.Α., αναστέλλει την άδεια λειτουργίας της για δύο (2) χρόνια και επιβάλλει σε αυτή διοικητικό πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τις εκατόν χιλιάδες ευρώ (€100.000) και σε περίπτωση διαπίστωσης δεύτερης παράβασης των διατάξεων του παρόντος άρθρου, το Συμβούλιο επιβάλλει οριστική ανάκληση της άδειας λειτουργίας και διοικητικό πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τις εκατόν πενήντα χιλιάδες ευρώ (€150.000)·

(7) Ανεξάρτητα από τις διατάξεις του εδαφίου (6), πρόσωπο το οποίο παραβιάζει τις διατάξεις του παρόντος άρθρου διαπράττει ποινικό αδίκημα και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα επτά (7) χρόνια.

Προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος

19.-(1) O προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος διενεργείται μόνο κατ’ επιλογήν του ενδιαφερόμενου ζευγαριού ή της μονήρους γυναίκας, εφόσον προηγηθεί η απαιτούμενη μη καθοδηγούμενη γενετική συμβουλευτική και με την έγγραφη συγκατάθεση είτε του ζευγαριού είτε της μονήρους γυναίκας, στην οποία αναγράφεται ότι η πραγματοποίηση της συγκεκριμένης ιατρικής πράξης διενεργείται με αποκλειστικό σκοπό να διαγνωσθεί εάν το έμβρυο είναι φορέας γενετικών ανωμαλιών, και αποσκοπεί μόνο στο να αποτραπεί η γέννηση νοσούντος τέκνου.

(2) Μ.Ι.Υ.Α. η οποία προβαίνει σε προεμφυτευτικό γενετικό έλεγχο διαθέτει την αναγκαία τεχνογνωσία και τον απαιτούμενο εξοπλισμό ή συνεργάζεται με αντίστοιχη μονάδα ή εργαστήριο, το οποίο πληροί τις προϋποθέσεις που διέπουν τη λειτουργία του.

(3) Πληροφορίες που προήλθαν από τον προεμφυτευτικό γενετικό έλεγχο των εμβρύων για επιλογή φύλου, δεν τυγχάνουν χρήσης από Μ.Ι.Υ.Α. εκτός από τις περιπτώσεις κατά τις οποίες με την επιλογή φύλου αποφεύγεται σοβαρή κληρονομική νόσος που σχετίζεται με το φύλο.

(4) Ανεξαρτήτως των διατάξεων του εδαφίου (3), Μ.Ι.Υ.Α. δύναται να χρησιμοποιεί πληροφορίες που προήλθαν από τον προεμφυτευτικό γενετικό έλεγχο των εμβρύων με σκοπό τη θεραπεία άλλων τέκνων, υπό την προϋπόθεση ότι θα εξασφαλίσει εκ των προτέρων τη γραπτή έγκριση του Συμβουλίου.

(5) Πρόσωπο το οποίο προβαίνει σε προεμφυτευτικό γενετικό έλεγχο κατά παράβαση των διατάξεων του παρόντος άρθρου είναι ένοχο αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις εκατό χιλιάδες ευρώ (€100.000).

(6) Σε περίπτωση κατά την οποία το Συμβούλιο διαπιστώσει ότι Μ.Ι.Υ.Α. διενεργεί προεμφυτευτικό γενετικό έλεγχο κατά παράβαση των διατάξεων του παρόντος άρθρου, επιβάλλει στη Μ.Ι.Υ.Α. διοικητικό πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τις εκατόν χιλιάδες ευρώ (€100.000) και αναστέλλει την άδεια λειτουργίας της για ένα (1) χρόνο και σε περίπτωση διαπίστωσης δεύτερης παράβασης, το Συμβούλιο επιβάλλει οριστική ανάκληση της άδειας λειτουργίας της.

Έρευνα σε γαμέτες

20.-(1) Έρευνα επιτρέπεται σε γαμέτες όταν ο σκοπός της έρευνας είναι η απόκτηση σημαντικών γνώσεων για την πρόοδο της Ι.Υ.Α. σε σχέση με την επιτυχή εμφύτευση εμβρύου και τη γέννηση υγιούς παιδιού:

Νοείται ότι, οι γαμέτες αυτοί δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για δημιουργία εμβρύου in vitro.

(2) Η έρευνα που αναφέρεται στο εδάφιο (1) διενεργείται υπό τις εξής προϋποθέσεις:

(α) Έχει ληφθεί έγκριση ερευνητικού πρωτοκόλλου για τη συγκεκριμένη έρευνα από την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής μετά από τη δέουσα βιοηθική και επιστημονική αξιολόγηση:

Νοείται ότι, η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής δύναται όπου το κρίνει αναγκαίο, να ζητήσει την προηγούμενη ανεξάρτητη επιστημονική αξιολόγηση του ερευνητικού πρωτοκόλλου∙

(β) έχει πραγματοποιηθεί προηγουμένως αντίστοιχος πειραματισμός σε ζώα όπου αυτό είναι επιστημονικά εφικτό∙

(γ) υπάρχει αναγκαία επιστημονική γνώση, τεχνογνωσία και απαιτούμενος εξοπλισμός στη διάθεση της ερευνητικής ομάδας.

(3) Σε περίπτωση που το Συμβούλιο διαπιστώσει ότι πρόσωπο δημιουργεί έμβρυα για ερευνητικούς σκοπούς ή διενεργεί έρευνα κατά παράβαση των διατάξεων του παρόντος άρθρου, επιβάλλει σε αυτό διοικητικό πρόστιμο μέχρι εκατό χιλιάδες ευρώ (€100.000) και σε περίπτωση διαπίστωσης δεύτερης παράβασης επιβάλλει σε αυτό διοικητικό πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τις εκατόν πενήντα χιλιάδες ευρώ (€150.000)·

(4) Τηρουμένων των διατάξεων του εδαφίου (3), πρόσωπο το οποίο παραβιάζει τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, διαπράττει ποινικό αδίκημα και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα επτά (7) χρόνια.

Προϋποθέσεις εφαρμογής των μεθόδων Ι.Υ.Α

21.-(1) Οι μέθοδοι Ι.Υ.Α. εφαρμόζονται σε ενήλικα πρόσωπα μέχρι την ηλικία φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής του υποβοηθούμενου προσώπου.

(2) Ως ανώτερο όριο ηλικίας φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής γυναίκας που υποβάλλεται σε Ι.Υ.Α. θεωρείται το πεντηκοστό τρίτο (53) έτος της ηλικίας της.

(3) Πριν από την υποβολή σε μεθόδους Ι.Υ.Α. διενεργείται υποχρεωτικός εργαστηριακός/βιολογικός έλεγχος, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 37 του περί Προτύπων Ποιότητας και Ασφάλειας (Δωρεά, Προμήθεια, Έλεγχος, Επεξεργασία, Συντήρηση, Αποθήκευση και Διανομή) Ανθρώπινων Ιστών και Κυττάρων Νόμου, καθώς και υποχρεωτικός εργαστηριακός/βιολογικός έλεγχος για οποιοδήποτε άλλο νόσημα ήθελε καθορισθεί από το Συμβούλιο σε συνεργασία με την αρμόδια αρχή και ακολουθεί γνωστοποίηση για τα επιπρόσθετα αυτά νοσήματα για τα οποία θα πρέπει να διενεργηθεί βιολογικός έλεγχος που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας.

(4) Σε περίπτωση που τα πρόσωπα που μετέχουν στην εφαρμογή των μεθόδων Ι.Υ.Α. είναι οροθετικοί στον ιό της επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας ή άλλων μεταδοτικών ασθενειών ακολουθούνται οι ειδικές οδηγίες του σχετικού Κώδικα Πρακτικής του Συμβουλίου.

(5)(α) Μονήρης γυναίκα δύναται να αιτείται από Μ.Ι.Υ.Α. την εφαρμογή μεθόδου υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, υποβάλλοντας αίτηση η οποία καθορίζεται από το Συμβούλιο σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 52.

(β) Η Μ.Ι.Υ.Α. εκδίδει πιστοποιητικό στο οποίο αναφέρεται κατά πόσο η μονήρης γυναίκα η οποία υποβάλλει αίτηση δυνάμει της παραγράφου (α) είναι η τεκμαιρόμενη ή η παρένθετη μητέρα και τηρεί αντίγραφο του εν λόγω πιστοποιητικού σε σχετικό αρχείο.

(6) Πρόσωπο, το οποίο προβαίνει σε εφαρμογή μεθόδων Ι.Υ.Α. κατά παράβαση του ορίου ηλικίας που προβλέπεται στο εδάφιο (2), διαπράττει ποινικό αδίκημα και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει το έναν (1) χρόνο ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις πενήντα χιλιάδες ευρώ (€50.000) ή και στις δύο αυτές ποινές.

(7) Πρόσωπο, το οποίο προβαίνει σε εφαρμογή μεθόδων Ι.Υ.Α. χωρίς τον απαιτούμενο βιολογικό έλεγχο ή την άδεια του Συμβουλίου, σύμφωνα με τα εδάφια (3) και (4), διαπράττει ποινικό αδίκημα και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα τρία (3) χρόνια.

(8) Σε περίπτωση που το Συμβούλιο διαπιστώσει ότι πρόσωπο, προβαίνει σε εφαρμογή μεθόδων Ι.Υ.Α. κατά παράβαση του ορίου ηλικίας που προβλέπεται στο εδάφιο (2) επιβάλλει σε αυτό διοικητικό πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τις τριάντα χιλιάδες ευρώ (€30.000) και προσωρινή ανάκληση της άδειας λειτουργίας της Μ.Ι.Υ.Α. από τρεις (3) μέχρι έξι (6) μήνες, ενώ σε περίπτωση διαπίστωσης δεύτερης παραβίασης το Συμβούλιο επιβάλλει οριστική ανάκληση της άδειας·

(9) Σε περίπτωση που το Συμβούλιο διαπιστώσει ότι πρόσωπο, προβαίνει σε εφαρμογή Ι.Υ.Α. χωρίς την τήρηση των διατάξεων των εδαφίων (3) και (4) επιβάλλει σε αυτό διοικητικό πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τις πενήντα χιλιάδες ευρώ (€50.000).

Παρένθετη μητρότητα

22.-(1) Η μεταφορά στο σώμα άλλης γυναίκας εμβρύων ξένων προς την ίδια και η κυοφορία από αυτήν επιτρέπεται με διάταγμα δικαστηρίου που εκδίδεται πριν από την τοποθέτηση των εμβρύων στη μήτρα της παρένθετης μητέρας και εφόσον προηγηθεί η εξασφάλιση σχετικής έγκρισης του Συμβουλίου καθώς και η σύναψη γραπτής και χωρίς αντάλλαγμα συμφωνίας μεταξύ του ζευγαριού ή της μονήρους γυναίκας που επιδιώκει να αποκτήσει τέκνο και της γυναίκας που θα το κυοφορήσει, καθώς και του συζύγου της, στην περίπτωση που αυτή είναι έγγαμη.

(2)(α) Τηρουμένων των διατάξεων του εδαφίου (5) του άρθρου 25, η παρένθετη μητέρα δεν είναι γονέας του παιδιού.

(β) Το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα που επιδιώκει την απόκτηση τέκνου μέσω παρένθετης μητρότητας είναι οι γονείς του τέκνου που θα γεννηθεί και ως τέτοιοι έχουν όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που η ιδιότητα αυτή συνεπάγεται.

(3) Το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα υποχρεούται να παραλάβει το τέκνο αμέσως μετά τη γέννησή του και σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να αρνηθεί να παραλάβει το τέκνο ή να το εγκαταλείψει για οποιοδήποτε λόγο.

(4) Το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα που απέκτησε τέκνο μέσω παρένθετης μητρότητας και το οποίο αρνείται να το παραλάβει ή το εγκαταλείπει για οποιοδήποτε λόγο διαπράττει ποινικό αδίκημα και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα πέντε (5) χρόνια.

(5) Ο αριθμός των εμβρύων που μεταφέρονται στην ενδομήτρια κοιλότητα της παρένθετης μητέρας καθορίζεται στο άρθρο 28.

(6) Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, ο όρος «αντάλλαγμα» δεν περιλαμβάνει-

(α) την καταβολή των δαπανών που απαιτούνται για την επίτευξη της εγκυμοσύνης, την κυοφορία, τον τοκετό και τη λοχεία·

(β) κάθε θετική ζημιά της κυοφόρου εξαιτίας αποχής της από την εργασία, καθώς και τις αμοιβές για εξαρτημένη εργασία, τις οποίες αποστερήθηκε λόγω απουσίας με σκοπό την επίτευξη της εγκυμοσύνης, και λόγω της κυοφορίας, του τοκετού και της λοχείας.

(7) (α) Το μέγιστο ύψος των καλυπτόμενων δαπανών και η χρονική περίοδος για την οποία καταβάλλονται αποζημιώσεις καθορίζεται με διάταγμα του Υπουργού που εκδίδεται μετά από εισήγηση του Συμβουλίου.

(β) Το ανώτατο ποσό που καθορίζεται στο διάταγμα δεν καλύπτει τα έξοδα τυχόν επιλόχειων επιπλοκών, οι οποίες θα καλύπτονται από το ζευγάρι αφού τεκμηριωθούν κατάλληλα από τους παροχείς των σχετικών ιατρικών υπηρεσιών.

(8) Γυναίκα δύναται να κυοφορήσει ως παρένθετη μητέρα έως και δύο (2) φορές, δεδομένου ότι έκαστος κύκλος κύησης οδηγεί στη γέννα, ανεξαρτήτως του αριθμού κυήσεων που πραγματοποιεί για απόκτηση δικού της τέκνου.

(9) Γυναίκα δύναται να κυοφορήσει ως παρένθετη μητέρα, υπό την προϋπόθεση ότι έχει προηγουμένως αποκτήσει τουλάχιστον ένα (1) δικό της τέκνο.

Διαδικασία ενώπιον Συμβουλίου Ι.Υ.Α. για απόκτηση τέκνου με παρένθετη μητέρα

23.-(1) Το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα που επιθυμεί να αποκτήσει παιδί με τη μέθοδο της παρένθετης μητρότητας υποβάλλει αίτηση στο Συμβούλιο για την εξασφάλιση γραπτής έγκρισης.

(2) Ο τύπος της αίτησης καθορίζεται με απόφαση του Συμβουλίου.

(3) Το Συμβούλιο εκδίδει γραπτή έγκριση προκειμένου το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα να μπορεί ακολούθως να αιτηθεί στο δικαστήριο την έκδοση διατάγματος παρένθετης μητρότητας, αφού ικανοποιηθεί-

(α) ότι υπάρχει επαρκής απόδειξη ότι η γυναίκα είναι ιατρικώς αδύνατο να κυοφορήσει·

(β) ότι η γυναίκα που προσφέρεται να κυοφορήσει είναι λαμβανομένης υπόψη της γενικής κατάστασης της υγείας της κατάλληλη για κυοφορία·

(γ) ότι τα ωάρια που θα εμφυτευθούν στην κυοφόρο θα πρέπει να μην ανήκουν στην ίδια, αλλά να προέρχονται είτε από τη γυναίκα που επιθυμεί να αποκτήσει παιδί είτε από δότρια·

(δ) ότι υπογράφηκε γραπτή δήλωση σύμφωνα με την οποία όλα τα εμπλεκόμενα πρόσωπα δέχονται να υποβληθούν στη συγκεκριμένη μέθοδο και ότι δεν έχει συμφωνηθεί οποιοδήποτε οικονομικό αντάλλαγμα·

(ε)  ότι τόσο η γυναίκα που επιθυμεί να αποκτήσει παιδί όσο και η παρένθετη μητέρα έχουν τη μόνιμη κατοικία ή τη συνήθη νόμιμη διαμονή τους στη Δημοκρατία:

Νοείται ότι, σε περίπτωση που είναι αδύνατη η εξεύρεση παρένθετης μητέρας που να έχει τη μόνιμη κατοικία ή τη συνήθη νόμιμη διαμονή της στη Δημοκρατία, το Συμβούλιο δύναται, κατόπιν αίτησης του ζευγαριού ή της μονήρους γυναίκας, να εγκρίνει η παρένθετη μητέρα να μην έχει τη μόνιμη κατοικία ή τη συνήθη νόμιμη διαμονή στη Δημοκρατία, νοουμένου ότι αυτή παραμένει στη Δημοκρατία από την εικοστή όγδοη (28η) εβδομάδα της κυοφορίας μέχρι και τη γέννηση του παιδιού, εκτός εάν ιατρικοί λόγοι επιβάλλουν τη διαμονή της εκτός της Δημοκρατίας, στη βάση ιατρικής βεβαίωσης.

(στ) για την ψυχολογική αξιολόγηση τόσο της γυναίκας που πρόκειται να κυοφορήσει το παιδί όσο και του ζευγαριού ή της μονήρους γυναίκας που επιδιώκει να αποκτήσει το παιδί, η οποία περιλαμβάνεται σε έκθεση εγγεγραμμένου ψυχιάτρου την οποία το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα υποβάλλει στον καθορισμένο από το Συμβούλιο τύπο.

(ζ) για τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων που αυτό καθορίζει για τη γυναίκα που πρόκειται να κυοφορήσει το παιδί και το ζευγάρι ή τη μονήρη γυναίκα που επιδιώκει να το αποκτήσει. και

(η) ότι το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα και η γυναίκα που προτίθεται να κυοφορήσει το παιδί δεν έχουν καταδικαστεί για αδικήματα που προβλέπονται στον περί της Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Σεξουαλικής Κακοποίησης, της Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας Νόμο, και για το σκοπό αυτό προσκομίζουν στο Συμβούλιο πιστοποιητικό που εκδίδεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 22 του εν λόγω Νόμου.

Έκδοση διατάγματος παρένθετης μητρότητας

24.-(1) Για την έκδοση διατάγματος παρένθετης μητρότητας καταχωρείται αίτηση του ζευγαριού ή της μονήρους γυναίκας ενώπιον του δικαστηρίου, το οποίο εκδίδει το διάταγμα αφού πρώτα ικανοποιηθεί ότι το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα έχει εξασφαλίσει τη γραπτή έγκριση του Συμβουλίου.

(2) Το δικαστήριο κατά την έκδοση διατάγματος παρένθετης μητρότητας, δύναται να θέτει τέτοιους όρους και να δίδει οδηγίες, τις οποίες κρίνει αναγκαίες για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή του διατάγματος και για την επίτευξη των σκοπών για τους οποίους αυτό εκδίδεται.

Γραπτή συμφωνία παρένθετης μητέρας και ζευγαριού ή μονήρους γυναίκας

25.-(1) Μετά την έκδοση του διατάγματος παρένθετης μητρότητας και πριν τη σύλληψη του εμβρύου για σκοπούς υλοποίησης παρένθετης μητρότητας, συνάπτεται γραπτή συμφωνία μεταξύ αφενός της παρένθετης μητέρας και του συζύγου της, σε περίπτωση που αυτή είναι έγγαμη και αφετέρου του ζευγαριού ή της μονήρους γυναίκας που έχει τελέσει νόμιμα γάμο και που επιδιώκει την απόκτηση τέκνου.

(2) Η συμφωνία προνοεί κατ’ ελάχιστον ότι:

(α) Η παρένθετη μητέρα δεν θα είναι ο γονέας του παιδιού·

(β) η παρένθετη μητέρα, με τη γέννηση του παιδιού, θα το παραδώσει αμέσως στο ζευγάρι με το οποίο σύναψε τη συμφωνία ή στη μονήρη γυναίκα με την οποία συνήψε τη συμφωνία·

(γ) το ζευγάρι που υπέγραψε τη συμφωνία είναι οι γονείς του παιδιού και σε περίπτωση κατά την οποία τη συμφωνία υπέγραψε η μονήρης γυναίκα, είναι η γονέας του παιδιού, από τον χρόνο της δημιουργίας του και της εμφύτευσής του στη μήτρα·

(δ) πριν την τοποθέτηση του εμβρύου έχει εκδοθεί εγγυητική επιστολή χρονικής διάρκειας έντεκα (11) μηνών, η οποία καλύπτει τα έξοδα τα εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας για την περίπτωση εκείνη που το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα που υπέγραψε τη συμφωνία δεν καλύπτει τα έξοδα παρακολούθησης της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της λοχείας περιλαμβανομένων των εξόδων τυχόν επιλόχειων επιπλοκών·

(ε) κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης θα καλύπτονται τα έξοδα παρακολούθησης της εγκυμοσύνης και ότι μετά από τη γέννηση του παιδιού το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα που υπόγραψε θα αναλάβει αμέσως τη φροντίδα του παιδιού και τα έξοδα του τοκετού

(στ) η παρένθετη μητέρα παραμένει στη Δημοκρατία από την εικοστή όγδοη (28η) εβδομάδα  της κυοφορίας μέχρι και τη γέννηση του παιδιού, εκτός εάν εξαιρετικοί ιατρικοί λόγοι και στη βάση ιατρικής βεβαίωσης επιβάλλουν τη διαμονή της στη Δημοκρατία.

(3) Σε περίπτωση που ο ένας από το ζευγάρι αποβιώσει, ισχύουν οι διατάξεις του εδαφίου (1) του άρθρου 5 του περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόμου.

(4) Σε περίπτωση που και οι δύο γονείς αποβιώσουν ή η μονήρης γυναίκα αποβιώσει μετά τη σύλληψη του παιδιού, ισχύουν οι διατάξεις του εδαφίου (4) του άρθρου 5 του περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόμου.

(5)(α) Προσβολή της μητρότητας ασκείται μέσα σε προθεσμία έξι (6) μηνών από τον τοκετό είτε από την τεκμαιρόμενη μητέρα, είτε από την κυοφόρο γυναίκα:

Νοείται ότι η κυοφόρος γυναίκα μπορεί να διεκδικήσει τη μητρότητα μόνο στην περίπτωση που αποδειχθεί ότι το τέκνο κατάγεται βιολογικά από την τελευταία.

(β) Η δικαιούχος ασκεί την προσβολή αυτοπροσώπως ή μέσω του νομίμου αντιπροσώπου της κατόπιν εξασφάλισης σχετικής άδειας από το δικαστήριο.

Διαπραγμάτευση συμφωνιών παρένθετης μητρότητας σε εμπορική βάση

26.-(1) Η διαπραγμάτευση συμφωνιών παρένθετης μητρότητας σε εμπορική βάση απαγορεύεται.

(2) Πρόσωπο, το οποίο σε εμπορική βάση:

(α) Κινεί ή λαμβάνει μέρος σε διαπραγματεύσεις με σκοπό τη σύναψη συμφωνίας παρένθετης μητρότητας·

(β) προσφέρει ή συμφωνεί να διαπραγματευτεί την σύναψη συμφωνίας παρένθετης μητρότητας·

(γ) παρέχει οποιαδήποτε πληροφορία με σκοπό τη χρήση της στη σύναψη ή στη διαπραγμάτευση για σύναψη συμφωνίας παρένθετης μητρότητας,

διαπράττει ποινικό αδίκημα που τιμωρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (5).

(3) Πρόσωπο, το οποίο ζητεί από άλλο πρόσωπο να προβεί σε οποιεσδήποτε από τις πράξεις που προβλέπονται στα εδάφια (1) και (2) είναι ένοχο ποινικού αδικήματος που τιμωρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (5).

(4) Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, πρόσωπο προβαίνει σε πράξη σε εμπορική βάση κατά την έννοια του παρόντος άρθρου αν-

(α) Λαμβάνει οποιοδήποτε χρηματικό ποσό για την πράξη αυτή·

(β) προβαίνει σε πράξη ούτως ώστε να λάβει χρηματικό ποσό για τη σύναψη ή τη διενέργεια διαπραγμάτευσης για τη σύναψη συμφωνίας παρένθετης μητρότητας ή την διευκόλυνση σύναψης τέτοιας συμφωνίας.

(5) Πρόσωπο, το οποίο παραβιάζει τις διατάξεις του παρόντος άρθρου διαπράττει ποινικό αδίκημα και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει το ένα (1) έτος ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις πενήντα χιλιάδες ευρώ (€50.000) ή και στις δύο αυτές ποινές.

Διαφήμιση παρένθετης μητρότητας και ανεύρεσης δοτών ή παρένθετων μητέρων

27.-(1) Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται σε κάθε διαφήμιση που περιέχει ένδειξη με οποιοδήποτε τρόπο και αν εκφράζεται ότι-

(α) Πρόσωπο είναι ή μπορεί να είναι πρόθυμο να συνάψει συμφωνία παρένθετης μητρότητας ή να διαπραγματευθεί ή να διευκολύνει τη σύναψη συμφωνίας παρένθετης μητρότητας· ή

(β) πρόσωπο ψάχνει για γυναίκα που επιθυμεί να γίνει παρένθετη μητέρα ή για άτομα που θέλουν μια γυναίκα να κυοφορήσει παιδί ως παρένθετη μητέρα.

(2) Ο ιδιοκτήτης ή και εκδότης ή και αρχισυντάκτης εφημερίδας ή περιοδικού που κυκλοφορεί σε έντυπη ή διαδικτυακή ή ηλεκτρονική μορφή και περιέχει διαφήμιση κατά τα διαλαμβανόμενα στο εδάφιο (1) είναι ένοχος ποινικού αδικήματος και τιμωρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (5).

(3) Πρόσωπο το οποίο εκδίδει ή προκαλεί τη δημοσίευση διαφήμισης κατά τα διαλαμβανόμενα στο εδάφιο (1) μέσω οποιουδήποτε τηλεπικοινωνιακού ή/και διαδικτυακού ή/και ηλεκτρονικού συστήματος είναι ένοχο ποινικού αδικήματος και τιμωρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (5).

(3Α) Η διαφήμιση για την ανεύρεση δοτών και/ή παρένθετων μητέρων απαγορεύεται.

(3Β) Η ενημέρωση για την ανεύρεση δοτών και/ή  παρένθετων μητέρων επιτρέπεται-

(i) μόνο από τις αδειοδοτημένες Μ.Ι.Υ.Α. ή/και από το Συμβούλιο ή/και από ίδρυμα ιστών, με βάση τον περί Εγγραφής Ιατρών Νόμο, τον περί Ιατρών (Σύλλογοι, Πειθαρχία και Ταμείον Συντάξεων) Νόμο, τους περί Ιατρικής Επαγγελματικής Δεοντολογίας Κανονισμούς, καθώς και τους περί την Λειτουργίαν του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου και του Συμβουλίου Ιατρικού Σώματος Κανονισμούς·

(ii) εφόσον δεν αναφέρεται στην πιθανότητα χρηματικού κέρδους, εκτός από την προβλεπόμενη στον παρόντα Νόμο αποζημίωση:

Νοείται ότι, μέχρι το στάδιο ανεύρεσης δοτών και/ή παρένθετων μητέρων, o διευθυντής της Μ.Ι.Υ.Α. και/ή του ιδρύματος ιστών επιβλέπει και διασφαλίζει ότι κανένα άλλο οικονομικό όφελος, εκτός από τη νόμιμη αποζημίωση, δεν δίδεται στον δότη και/ή στην παρένθετη μητέρα από άλλον ενδιάμεσο πράκτορα∙

(3Γ) Το Συμβούλιο εκδίδει σχετικό έντυπο για τη δωρεά γενετικού υλικού από δότες και/ή την παρένθετη μητρότητα ή για άλλο σχετικό θέμα, το οποίο θα χρησιμοποιείται για ενημέρωση και θα εφαρμόζεται από τις Μ.Ι.Υ.Α.

(4) Πρόσωπο το οποίο διανέμει ή προκαλεί να διανεμηθεί ή να μεταδοθεί ή να διαδοθεί διαφήμιση σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο εδάφιο (1) με οποιοδήποτε τρόπο και το οποίο ως εκ της θέσης ή της ιδιότητάς του είναι αρμόδιο να γνωρίζει το γεγονός αυτό είναι ένοχο ποινικού αδικήματος και τιμωρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (5).

(5) Πρόσωπο, το οποίο παραβιάζει τις διατάξεις του παρόντος άρθρου διαπράττει ποινικό αδίκημα και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις τριάντα πέντε χιλιάδες ευρώ (€35.000) ή και στις δύο αυτές ποινές.